ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Słowniki notują

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				niedziela
	D.				niedziele
	B.				niedzielę
	N.				niedzielą
	Ms.				niedzieli

liczba mnoga

	M.				niedziele
	D.				niedziel
	B.				niedziele
	Ms.				niedzielach

liczba podwójna

niedzieli

Znaczenia

1. »świąteczny dzień tygodnia«

– Niédziélá/ od dziełá ábo dziáłánia/ ktorego w-ten dzień zakazano [...] v. Sobotá. Kn 501.
– WNiedzielę poszedłęm do Podkomorzego. PasPam 175v.
– Iak mi tedy poczęli oboie głowę mozolić Brat z Siostrą ięno koniecznie że by to w Niedzielę było. PasPam 224v.
– Przebaczcie księża, nasze święta i niedziele. Bo się w nie takie grzechy, takie dzieją brednie, Jakie we dni u pogan nie ujdą powszednie. PotFraszBrück I 333.
– Co do górnika i robotnika in genere 1-mo. Ponieważ pobożność życia jest wszystkich spraw dobrych fundamentem, zaczym zaleca się naprzód wszytkiemu górnikowi i robotnikowi skarbowemu, ażeby w bojaźni bożej żyli, niedziele i dni święte z nabożeństwem wyczajnym obchodzili, w dni zaś robocze prace swoje także od Boga poczynali, to jest mszy ś., która się w kościele farnym z rana po godzinie piątej odprawować zwykła i od najj. Królów polskich osobliwie dla robotników skarbowych jest fundowana, ażeby wszyscy nabożnie co dzień słuchali i na niej się boskiej oddali opiece i opatrzności, proszącgo, aby prace rąk ich błogosławił, a w tym niebezpiecznym stanie życia, do którego ich powołał, wszlkiej szkody i niebezpieczeństwa zachować raczył. InsGór 1743 145.
– Niedziela. 1) Sonntag. (...) 1) Dimanche. T III 981.
– § 1) niedziela pochodzi od nie i dzieła albo nie i działania, ktorego w ten dzień zakazano; T III 981.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

niedziela Przewodnia (sz. zm.):

– Dosyc czasu stanac tam w Niedziele pirwszą po przewodney na noc. OpalKListy 114.
– Poprzewodniey Niedzieli zachorował Woiewoda periculose. PasPam 67v.
– Trybunał Lubelski zaczyna się w pierwszy Poniedziałek po Przewodniey Niedzieli. ŁubHist 255.

niedziela Kwietna (sz. zm.):

– W Poniedziałek po kwietney niedzieli dadzą szpiegowie znać że Lepanow z rzezanay idzie w 80000 woyska i już w mil 20. MasDiar 75v.
– Tegoz Roku We Srode przed Niedzielą Kwietnią Vrzad Burmistrzowski Zywiecki kupił Rzeczypospolitey Mieyskiey kesz Ziemie Nazwaney Rymarzowskiey. KomonDziej 123.

niedziela Mięsopustna:

– (...) upátrzyłáam czas nasposobnieyszy do odpráwowánia Aktu tego żałosnego dzień 12 Lutego/ to iest/ w Poniedziáłek po Niedzieli Mięsopustney sam wKościele Krerowskim (...). PisMów II 307.

niedziela adwentnia:

– W ktoryszto Czas niegodzi śie sławnie wesela odprawiać? Odp. Od pierwszey Niedziele Adwentniy aż do trzech Kroli/ a od Popielcowey Strzody przez cały Post aż do Niedźiele bialey po Wielkiynocy [...]. HackPraw 377.

(Pierwsza) niedziela adwentu:

– Ná I. Niedzielę Adwentu. Kazánie Pierwsze. O sądzie Páńskim ostátecznym. BirkNiedz 26.

niedziela adwentowa:

– Gdy się mocno gotowali na pomstę nad Elearami, w adwent się do ojczyzny wracającymi, przestrzegła ich [Ślązaków] Ewangielia pierwszej niedzieli adwentowej. DembPrzew .
– Naznaczono mu [...] aby w kosciele skrzylninskim przed wielkim ołtarzem krzyzem lezał przez wszystkie niedziele adwentowe. KsKasUl I, 384.
– Potym, d. 19 decembris, nazajutrz po niedzieli czwartej adwentowej, Stanisław i Wojciech Gawęccy, bracia rodzeni, gdy także u góry Lubomierz rzeczonej dla spróbowania smrodów, jeżeliby mogli do ognia dojść, na dół zjechać umyślili, którzy spuszczeni w pół szybu, goryczą i smrodem zarażeni będąc, z szlągów powypadali, z których mianowicie Wojciech spadł w bulgę wody (a Stanisław pod szyb, który się śmiertelnie zabił) i wyciągnionego z wodą ledwie się dotrzeźwili, ten jeszcze potym żył. InsGór 1743 138.

biała Niedziela (sz. zm.):

– Usiedlismy tedy w Niedzielę białą nad owemi kwitami. PasPam 81v.
– Krolowa Ludwika [...] skarb swój wyniszczyła, zdrowia [...] nad werężyła [...] wpadła w aprensyią zachorowała iakos po białey Niedzieli [...] y umarła. PasPam 202.
– (...) w dzień poniedziałkowy po Niedzieli Biały (...). KsJaz 119.
– (...) biała Niedziela. T III 981.

