Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

PARTYKULARNY

przym.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Formy gramatyczne
stopień równy
lp M. m   partykularny
ż   partykularna
n   partykularne
D. m   partykularnego
ż   partykularnej
C. m   partykularnemu
B. m nżyw   partykularny
żyw   partykularnego
N. ż   partykularną
Ms. m   partykularnym
ż   partykularnej
n   partykularnym
W. m   partykularny
lm M. mos   partykularni
nmos   partykularne
D.   partykularnych
C.   partykularnym
B. nmos   partykularne
N.   partykularnymi ||   partykularnemi
Ms.   partykularnych
stopień wyższy
lp M. ż   partykularniejsza
lm M. nmos   partykularniejsze
B. nmos   partykularniejsze
Etymologia
łac. particularis
Znaczenia
1. »częściowy, cząstkowy, szczegółowy, poszczególny, dotyczący jakiejś części, połowiczny; lokalny«
  • – Liwlántska ziemiá/ byłá przed tym Krzyżakow/ abo Káwállierow Niemieckich/ y miewáli tám swego Mistrzá wielkiego pártikulárnego. BotŁęczRel III 40-41.
  • – A ná Seymách máią też pewną moc Posłowie ziemscy: ták zowią pewną szlachtę/ ktorzy są iákby Agentowie z Seymikow pártikularnych szláchty/ ktore odpráwuią w powiátách/ y w Woiewodztwách/ ná Seym náznáczeni. BotŁęczRel III 44.
  • – Drudzy nie tylko przykłádáią się do pospolitych podátkow Imperio służących ále nádto iescze płácą tribut párticulárny Cesárzowi. BotŁęczRel III 70-71.
  • – Czásu iednák potrzeby skłáda Imperium wielkie summy pieniężne ktore wybieráią extráordinárie: á dla vłácnienia tákowych Contribuciy wszystká Germánia dzieli się ná 10 Circułow kędy się odpráwuią Seymiki pártikulárne dla exekutiey Deliberáciy záwartych ná Seymie wálnym y dla inszych potocznych spraw. BotŁęczRel III 74.
  • – CHOROGRAPHIA znáczy z imienia [...] opisanie partykularne iákiey kráiny w szczegulności. ChabSpos .
  • – OEKONOMIKA ZIEMIANSKA GENERALNA Punktámi Pártikulárnymi, Interrogatoryámi Gospodarskiemi, Práktyką Miesięczną, Modelluszámi ábo Tábułámi Arithmetycznemi OBIASNIONA. HaurEk 1 nlb.
  • – Panie moy á Dobrodzieiu generálny y pártykulárny. AndPiekBoh 19.
  • – W pártykularnym Páráliżu, ktory pochodzi, álbo ze krwie złey, álbo z spadku [...] może krew bespiecznie puścić CompMed 122-123.
  • – Scyssyą Corporis Reipublicae niemi przyczyniał [...] á stąd od pokoiu y iedności Polákow oddalał, czego się nikomu, ile partykularnemu niegodzi Polakowi. JabłSkrup 15.
  • – Sufficiat że to wszystko (ale gorzey ná dusze swoię, bo szkodliwiey ná Rzeczypospolitą, y publicum, Senatorowie y Posłowie robią) Co Szlachta ná partykularnych Woiewodztw Seymikach. JabłSkrup 57-58.
  • – Ná ostatek rwanie Seymu (ia zawsze suppono) bez práwne y niesprawiedliwe, szkode partykularnym przynosi, ktorą każdy Kazista ad restitutionem osądzi. JabłSkrup 60-61.
  • – Żeby to było barzo w sąsiedzką wdawać się Ekonomią, centra Jus genium w partykularne Państwa naszego tak ciekawie wdawać się Prawa, a coż to do Moskiewskiej medytacyi KonSRoz 49.
  • – Determinowane mieysce y słowy określone, iest to mieysce niższe álbo wyższe: w prawą álbo w lewą [...] Zgoła względem położenia części iákiey świátá álbo rzeczy materyalney partykularney ná świecie. BystrzInfCosm B2-B2v.
  • – Mappy álbo są uniwersalne, ktore ná puł rozdzieloną sferę ziemi reprezentuią [...] Albo partykularne ktore reprezentuią w szczegulności iáką część ziemi [...] Europą, cyrkumpolarny kray. Albo partykularnieysze: ktore reprezentuią iákie Krolestwo [...] Albo ieszcze partykularnieysze: ktore reprezentuią iaką Prowincyą, Xięstwo. BystrzInfGeogr M2v.
2. »prywatny, osobisty; niepubliczny«
  • – Do wydánia y concypowánia Summáriuszow dwie záchodzą distinkcie, to iest między Párticularnemi Prowentámi, á Podskárbiego reiestrámi. HaurEk 72.
  • – Naprzod, czyli podobna iest w tym czásie, ktorego mąż byłby złączony z białogłową, á gdy trzask piorunowy pánuie, áby nasienie wypuszczone mogła przyiąć iáką nową impressyią, przez ktorą byłoby disponowá[ne] do czego inszego, czego náturá iego pártikulárna nie chce. AlbSekr 144.
  • – Nic pewniejszego, gdyżem we wszystkich Professiách, człeknád zamiar párticulárny y vniwersalny. AndPiekBoh 53.
  • – Łatwo kámień urodzić się może, należy do tego dziedziczna dispozycya, to iest z Rodzicow na dzieci spadáiąca choroba, y inne pártikularne przyczyny. CompMed 616.
  • – Na trzecią racyą dispensandae Legis 1690, ktorąś W. Pan alegował: że wolno kiedy chcieć tamować activitatem; barzo to gienieralna racya, mogłbyś W. Pan partykularnieysze powiedzieć: Toć że wolno. KonSRoz 37.
  • – Atoli ieżeli tam iaka pártykularnieysza Krolom osobliwa Mądrość Bozkiey asystencya, illuminabit Maiestat W. K. Mci, czego nasz ani Anielski poiąć nie może rozum, racz w to potrafić, żebyś na Seymie koniecznie porządnym, Buławy rozdał, chociaż my się staramy, żeby żadną miarą nie dochodziły Seymy. KonSRoz 89.
  • – Jako za partykularną glorior wm Pana Łaską tak Brata mego XWN WmPana insynuuię respektowi. MikSil 154.
  • – Partykularne listy, z Peterburga donoszą, że Wezyr Wielki Rezydenta Nayiaś: Imperatorowy Ieymci Rossyiskiey [...] upraszał, aby u [...] Pani swoiey to wyiednał, żeby Thamaskulikamowi Hetmanowi Perskiemu [...] Consilio[...] opere nie asystowała y w czymkolwiek nie dopomagała. GazPol 1735 33 8 nlb.
  • – Dokłada się tu ieszcze osobliwy sposob kuracyi rożnych chorob ktorego niektorzy partykularni lekarze używaią nie bez pomocy. VadeMed 333.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • partykularna audyjencyja:
    • – Pan Ferdynand Plater Łowczy W. W. X. Litt. przy partykularnej Audyencyi J. K. Mci złożył podziękowanie. GazPol 1735 72 3 nlb.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

