Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

PÓJŚĆ

czas. dk
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1601-1616
Formy gramatyczne
tryb rozkazujący
lp 2. os.   pódź
Znaczenia
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • pójść w lekką wagę:
    • – Iak przyszła wiadomość że nie tak rzeczy idą iako sobie Francyia obiecowała zaraz tez stary krol poszedł w lekką wagę. PasPam 227v.
Związki frazeologiczne

  • w akord pójść:
    • »zawrzeć ugodę; skapitulować«
    • – Na koniec i Belgrad forteca prawie niedobyta w akord poszedłszy, poddała się, prosząc o pokój Turczyna. KronZakBarącz 200.
  • za brody pójść:
    • »pokłócić się«
    • – Iuz tam sieły nie wiele, serca nic y zgody Husseim z Dilaverem, ze tylko za brody Nie poydą: kiedy ieden drugiego vporem Psowac chce. PotWoj 165.
  • (Pójść) za kimś w trop:
    • »pójść po czyichś śladach«
    • – Poszło Woysko nasze pod Nieprzyiaciela Niemiecka Batalia za nim w trop. PasPam 265v.
  • pójść spać:
    • »udać się na spoczynek, ułożyc się do snu«
    • – Potym wypiwszy winna [wina] iędnę y drugą bardzo dobrego flaszę poszedłęm spać. PasPam 143.
  • pójść w odwłokę:
    • »odwlec się«
    • – Owa impreza poszła wodwłokę. PasPam 221v.
  • pójść do tańca/ w taniec; wyjść na taniec:
    • »zacząć tańczyć«
    • – Wszak ja wąm pięknie grał a niewyszłyscie na taniec. (tu przen.) PasPam 200.
    • – Po tych mowach poszedłęm do tańca z nią PasPam 222.
    • – Powieczerzey poszedł w tanieć Szęmbek. PasPam 229.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • smarowno wszystko idzie || wszystko pójdzie smarownie || wszystko smarownie idzie :
    • – Táki zbior/ błogosławi Bog/ prozen chćiwośći/ Táki nie vkłopoce/ áni łbá vłomie Owszem wszystko smárownie idźie iák po iaiu. OpalKSat1650 26.
    • – Łacno porozumieć, że łáská i łáskáwość oliwá to, smárowno wszystko idźie, gdy kto łáskę ma, á gdy niechęći nástąmpią, wszystko skrzypiąc poydźie. MłodzKaz I, 454.
    • – Nie samemi ślubami i babskiemi modłami pomocy Bogów dostaiemy: ieśli czuyności, pracy przezorney rady nie pożałuiemy, wszystko nam póydźie smarownie: ieśli zaś ręce opuściwszy, leniow wszystko rozpoczynać będźiemy, próżno pomocy bogów wzywać; na ten czas oni rozgniewani i obrażeni. SallusPilchWoj 102.
  • rzecz idzie smarowno (sz. zm.) || smarownie idą rzeczy || smarowniej pójdą rzeczy:
    • – Bo gdyby iednym nie dał zmiękczyć swey osoby/ Zmiękczyłyby go wszystkie, ále też podowno[!] Y sługá winien/ że tá rzecz nie szła smárowno [...]. OvOtwWPrzem 377.
    • – Smarowniey poydą rzeczy, y przyszłe Traktaty Więc miec kaze; do szturmu; wszytkie Apparaty Ogniste a naprzod kule, Petrady, drabiny [...]. PotWoj 171.
    • – Poprostu smarowno rzeczy idą kiedy się to dway zmowią na iednego. PasPam 278.
    • – My sam dotąd w niemałej po straconym wojsku melankolii, bo już nam rzeczy tak smarowno iść nie mogą, straciwszy tak dobrej ledwo nie połowę kawalerii. SobJListy 69.
    • – Nie idą, jak o winie, rzeczy mu smarowno, Nigdy tego, co Tokaj, nie dokaże Kowno. PotFrasz1Kuk II 54.
    • – Smarownie [...] wszystkie mu smarownie idą rzeczy. alles gelinget ihm. tout lui réüssit; les choses lui viennent à souhait; tout lui rit. T III 2084.
Związki frazeologiczne

