Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

*OMACEK
rzecz
m
, *OMACKA
rzecz
ż

W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: OMACEK || OMACKA, OMACZEK || OMACZKA
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
Kn (omacek), T (omacek), L (omacek, omacka; XVI-XVIII), SWil (omacek, omacka), SW (omacek, omacka), SJP (omacek)

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI


Najwcześniejsze poświadczenie: 1670
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
D. m   omacku
N. m   omackiem ||   omaczkiem
ż   omacką
Ms. m   omacku
liczba mnoga
M. m albo ż uż. nosob.   omacki ||   omaczki
B. m albo ż uż. nosob.   omacki
Znaczenia
»ciemność«
  • – I prowadz kuPodolu odwazne Polaki Jaka kolwiek ich liczba, masz Orły y Krzyze Ktore uganiac mogą y Sokoły chyze Nierzekąc Sowy nikczemne, y plugawe Gacki Co tylko pod Miesięczne lataią omacki. PotWoj 38.
  • – Zawsze zdradzie podległy Nocy y omacki Y pomodz y zaszkodzic, w obie mogą stronie [...]. PotWoj 107.
  • – Miał iákieś dziwne oko Máteusz, że w ciemności widział, że omacku szukał, ná coż? áby był krył tám swoie pieniądze, chował zbiory; weyzrzał tedy ná niego Christus, chciał go oduczyć tego, wżdy pátrz Máteuszu ná świátło; odwroć od tych ciemnic oczy swoie [...]. MłodzKaz IV, 216.
  • – Ieżeli się záćmi słońce, nie widáć będzie [...] miesiącá, gwiazdy zaydą, iákoż widáć będzie Krzyż w-oney ćmie, w-onym omacku, co poznasz? MłodzKaz II, 417.
  • – Wypádła wlot zá niemi, áni sie zásadzki, Ani omyłki w nocne boiący omácki. BarPotArg1697 380.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

OMACKIEM

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1652
Znaczenia
»nic nie widząc; macając rękami w ciemności«
  • – [...] licząc te Milliony w nocy zwykłeś Wmość ták omaczkiem odbieráć czásem [...]. AndPiekBoh 31.
  • – à tâtons omáckięm mácáiąc MalGram 208.
  • – *Omaćmie, Omackiem, w Omacku, adv. w pociemku. im Finstern. à tâtons, en tâtonnant; à la brune. T III 1235.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 04.03.2013

OMACKĄ

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1649
Znaczenia
»nic nie widząc; macając rękami w ciemności«
  • – [Sługa] zebrawszy stąd swoje posłanie, Kładzie na inszym miejscu, żebym go nie budził, Jeślibym się, omacką szukając go, trudził. PotFrasz2Kuk II 424.
  • – Do południa się w polu pycha; tu, przy pysze, Zbytek się i rozpusta aż do nocy pisze. Pełne oczy i uszy mając tej splendece, Idę na wczas omacką w gospodzie bez świece. PotFrasz3Kuk II 629.
  • – Wleczemy się omacką w srogim strachu, żeby Szyj, rąk, nóg nie połomać, przez dzikie werteby. PotMorKuk III 293.
Przenośnie
  • [...] żaden [...] nie siedzi ták omacką ná świecie/ áby nie miał co słyszeć o Chrystusie Pánu/ iáko omacko siedzą/ ábo w ciemnościách żyią ludzie pułnocni Cimmeryi názwáni [...].StarKaz 344
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 04.03.2013

OMACKI

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1704
Znaczenia
»nic nie widząc; macając rękami w ciemności«
  • – Katarzyna Foxowiczowna [...] idąc po Piętrze omaczki na schod, az nie wiedząc o dziurze, gdzie Ław Vmkniono, dla Ołtarza na Boze Ciało tam stroionego, na statią trzecią, natrafiłą na nie y spadła na doł [...]. KomonDziej 218.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 04.03.2013

OMACKU

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1743-1745
Znaczenia
»nic nie widząc; macając rękami w ciemności«
  • – o macku po omacku po ciemku DanKolaDyk II, 303.
Przenośnie
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 04.03.2013

W OMACKU

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1621-1643
Znaczenia
»nic nie widząc; macając rękami w ciemności«
  • – Omáćmié/ w-omácku/ w-pociemku. Obscura luce [...] in tenebris, per tenebras, vbi contenebrauit [...]. Kn 626.
Przenośnie
  • [Bóg] inne nám miąszsze/ y poiętnieysze/ ná ktore/ by też w omácku nápádamy y obierącz ich doznáwamy do námienionego końcá y celu wybornie służące petrzeby [!] obmyślił y nádał.BujnDroga 14
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 04.03.2013

PO OMACKU

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1743-1745
Znaczenia
»nic nie widząc; macając rękami w ciemności«
  • – o macku po omacku po ciemku DanKolaDyk II, 303.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 18.12.2020
Odsyłacze
Patrz: OMACKO.
Autorzy: RB
Data ostatniej modyfikacji: 18.12.2020