PARTYKULARNY
rzecz

w funkcji rzeczownika
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1730
Znaczenia
»podwładny, podporządkowany, podległy«
  • – Na ostatek rwanie Seymu (ia zawsze suppono) bez práwne y niesprawiedliwe, szkode partykularnym przynosi, ktorą każdy Kazista ad restitutionem osądzi. JabłSkrup 60-61.
  • – [...] y iako nawet partykularny, krzywdę często od nich ponosi, zwłaszcza od Hetmanow, ktorych włądza exorbitans, zawiera w sobie absolutam w komendzie woyska, co nie może tylko bydź exosum in aequalitate. LeszczStGłos 39.
  • – Rzeczpospolita znalazłaby swę włądzę per instrumenta Senatu po całym Krolestwie ugruntowaną, znalazłaby na koniec Oyczyzna prosperitatem; Wolność dolcedinem, y każdy partykularny securitatem. LeszczStGłos 54.
  • – A zatym możemy bydź pewni, że nasza kondycya szlachecka tot dotibus uprzywileiowana natury y prawa, byłaby na partykularnego arcyszczęśliwa, gdyby była oraz tak gruntowna, żeby każdy mogł w niey żyć independenter ab omni sicietate. LeszczStGłos 55-56.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 16.12.2014
Autorzy: PK
Data ostatniej modyfikacji: 16.12.2014