Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

PACIOREK
rzecz
m
, *PACIORKA
rzecz
ż

W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: PACIOREK || *PACIORKA, PACZOREK
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L, SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M. m   paciorek ||   paczorek
D. m   paciorka
  paciorku
B. m uż. nżyw.   paciorek
N. m   paciorkiem
Ms. m   paciorku
liczba mnoga
M. m albo ż uż. nosob.   paciorki
D. m   paciorków
ż   paciorek
C.   paciorkom
B. m albo ż uż. nosob.   paciorki
N. m   paciorki
Ms. m albo ż   paciorkach
Znaczenia
1. »modlitwa chrześcijan, zbiór modlitw, pacierz«
  • – Wiem ja, zaco tak często paciorki miewacie, Zato, że tylko jednę rzecz potrzebną macie. Bo co po pięknej twarzy, co po pięknym oku, Gdybyście też nie mieli owej rzeczy w kroku. NaborWierWir I 319.
  • – [...] Dobryć jest Pan Bog, odpuśći on mnie to wszytko, gdy się spowiádáć będę przy śmierći: ábo też przyszedszy do zgrzybiáłey stárośći páciorki mówić będę [...] . StarKaz 161.
  • – Przypomniałem idąc, żem wiele opuśćił z paćiorkow y nabozeństw niektorych. BanHist 39.
  • – Podobno Dawidzie odmowiwszy swoie paciorki, expedycyie odpráwiwszy, znowuś się położył? MłodzKaz 135.
  • – Gdzie iako czeczotka, Załosne przed swey Dyanny Figorą, Paciorki szepce; zkąd rodem devotka? Spytawszy, iakby więcey nie chciał wiedziec, Wstac iey y kazepodle siebie siedziec. Widzi zewpadła Fascelina wbłędy, Animuie się przecię iako moze. PotSyl 81.
  • – [Chciałem] Uwieść ciało i duszę z tego świata szumu, Usiadszy na paciorkach, w miejscu kędy cichym; Tedym kaptur na głowę wziął, zostawszy mnichem. PotFraszBrück I 264.
  • – Przynoszęć pióro wzięte skrzydła: Co muza zdole, starością wystydła; Przy tym pokorne do Boga paciorki- Licheć prezenty dla królewskiej corki. Darmo fortunę ubogi szamoce: Nie mając złota, musi nieść owoce. PotFrasz5Kuk III 380.
  • – [...] Gdzie wzięta dziecinka od nas nauczyłaby sie i paciorku i wiary ś. katolickiej i za czasem moglibyśmy providere kawalera w domu, teraz miedzy dwiema aniołkami królewicowej jm. przybyłaby trzecia aniołkiem; [...]. SarPam 216.
  • – Maiąc Swiec pare na Lichtarzach na to zrobionych zapalonych, mowiac po iednym Paciorku czyniąc to na wiekszą Czesc y Chwałe P. Bogu. KomonDziej 131.
  • – [...] Przyjemniejszy Mu bywał jeden prostaczka paciorek albo ów głupiuchny: to Tobie, to mnie, z Panem Bogiem przez przykopę podział aniżeli wszytkie razem seraficzne z tytułu i druku swojego bez serca modlitwy, hymny i nabożeństwa nasze. MałpaCzłow 208.
2. »koralik w różańcu«
  • – A iáko my paciorki mamy w ręku/ ábychmy Rożáncá świętego niepomylili: ták on áby nie zmylił discyplin tych/ ktore zmierzył in holocaustum [...]. BirkSkar 19.
  • – [...] kto ná krzyżyk przy Páciorkách przysięgał Pánu Substitutowi nieboszczykowi? LubJMan 69.
  • – Możesz Wm.M.M. Pan vfać tey Osobie, bo nie tylko listem swoim, ktoregom kopią posłał, dáię Wm.M.M. Panu assecuracyą, ále co większa, wyiąwszy z kieszenie Paciorki, przy ktorych był krzyżyk, położyłá pálce nánim, y przysięgáłá ná to, co w Assecuracyey nápisano. LubJMan 70.
  • – Paciorki mi wszytkie ocierano o kolumnę Christi. WojszDiar 123.
3. »niewielka gałka, koralik ze szkła, minerału, drewna, itp., zwykle z otworem umożliwiającym nanizanie na nitkę«
  • – Ziółko [...] którego nasienie iest podobne ogonowi niedźwiádkowemu/ skąd ma imię Greckie: ábo páciorkom głogowym na sznurek náwdziewánym [...]. SyrZiel 153.
  • – Niektorzy naściebawszy Piwoniowych ziarnek na sznurek/ ná szyikę dzieciom záwieszaią miásto paciorkow/ przeciw teyże chorobie pomienioney [kadukowi] . SyrZiel 786.
  • – Kiedyby ze dżdżów, które w Maju zwykły chodzić, Z każdéj krople miała się jedna perła rodzić, Na cóżby się towary podlejsze przydały, I gdzieby się paciorki proste przedawały? SaadiOtwSGul 227.
  • – Paciorki kosciane subtelne barzo. ArchRadziw 64/7.
  • – Paciorki koralowe w baryłeczkę podługowate. ArchRadziw 176/27.
  • – Decimka czarna u ktorey Paciorek 7 Xiązęcia Imci Sierotki. ArchRadziw 176/4.
  • – Miey paciorki białe przezroczyste proste, szklane. SekrWyj 60.
  • – Paciorki alabastrowe okrągłe, tu i owdźie po bokach zpiłuią na nierownosći, według upodobania. SekrWyj 61.
  • – Tę[masę] ślifuią, poleruią rozne tabliczki na ktorych obrazy maluią i paciorki kosztowne robią. SekrWyj 95.
  • – Nakoniec trochą oliwy napuśc dłoń, i w niey paciorki otrzyy á będą czerwone. SekrWyj 100.
  • – Białogłowy u niższey wárgi záwieszone noszą iakieś gałki, czyli paciorki. [Targ niewolników w Kairze]. ChmielAteny II 652.
  • – Rękaby moia długo prożnowała, Jakby chciał ślepy wdziać paciorki na nić. DrużZbiór 346.
  • – Naylepsze gałki są kościáne, álbo szkláne páciorki, woskiem dziurki pozátykawszy. VadeMed 186.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

