Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

PAIŻ
rzecz
m albo ż
, *PAIŻA
rzecz
ż

W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: PAIZ, PAIŻ || *PAIŻA, *PAISZ, *PAHYŻ, *PAGIZ
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
Kn (paiż), T (paiż, paiża), L (paiż, paiża; XVII, XVIII), SWil (paiż, paiża), SW (paiż, paiża), SJP (paiż, paiża)

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI


Najwcześniejsze poświadczenie: 1607
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M. ż   paiża
m albo ż   paiż ||   paiz
D. m   paiża
ż   paiże
B. m albo ż uż. nżyw.   pahyż ||   paiż ||   paisz
N. m   paiżem
ż   paiżą ||   paizą
liczba mnoga
M. m albo ż uż. (n)osob.   paize ||   pagize
D. m   pagizów
B. m albo ż uż. (n)osob.   paiże ||   paize ||   paisze
N. m   paizy
m albo ż   paiżami
Etymologia
węg. paizs
Znaczenia
»mała tarcza rycerza konnego, puklerz«
  • – A stań przy cney Wolności czcąc oney Koronę/ Skąd mi dáć nie przepomnisz Páhyż ná złą stronę. JurkWan D2v.
  • – On [Argant] mu [Ottonowi] paiż wprzod á zbroię potem, zá iednem rázem ostrem przebił grotem. TasKochGoff 141.
  • – Pod tysiąc Turkow beło z paiżámi. TasKochGoff 247.
  • – Paisz ná rámię przywiązał/ y rázem Száblę śmiertelną przypasał do boku. TasKochGoff .
  • – Pieszo szedł tákże/ głowę obwárowáł Hełmem/ á piersi páiżą zákrywał. TasKochGoff .
  • – Wszytek był w karacenie, paiz na ramieniu Hełm na głowie, V boku miecz miał na rzemieniu. ArKochOrl .
  • – Páiż / idem Tarcza. Kn 661.
  • – Pagizow siedm. ArchRadziw 1638 .
  • – A jak mu wrodzona chęć zatrąbi do koni, Harce zwodzi i z grotem do paiże goni. MorszAUtwKuk 314.
  • – Tosz nasię zbroię bierze y Swietne Paize. PotWoj 77.
  • – Pierwey Pallas potoczne rzeczy przekładała Teraz dzidy paize Bellona przyznała. DrobOpow 15.
  • – Ewrytas tez prowadzi pułki policzone Miesięcznemi paizy swietno ustroione. DrobOpow 42.
  • – Zapłoną sztakiety Ogniem paize nucą tyranskie mutety. DrobOpow 117.
  • – Albo tak źle Polacy? Dwie koronie w trumnę, Dwie na tron. Niech z tym nową stawiają kolumnę, Że nie zawsze Jan stoi z Maryą pod krzyżem Tamten ojczyznę swoim zaszczyci paiżem; Ta, ponieważ jelenie bezobawy rodzą, Sprawi, że nam trucizny żadne nie zaszkodzą. PotFraszBrück II 311.
  • – Dzidy pagize Szyszaki pancerze Drzewa tulą się kolczułki kancerze [...] nie pewne Thronow krolewskich azyle MikSil 66.
Przenośnie
  • Tákci pozny wiek świátu, wszytkiego ubliża, Zeby miał pisać dziełá twoiego Páiża, Y gdybyś się był w ten czas Wielki Ianie rodzieł, Kiedy Homerus piorem Argonauty wodzieł.PotPocz
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: PK
Data ostatniej modyfikacji: 16.06.2020