  • z małych pójść początków:
  • do czarta pójść:
  • za łeb pójść:
    • »bić się«
    • – Kto przy mnie załeb, puydzie, piniędzy pożyczy Poradzi, A gdy iechać siła mil nie liczy. To mi prawy przyiaciel. PasPam 250.
  • pójść na biesa:
    • »stać sie złym, ulec złym pokusom«
    • – Między owemi dworzánámi Páńskiemi, pokoiowemi, teżci się też wlulał Szátan, [...] dziwuyże się, że tám przy dworách Páńskich, znaydzie się sługa, radzcá, co też to poszedł cos ná biesa, radby nieiednego Iobem widział, z dobr iego wyzuł, ále by gorzey było, gdyby się wszyscy biesowi godzili, á był tylko ieden, niby Anioł Pański. MłodzKaz III, 78.
  • pójść w bunt:
    • »zbuntować się, występić przeciwko władzy«
    • – Ukraina [...] wszystka poszła wsrogi bunt, widząc ze maią czas potemu. PasPam 192.
  • w górę pójść:
    • »o pieniądzach, kruszcach: zwiększyć, podnieść swoją wartość«
    • – Wszystka Moneta Srebrna y złoto unas wPolszcze w Gorę poszło. PasPam 187.
  • pójść w zapomnienie:
    • »zostać zapomnianym«
    • – Iuz owa Pobozna Intencyia poszła wzapomnienie Iezeli kto o tym wspomniał okrzykniono go. PasPam 119.
    • – Owi [...] porąbani z łaski Bozey wyleczyli się y poszło to w zapomnienie. PasPam 183v.
  • w alternatę pójść z czym:
    • »pojawić się, wystąpić na przemian«
    • – Gdy szczęście w alternátę poydzie z kłopotami, Mocniey się BOGA chwyciem obomá rękami. DrużZbiór 105.
  • pójść w niepamięć:
    • – In omnes casus clare et aperte pateat.w czym to takowym ten dawny zwyczaj, który etiam in futurum ma być zachowany. consistebat. aby ani vetustate temporum cokolwiek nie poszło w niepamięć ani ob defectum autentycznych informacyi różne zdaniu saepe memoratae commissionis cale przeciwne miejsca mieć nie mogły opinie i interpretacyje. Na koniec insuper wszelkie osobliwsze przypadki w różnej robocie skarbowej. InsGór 1743 101.
  • pójść w chłopy:
    • »o szlachcie: zamienić się w chłopów, zdegradować się społecznie«
    • – Dziś Xiążętá ná Kniázie, á ci w Szláchtę prostą Puydą, y podobno iuż piorá nie odrostą, Ieśli nád námi gurę wezmą Perekopy, Iáko w Kniázie Xiażętá Szláchtá poydzie w chłopy. PotPocz 24.
  • pójść do biesa:
    • »obrócić na marne, zmarnować (się); stracić«
    • – Z dobr KRolewskich nazbierasz ktores złotem zkupieł I to poydzie do biesa bo wiem nie dla tego Dobra Rzeczyp[ospoli]tey daią aby były Na targu raczey zeby Cnocie szły w nagrodę. OpalKSat 20.
  • pójść na ceduły:
    • »stracić wartość, stać się bezwartościowym jak zbędne kartki, makulatura«
    • – Lecz skoro pomrzem, struci onym jabłkiem cierpkim, A potym zmartwychwstaniem, dzisiejsze tytuły Pojdą kędyś na brzytwy, pojdą na ceduły. PotFraszBrück I 263.
  • strach komuś w oczy poszedł:
    • »ktoś się przestraszył«
    • – Wielki by i tej rozbieżały rozpuście strach w oczy poszedł, kiedyby się obyczaj nalazł, jakoby sądy spraw kryminalnych sporzej odprawować się mogły [...]. AktaPozn I/1 405.
  • iść jako zmyty || pójść jakby zmyty || pójść jako zmyty:
    • »wycofać się ze wstydem lub upokorzeniem«
    • – Idzie tedy iáko zmyty od Pisárzow skárbowych, iże nie ma nic w trzośie [...]. BirkOboz 5 nlb.
    • – A w tym Szátan iáko zmyty/ Poszedł zwyczáynymi Tryty/ Aniołow ćmy przystąpili/ Pánu iák winni służyli. ModlNaboż 35.
    • – 13 Ledwie drugi raz ujźrzy kij pies bity, chociaż on kręty ogon dźwiga w górę, wnet go schowawszy, idzie jako zmyty; nie dziwować się, chodzi mu o skórę. PotMuzaKarp 16.
    • – Ojczystą Muzą śpiewać tu zamyślam o tym. Niechaj się starożytność, jako chce, sędziwa Z grubego zapomnienia dźwigając dobywa, Niechaj sobie pochlebną wróżką obiecuje, Że swym nowym widokiem świat ukontentuje. Ja rozumiem, że każda pójdzie jakby zmyta, Gdy polskiej starożytność tu stanie odkryta. SkorKotLechBar II 505.
    • – Tylko co uyzrzy kij pies iuż raz bity, Zámruczáwszy náń ná stronę ućieká, Y ogon tuląc poydźie iáko zmyty, Ażeby mogł bydz beśpiecznym zdáleká, Ták z Seráskierem Hán pátrząc iák wryty, Nie náćierá dźiś áni też wyćieká, Iák by im Woysko Polskie rowne było, Gdy ná iednego sto się ich liczyło. JabłSWUprow Nv.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Podź robić. O nié mogęć chodzić. Podźże iéść. Toć muszę leść. KnAd 164.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy:
Data ostatniej modyfikacji: 21.11.2019