PACZOREK

Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Najwcześniejsze poświadczenie:
1681-1773
Znaczenia
nazwa osobowa »nazwisko«
  • – Anno Domini 1685 miesiacza lystopada 27, przy obecznosczy prawa naszego w domu Grzegorza Fyguri na ten casz lesniczem bedacz. - Ze przedal Stanislaw Paczorek z Ryczyrky Blazeiowi Bogaczykowi zieczowi a swemu wlasnemu tagze z Rycz[e]rki lakię; zowie sie Gleboky Potok. KsŻyw 35.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 18.01.2010

PACIORKI
ndm.

Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Najwcześniejsze poświadczenie:
1620-1640
Znaczenia
»sznur koralików służący do odliczania modlitw, różaniec«
  • – [...] W to, o nieunoszone zwierciadło patrzajcie, A czasu poki płynie, radzę zażywajcie. Potym godzina minie; gdy kwiatu nie stało. Starej twarzy już będzie z paciorki przystało [...]. NaborWierWir I 301.
  • – Koroná/ koronká. v. Rożániéc. Paciorki. Kn .
  • – Páciorki na ktorych się modlą/ koronka/ Precatorij globuli. SzyrDict 281.
  • – Ma bydz reka trzymaiąca paciorki. Na Heł[mie] Czło[wiek] złozywszy recze trzyma paciorki iako by się modleł. HerbOr 606.
  • – Chodkiewicz: z ktorego niech kazdy bierze wzorki Prosto zposcieli: Ksiązki, wziąwszy i Paciorki Tam szedł kedy go Kapłan czeka u Ołtarza I Stwiercy Swemu chwałę codzienną powtarza Zaprzeszłą noc dziękuje, na dzien się Porucza Bo mu razem y Starość y Słabość dokucza. PotWoj 98.
  • – Będzie czasem u drugiego cnotá w książkach, w paciorkách, bo iákiego modlenia się wiek. MłodzKaz IV, 320.
  • – Po obiedzie prezentowano mi wszystkie splendory w téj kaplicy zostające, jako to: miseczkę N. Panny z któréj jadała, pieluszki któremi Pana Jezusa spowijała, sukienkę z wełny, w któréj z domkiem swoim do Loretu przybyła; o to wszystko ocieraliśmy rozmaite paciorki i agnuszki, także wzięliśmy wody, którą miseczkę ksiądz opłukiwał. ZawiszaPam 86.
  • – Wszystek sprzęt widzieć było, ziemia miasto łoszka, paciorki do modlenia, y instrumenta do umartwienia ciała. NiesKor II 196.
  • – W ręce iedney paciorki trzymaiąc, w drugiey gromnicę, á często powtarzaiąc JEZUS MARYA, żyć Bogu począł. NiesKor II 668.
  • – Bierze paciorki, sto ścieszek udepce, W rękách pacierze, w ucho diabeł szepce. DrużZbiór 541.
  • – W samym Mieście LORETANSKIM długo iedná ciągnie się ulica [...] w ktorey same Paciorki, y rzeczy do dewocyi służące [...] przedają. ChmielAteny1755 I 172.
  • – Koń Morski [...] Z Zebow zaś formuią Krzyżyki y Paciorki, aliás Koronki, Rożance. ChmielAteny1755 I 477.
  • – Paciorki do modlenia, rosen krancz. BierSłowa 128.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 18.01.2010
Odsyłacze
Patrz: *PACIOR, *PACIORECZEK, *PACIERZ.
Autorzy: EW
Data ostatniej modyfikacji: 18.01.2010