Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

PADÓŁ

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: PADÓŁ || PADOŁ
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   padoł
D.   padołu
B. uż. nżyw.   padół
N.   padołem
Ms.   padole
liczba mnoga
M. uż. nosob.   padoły
D.   padołów
B. uż. nosob.   padoły
N.   padoły ||   padołami
Ms.   padołach
Znaczenia
1. »obniżenie terenu, dolina«
  • – Przyjeżdżając od południa ku [...] Moskwie [...] poczyna się przestrońsze trochę pole, więcej jednak zarośli i pagórków, między któremi padoły błotniste. NiemPam 23.
  • – 3. Z dobrą ná dzień godzinę/ stánęlismy w pádole głębokim/ wąskim/ przy wśi zápaloney od Pogan/ (bo nam wszędy y we dnie/ y wnocy/ ná koło gumná y wśi wszystkie záwżdy zápaláli) tu kuśili się o nas kilá rázow/ ále ták iuż było wźięło woysko serce ná nie/ że sámi Ciurowie/ w gorę wysoką/ wyuzdawszy się/ pod Woysko Tureckie ták vderzyli/ że ie nam z gory znieśli. SzembRelWej B2v.
  • – Bieżą pádołámi wody/ wedle onych słow Psalmisty: Ktory wypuszczasz źrzodłá miedzy pádołámi. BirkNiedz 37.
  • – Pádół vide Doliná. Kn 660.
  • – Iáko kto kray opisuie/ gory z dołu mierzy/ y uważa/ á ná pádoły y rowniny z gory pátrzy/ ták ná uznánie natury poddánych/ trzebá bydz Pánem/ ná uznanie nátury Pánow trzebá bydź poddánym. OpalŁRoz B2.
  • – Przez nieumieiętność y upor woźnice piiánego/ wywrocony w głęboki pádoł z gory/ nie tylko się pobłocił [...] ále też y ramię sobie ták z stáwu wybił/ że kilká miesięcy chorowáć musiał. StarKaz II, 142.
  • – Nic mu [...] na tym padole płacu nie zostawieła aby tylko do gornych po zapłate pałacow z uciechą swą y gorączy[m] pospieszeł poządanie[m]. HerbOr XVII, 346.
  • – Nad wszytkiemi padoły muzyka ma brzmiała, Ustawnie za mną Echo żałosna dumała. ZimBSiel 133.
  • – W Lecie wody nádto, po rzekách y niskich pádołách. DuńKal F2v.
  • – VALLÉE, Valles. DOLINA padoł. Vallée entre les montagnes. Convallis. Dolina między dwiema gorami row parowa. DanKolaDyk II, 565.
  • – Po nád rzekę tę [Amazonkę] wiele widać rownin, y padołow bardzo ludźmi osiadłych. ChmielAteny II 674.
  • – Już się na dzień o świcie wtenczas właśnie brało I przed sobą, jak gońce, zorze wyprawiało Jasne słońce, gdy równe światło słońcu prawie, Postępuje Judyta po zrosionej trawie. Skoro zeszła Judyta z góry zbyt wysokiej I padołem wspaniałe niesie swoje kroki, Podjazdy, które miasto w nocy okrążały, Urodziwą Judytę zarazem potkały. JabłJHistBar II 529.
  • – Padoł, dolina. ein Thal. valée, Padolina, valon. § padoł miedzy gorami. T III 1309.
2.  przen.  »świat, ziemia; życie na ziemi obarczone troskami«
  • – Zápach piękny y wonia nigdy ná płáczliwym tym wygnániu nászego pádole niesłychána ukazáła się. KalCuda 104.
  • – Na tym padole [...] Wszytkich nas zgoła jednaż bieda łechce. LubSTobPol 85.
  • – Iák cięszkie są żale/ ktore Wm. M. M. Pan ponosisz/ ják gorzkie łzy/ ktore przez zeście z tego Pádołu w niedoszlym wieku Iey Mości swojey wylewasz/ snádnie się dorozumieć mogę. DobrPol II, 221.
  • – Tak my ktorzy Oyczyzne swoią w niebie mamy A na tym sie padole doczesnie tułamy Dla tego przy naywiększych wygodach teskniemy Ze nie w swoiey Oyczyznie niewczesnie zyiemy. SzołHist K. tyt..
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • padół płaczu:
    • – Ta iedyna pociecha zostáie że ten zacny Duch [...] zostawiwszy ten padoł płaczu y tęsknice, wybił się do gory. DanOstSwada VI, 10.
    • – Padoł płaczu. Thräuen-Thal, Jammer-Thal, valée de misére, de larmes. § świat iest padołem płaczu. T III 1309.
    • – Czem w żłobieś położony? Żebyś był w niebo rychło wprowádzony z pádołu płáczu. ŻabSymf D2.
    • – Czem w żłobieś położony? Żebyś był w niebo rychło wprowádzony z pádołu płáczu.` ŻabSymf D2.
  • ziemski padół (sz. zm.):
    • – Turcy, iako zaden na ziemskiem Padole Narod: tak pragną złota. PotWoj 191.
    • – I poki Swiata poki staie słonca Nie masz ach nie masz trosce naszey konca. Czy nie tenzes dzis? cos wtedy był na tem Padole Ziemskim?. PotPer 17.
    • – Przy skończeniu Swiátá wyśle swe Anioły SYN BOŻY z gornych krain ná ziemskie pádoły. DamKuligKról 60.
  • padół łez (sz. zm.):
    • – Zeby otworzeł weście z tego łez padołu, Gdzie się trzebá dla chlebá, co dzień pocicć czołu. PotPocz 127.
3. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Odsyłacze
Patrz: PADOŁ.
Autorzy: PK
Data ostatniej modyfikacji: 15.05.2023