ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, SJP

Nienotowany w słownikach:
L, SWil, SW

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				partacz
	D.				partacza
	C.				partaczowi
	N.				partaczem
	Ms.				partaczu

liczba mnoga

M.		partacze
D.		partaczów
B.	uż. osob.	partaczów
N.		partaczami

Etymologia

z łac. a parte paternitatis 'poza cechem'

Znaczenia

1. »byle jaki, kiepski rzemieślnik, wykonawca czego«

– Ale to najgruntowniejsza, strzedz się psów z wadami, i której prędko naprawić nie mogę, koło tej się długo nie bawiąc, posłać psa do partaczów na naukę, bo dobremu myśliwcowi o inszego bez wady nie trudno. OstrorMyśl1618 39.
– ...jeśli się ty nie uczywszy pójdziesz na takie miesca dla służby, gdzie będą doświadczeni w tej nauce, a ty nie potrafisz urobić ognia przyprawnego, zaraz ci każą precz od siebie i w pośmiewisko przyjdziesz, którzy cię okrczczą [okrzyczą a. ochrzczą?] partaczem, a nie puszkarzem AquaPrax 382.
– Skarzą się [że] Partaczamy robi chłopami co niektorzy widzieli towarzysze. RegTow 62.
– Dwuch partaczow bes całe lato na robotach chował y robote niemy odprawował. RegTow 100.
– Naprzod do takich rzeczy budowanie Kowalow y Cieslow nie partaczow [...] zaciągac potrzeba [...] bo partaczowi chocbysnie wiem iako ukazował formy y abrysy dawał takze y modele po staremu on podrwi y raczey zepsuie anisz zrobi. NarArch 146.
– Przeto iáko więc námienieni málárze/ zwłászcza co to dopiero kreślić poczynaią/ nie trafią nic/ bez przedsięwziętego wizerunku; ták włáśnie y my/ wielcy w rzemieśle zbáwieniá partácze/ bez przykłádu y wzoru zbáwicielá nászego nic nie spráwiemy. BujnDroga 281.
– ONDIT iriniquement [...] MOWI Się ná pośmiewisko o partaczu malarzu prosty gwazdacz, co grę piłki iasno maluie. DanKolaDyk I, 172.
– COMPOSER [...] Forme Ironique [...] PARTACZ wierszopis ladaiaki. DanKolaDyk I, 334.
– PARTACZ ogolnie się mowi o ladaiakim rzemieślniku. DanKolaDyk II, 476.

2. »rzemieślnik nienależący do cechu«

– Wszakze y naczynie dobre partaczowi a Rynsztunek boiazliwemu nikczemnikowi nic nie pomogą. NarArch 148.
– PARTACZ. Uważ, nie było-li tam do śmiechu aż do zdechu: Frant jeden, kuśnirskiego poszedszy do cechu, Powiedział, że tu w mieście partacz wasz przebywa, A jeszcze teraz suknią sobolami podszywa. Kuśnierze - radzi będąc onej gratce nowej - Kontentują go zaraz ze skrzynki cechowej. Wziąć go lub aresztować urmem idą całem, Do pana rezydenta o sług z generałem. Aż ów ich do malarza prosto jak po sznurze Prowadzi, gdzie malował pana w sobolurze. Pytają, gdzie ten partacz? Frant na to: <<Atoli Widzicie, że ten wasze kuśnierstwo partoli!>> KorczFrasz 25.
– Partolić, partacz <<o wykonywaniu rzemiosłą bez należenia do cechu>>, u ojca partacza i z nim razem partolili. XVII E141. WiśniewPolPrzem 110.

3. »ten, kto naprawia stare sprzęty, ubrania itp.«

– Pártániną się bawię/ pártáczęm iéstem. [...] Veteramentarij sutoris artem exerceo Pártolę. Kn 670.
– Pártácz/ łátácz/ Wiotésznik [...] Veteramentarius [...] Vnius cuiusdam operis homo. Kn 670.
– Partácz/ Veteramentarius, rudiarius, mango. łopitoias. Pártániná/ Veteramentarij ars opus. SzyrDict 285.
– Partacz, łatacz, ein Pfuscher. BierSłowa 130.

Użycia metajęzykowe

- Nazwy zawodów i wykonawców czynności [...] Formacje z przyrostkiem -acz: w. XVII - partacz E8, 144, trębacz C236. WiśniewPolPrzem 68

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Najwcześniejsze poświadczenie:

1618-1679

Znaczenia

nazwa osobowa » - nazwisko«

– Powinien oddac Towarzysz węndrowny na Imię Jerzy [...] winny funt wosku do Towarzyszow za to ze U Partacza robił. RegTow 59.
– Skarga beła na Pana Woyciecha Langierowicza wzglęndem nieiakiego Jakuba Partacza ktorego był przyiął na naukę [...] ktory zas odszedł od niego gdzies na Partaninę. RegTow 62.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

PARTACZ

PARTACZ