Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

*NIEPRZYJACIEL

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: post 1616
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   nieprzyjaciel
D.   nieprzyjaciela
C.   nieprzyjacielowi
B. uż. żyw.   nieprzyjaciela
N.   nieprzyjacielem
Ms.   nieprzyjacielu
liczba mnoga
M.   nieprzyjaciele
D.   nieprzyjaciół
N.   nieprzyjacioły ||   nieprzyjaciółmi
Znaczenia
1. »wroga armia; wrogie państwo«
  • – Chorągiew tez ktora wyszła z wody to zaraz na Nieprzyiaciela skoczy. PasPam 62.
  • – Widzieli Szwedzi swoie Okaleczenie y Szkodę większą nizeli uczynili nieprzyiacielowi. PasPam 69.
  • – Uprzykrzyła się nąm Woyna z Nieprzyiacielem zachciało się nąm sprobowac samym z sobą. PasPam 187.
  • – Nasi radzi nie radzi musieli straktowac z Nieprzyiacielem Stanęy tedy Traktaty z Turkami. PasPam 248.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • nieprzyjaciel duszny:
    • »wróg duszy«
    • – Iezeli Chrystus Pan dnia dzisieyszego zburzył Regnum Nieprzyiacioł Dusznych toc y nam trzeba Starać się że bysmy burzyli Regna Nieprzyiacioł Cielesnych. PasPam 67v.
2. »przeciwnik, wróg«
  • – Rzekł [Saul]: O pełny wszelkiej zdrády i wszelkiej przewrotności, synu dyjabelski, nieprzyjacielu wszelkiej spráwiedliwości! nie przestánieszże podwrácać prostych dróg PAńskich? BG Dz 13, 10.
  • – Azem powiedział że się polakom tego ieść niegodzi bo by nam psi nieprzyiaciołmi byli Gdyz to ich potrawa. PasPam 56.
  • – Maszty lecą zagle na morze spadaią człowiekowi zas y człowiek Nieprzyiaciel [i] woda Nieprzyiaciel. PasPam 69v.
  • – Od Zaczęcia Słuzby moiey ponosząc wszystkie Insulty Nieprzyiacioł Oyczyzny z niezamarszczonym okiem [...] niewidziano mię nigdy za Szeregiem. PasPam 121.
3. »żołnierz wrogiej armii«
  • – Konia prowadzi Towarzysz mowię do Niego iam nieprzyiaciela z konia zwalił a ty go bierzesz. PasPam 95v.
  • – Wziąc zywcem Nieprzyiaciela iuz nic więcey niezrobic Significat. PasPam 108.
  • – Wezmiec konia Nieprzyiaciel Staray że się ty że by my [byś mu] odebrał dwoch. PasPam 114.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Afekt naylepszemu Nieprzyjaciel rozumowi (ba y Sumnieniu). DobrGram 379.
  • – Stáry zálotny/ Bogáty łákomy/ Vbogi pyszny. Bozy, y ludzki nieprzyiaciel. ŻabPol B1v.
  • – Odstąpił Nieprzyiaciel od Troscianca y poszedł ku Humaniu, a mytez trzymaiącsię przypowiesci starey, uciekaiącemu Nieprzyiacielowi most buduy y tak z pod Ładyzyna znowu Woysko naswoie poszło Consistencye. DrobTuszInf 24.
  • – Z nieprzyiacielem vmrzeć nie żal. RysProv 90.
  • – Naypodleyszego nieprzyiacielá nie trzebá lekce ważyć. RysProv 58.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 05.09.2014