Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

*PAŁASZ

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1614-1626
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   pałasz
D.   pałasza
B. uż. nżyw.   pałasz
N.   pałaszem
Ms.   pałaszu
liczba mnoga
M.   pałasze
D.   pałaszów
B. uż. nosob.   pałasze
N.   pałaszami
Etymologia
niem. i z węg. Pallasch pallos
Znaczenia
1. »broń sieczna o długiej prostej lub lekko zakrzywionej klindze«
  • – Skoczę do siebie. Naprzód szelesiny miały Robotę, ugadzając, gdzie by tak otwarty Od tarcze, ale pierwej pokruszone harty Były u żelaz w twardych blachach połomione, Nim który z nich namniej miał ciało obrażone. Wtym pójdę do pałaszów i nielutościwie Imą siec na się. SzymSiel 55.
  • – Kopiá y páłász/ to to sławy instrumentá! WojszOr 31.
  • – Iesli nie Tchorz; tu na bliskiem błoniu Iesli chce pieszo; iesli czekam go nakoniu Na ostrąli kopią; naPałaszli goły Przy nim brak: wszak zRycerskiey wyzwolony szkoły. PotWoj 111.
  • – A skoro iusz wytrzęsie z gładkich kopij toki Pałaszami Tureckiey, dosięgaposoki. PotWoj 117.
  • – Ale ty wielki Boze, przez mdłe ręce nasze Krwią Poganską zelazne napawasz pałasze. PotWoj 137-138.
  • – Piękna wdzięczność [...] potkała Zbygniewa Sarnowskiego, com czytał w manuskrypcie Dziada mojego, który sciąwszy Szwedzkiego na harcu Capitana, wetkniony łeb jego na pałaszu rzucił królowi pod nogi: "tak padną Panie mój wszyscy nieprzyjaciele twoi." PotWoj 311v.
  • – Ktory iest taki ze skruszy kopią to powinięn się brac do pałasza, bo taki ordynans był. PasPam 107.
  • – Drugiś w regestrze doświadczony mężu, Znać cię po ręce, znać cię po orężu, Kiedyś w potkaniu pierwszy czynił naszym Kredens pałaszem. MorszZWierszeWir I 358.
  • – Honores d insig. [...] Zołnierskie szable, pałasze. MikSil 46.
  • – Práktykuie się przy tey inaugurácyi y ta ceremonia, że Mufty Pałász Cesarzowi do boku przypasuiąc, animuie go. ChmielAteny II 479.
2.  przen.  »broń, oręże, wojsko; obrona«
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

PAŁASZ

Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Najwcześniejsze poświadczenie:
1638
Znaczenia
»imię psa«
  • – Pałasz Masłowaty. ArchRadziw 1638 1736, 282/ 4.
  • – Pałasz z Morenga strokaty. ArchRadziw 1638 1736, 282/5.
  • – Pałasz masłowaty białoszyi. ArchRadziw 1638 1750, 388/ 2.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 23.10.2012
Autorzy: PK
Data ostatniej modyfikacji: 23.10.2012