Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

OGIEŃ

rzecz.
m
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1613
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
D.   ognia
B. uż. żyw.   ogień ||   ognia
N.   ogniem
liczba mnoga
B. uż. nosob.   miecze
Znaczenia
1. »to, co widać, gdy coś się pali«
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • ogień artyficjalny:
    • – Inwencya prochu do strzelániá u Chinow naypierwszá od 1700. lát, y nayskuteczniey ognie artyficyálne reprezentowáć mogą ná Powietrzu. ŁubŚwiat 601.
    • – Teráźnieyszych Włochow Geniusz pięknie opisał nowy nátur ludzkich speculator Fredro Woiewoda Podolski, w Księdze swoiey Łacińskiey mądrze nápisaney: Vir Consilii: Iż na Woyne, do rożnych konsztow ználezienia, y zrobienia Machin, y ogniow artyficyalnych ostry dźiwnie máią dowcip. ChmielAteny II 702.
  • mieczem i ogniem:
    • »wojną i pożogą«
    • – Ten Iaszczurczy Narod Trzy częsci Oyczyzny naszey mieczem y ogniem z plądrował. PasPam 118.
  • przez ognie i miecze:
  • wydać ogień:
Związki frazeologiczne

  • bać się kogoś, czegoś jak ognia:
    • »bardzo się kogoś, czegoś bać, unikać kogoś, czegoś«
    • – Iák ogniá się boi/ strzeżé/ chroni. Latini dicunt: Cane peius & angue [...] Vitat oliuum cautius sanguine viperino. Kn 231.
2. »strzał«
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • z armaty ognia dawać:
    • – Z miasta na salve jako przeciwko komisarzowi z armaty ognia dają. BorzNaw 149 marg.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • dać ognia:
  • ogień świętego Antoniego:
    • »choroba«
    • – Przećiwko pikiekielnenu ogniu/ ktory ogniem S. Antoniego zowią: weźmi żiela stuliszu dwie garści [...] SyrZiel 1417.
  • wolny ogień:
    • – [...] wtrzeciey pátelli rospuść w occie Gálbán/ y Ammoniák/ nád bárzo wolnym ogniem/ żeby namnieyszego przypalenia czuć nie było [...]. SyrZiel 259.
    • – [Perillus] vrobił wołu miedzianego z kárkiem záłamánym/ iż kogobykolwiek w tego wołu włożywszy ná wolnym ogniu męczono/ tedy wołánie iego y nárzekánie miáło reprezentowáć ryczenie wołowe. StarKaz 524.
    • – Nie kocham tedy? Ach, do samych kości Wolnym się ogniem spuszczam i topnieję. MorszAUtwKuk 185.
  • wycinać ogień:
    • »krzesać ogień«
    • – Wycinam, v. m. F. wytnę [...] **wycinać, krzesać ogień. Feuer aufschlagen. faire sortir des étincelles, du feu de [...]. T III 2663.
Związki frazeologiczne

  • jako ogień wpadać:
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Kto muruie/ buduie. Kto z drzewá kleci/ ogień w domu nieci. RysProv VII, 1.
  • – Ogięń buduié. KnAd 775.
  • – Iunosza ogień w dom wnasza. RysProv IV, 10.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy:
Data ostatniej modyfikacji: 07.08.2008