wielka Niedziela:

– Zachorowała [królowa] [...] przez wielką Niedzielę ledwie przyzyła [przeżyła] apotym y umarła. PasPam 202.
– wielka (...) biała Niedziela. T III 981.

niedziela Środopostna:

– Stanęlismy tam na Niedzielę Srodoposną. PasPam 81.
– Ktorzy Commissarze zasiadszy wPoniedziałek po Niedzieli Srodpostney y w dzien Pierwszy Commissiey z Zofiey Kozłowskiey Miesczki Wieliczkiej Dyabał, opetaney od Szesnastu lat one dreczączy za włożeniem V Grobu S. Kantego Kaptura iego (...) KomonDziej 117v.

2. »tydzień«

– Chłop ledwo żyw doczekał dnia, skoro swit do mnichow do bernardynow; tamże niewychodził z klasztoru niedziel 2. MasDiar 117.
– Ktorzyby służyć J. K. M. niechćieli/ á do swych kráin powroćić się woleli/ áby przyśięgli/ że przez Rok y sześć Niedźiel/ przećiw Krolowi I. M. y Rzeczyposp: Polskiey/ broni podnośić nie máią [...]. RozprawaWojsk A4v.
– A jeźli dzieweczkę urodzi, nieczysta będzie przez dwie niedziele według oddzielenia swego, a sześćdziesiąt dni i sześć dni zostanie we krwi oczyszczenia swego. BG 1J 3 moj 12.
– Niédziélá/ aliter. vt cum dicimus. Dwié/ trzy niédźiélé/ gdzié miészkam/ v. Tydzień. Kn 501.
– Co Czar widząc y słysząc tákie wielkie motus, y zámieszánie konfederácyey bárzo bliskie/ y rozerwánia miedzy wszytkimi/ zwiesił nos/ y iákoby chciał rzec: vox populi, vox Dei: dał im ná deliberácyą do dwu Niedziel. NowinyMosk A2v.
– To tylko nas trochę suspensos reddit, że słychać/ iákoby od kiku Niedziel gęste choroby miáły w nászym woysku pánowáć; O czym iednák nie mamy iescze rzetelney wiádomości. MerkPol 229-230.
– Tak to Małpa nieiedna tak się poprawiła za Dwie Niedzieli że iey zas mązowie niepopoznawali. PasPam 57.
– Komu tez potrzeba było koszule Szyc to Szyła y tydzięn y dwie Niedzieli. PasPam 57.
– Lanckoronski zamną nieprzyiechał az [w] puł tora Niedziel Pokoiowy Woiewoda. PasPam 63.
– My tez stoiąc blisko siebie Obozami Cum Cesareis przez niedziel 8 czy więcey uprzykszylis my się sobie znacznie. PasPam 73.
– Iuz uprzykrzyło się na mieyscu kilka niedziel Siedziec. PasPam 198v.
– Stały drugie Namioty y tydzien y dwie Niedzieli PasPam 260v.
– Pokilku niedzielach Ichmosc Panowie Hetmani Ruszylisię zWoyskiem omil dwie od Baru kuwinnicy. DrobTuszInf 23.
– Ieszcze w nieostydło po Corce twoiey Łoznice, w szesc niedziel bezwstydny Wdowiec nową Połowice wprowadził. SzołHist 8.
– Urodziła się córka księztwu ichm., Tekla, Anno 1718, ale że nie donoszony był płód dwoma miesiącami, przeto żyła tylko w osobliwéj Opatrzności niedziel trzy. ZawiszaPam 16.
– W pracach ustawicznych dziennych i nocnych, sześć niedziel sejmu wysiedziałem, rzadko gdzie na bankietach i assamblach bywając. ZawiszaPam 170.
– Ale wspomnieni ichm. pp. stygarowie i warcabni robotnika według alfabetu pisać mają, eo observato ordine, aby gospodarze nieprzerwanie przez dwie niedzieli robili, a w trzecim po tym tygodniu kumornicy. InsGór 1735 89.
– Za nocną inwazyą okrutne zabicie y angaryzowanie Szlachcica tylko dwunastu Niedziel wieżą Jmci skarano. DanOstSwada II, 74.
– Kochane Lato [...] Co przez szesnaście Niedziel zarobiło, Puszcza Jesieni, Intraty Arendę. DrużZbiór 316.
– Seymikom po wszystkich Województwach jest jeden dzień naznaczony (prócz Zatorskiego i Pruskiego Generału...) Poniedziałkowy na 6. Niedziel przed Seymem. ŁubHist 235 b.
– 2)dwie, trzy niedziele tam mieszkał; T III 981.
– Niedziela (...) 2) Woche, nur in plurali. (...) 2) semaine, dans ce sens on met ce mot au plurier. T III 981.
– kilka niedziel tam był. T III 981.
– Do kuznic nie potrzeba używać węgla, ktoryby przynaymniey od trzech niedziel nie był ugaszony. DuhMałachJSpos 34.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

NIEDZIELA