Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

OŚRÓDKA
rzecz
ż
, OŚRODEK
rzecz
m

ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: OŚRÓDKA || OŚRODEK, OŚRZÓDKA || OŚRZODEK, OSZRODEK, OSRZÓDEK
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (ośrzodka, ośrzodek), Kn (osrzodek), T (ośrzodka, ośrzodek), L (ośrzodka, ośrzodek; XVI-XVIII), SWil (ośrodek, ośrzodek, ośrodka, ośrzodka), SW (ośrodek, ośrodka, ośrzodek, ośrzodka, ośródek, ośródka; pod: ośrodek), SJP (ośrodek, ośródek)

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M. m   ośrzodek ||   osrzódek
ż   ośrodka
D. m   ośrzodku ||   oszrodku ||   osrzodku ||   ośrodku
ż   ośrzodki ||   osrzodki ||   osrodki ||   ośrodki
B. ż   osrodką ||   osrzodkę ||   ośrzodkę
N. ż   ośrzodką ||   ośrodką
Znaczenia
»wewnętrzna część czego, zwykle chleba«
  • – Weźmi oleyku rożánego/ ośrzodki pogniećioney z bań/ sántalow/ wszytkich potrosze/ zámieszay dobrze/ á maż tym żołądek. PetrSInst E.
  • – Wziąć korzenia Kozłkowego y z nacią ze dwie gárści/ Podrożnikowego ziela y z kwiecim/ Bázyliki/ Bárwinku/ Ruty ogrodney/ Kopru Włoskiego zielonego/ Ośrzodku chlebá rżánego chędogiego po gárści/ co nadrobniey Ośrzodkę podrobić/ ziołá y z ich korzeniámi drobno posiekáć/ á włożywszy w miedziáne naczynie/ nálać ná to winá dobrego stárego białego/ żeby práwie dostátecznie zágrąznęło/ y ták przez trzy dni y nocy moczyć/ SyrZiel 53.
  • – Drudzy toż liście młode nápoły z czawikiem kwáśnym wiercą/ osrzodki trochę przydawszy octem roztwarzaią/ y w gorączkách/ też morowych chorym dáią. SyrZiel 268.
  • – Osrzódék chlébá/ [...] Medulla panis. [...] Kn 644.
  • – Wtym coś, aleć chleb przecie na stole podobno Kładą, bowiem ośrodka od skórki osobno. PotFrasz4Kuk I 280.
  • – chlebá rzánego rozkroy Bochen ná dwoie plásko/ z iedney częśći osrzodkę wybierz/ á Másłem ná to mieysce podlep/ CzerComp 90.
  • – WEźmi dwá bochenki Chlebá z iárego żytá upieczone, gorące ieszcze ná poły poroskraway y pokłádź osrodką ná żelezie iákim wychędożonym, lubo ná szábli, lubo ná toporze, álbo siekierze [...] PromMed 30.
  • – Weźmi: osrzodku jabłek słodkich miękko upieczonych - 4 Łoty. BeimJelMed 247.
  • – Nie kray chleba wsparszy go na talerzu, ani na obrusie, bo to rzecz nie piękna, nie iedz skorki z chleba osobno od ośrzodku, bo to rzecz nieprzystoyna człowiekowi dobrze wychowanemu. AkDziec 24.
  • – Ośrzodka. Ośrzodek, g. ośrzodku. Brod-Krume. mie. T III 1277.
  • – [...] młoda dębina iest w cale miękka, i nie może być zwaną drzewem twardym w porownaniu do osrzodku starych dębow; DuhMałachJSpos 36.
  • – Na czarność zębow (...) ośrodká chlebowa ná popioł Spalona. VadeMed 227.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • ośrodek chleba || ośrodka chleba (sz. zm.):
    • – Bolaczki twárde y nábrzmiáłe w ropę álbo w otok/ niechcące sie zbieráć/ [...] odmiększa/ korzeń z ośrzodką chlebá świeżego/ á z Terpentyną/ ná kształt plástru vczyniony/ y plástrowány. SyrZiel 133.
    • – Sok z korzeniá y ze wszystkiey Naci/ z ośrodką rżánego chlebá záczyniony/ y dobrze vmieszány/ miásto plástru przykłádáiąc/ wychędaża ie/ goi/ y záwiera. SyrZiel 179.
    • – Item upiecz Jábłko w zarzewiu, wyimi z niego sam gąszcz czysty, przyday trochę ośrodki Chlebá pszennego, Pokármu białogłowskiego, Sáletry szczyptę, umieszay, przykłáday ná oczy zápalone. PromMed 29.
    • – Item weźmi glist ziemnych sporo, wypłocz ie, włoż do donice, przyday osrodki chlebá białego, żołtkow od jáiá, kámfory y soli, przyley winá ile potrzebá, rozwierć, rozłoż ná chuscie, obłoż ná usmierzenie bolu. PromMed 37.
    • – Dobry oleiek z Glist, álbo same Glisty, rozwierć z białego chlebá ośrodką, przylawszy mleká tym okłáday. PromMed 77.
    • – Przyłoż ná zęby chlebá ośrzodkę ćiepłą, ieżelić to niepomoże, wytrway, á samo ustánie. CompMed 71.
    • – Albo wziąwszy małych rozynkow y ośrodku białego chleba, skruszywszy go, naley na to zimney wody według upodobania; niech tak stoi kilka godzin, y przecadziwszy przez chustę, piy według pragnienia. BeimJelMed 21.
    • – Weźmi soli, ruty ogrodowey, iałowcu, majeronu, macierzanki y lewandy, gdy ią masz, oszrodku chleba według upodobania, y pokrop ciepłym octem; przyłoż potym na czoło y skronie. BeimJelMed 31-32.
    • – Ná mieyscá poláne tłustością naskrobać kredy [...] na ostatek zmiec kredę, wytrzyi osrodką Chleba białego [...] ChmielAteny III 517.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: AW
Data ostatniej modyfikacji: 24.11.2022