ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, T, L (XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn

Formy gramatyczne

bezokolicznik

posmarować

czas przeszły

lp	m	1. os.	posmarowałem
		3. os.	posmarował
lm	nmos	3. os.	posmarowały

czas przyszły prosty

lp			2. os.		posmarujesz
			3. os.		posmaruje

tryb rozkazujący

2. os.

posmaruj

imiesłów uprzedni

posmarowawszy

Znaczenia

1. »pokryć cienką warstwą czegoś, pomazać«

Rekcja: czym

– Tym włosy ná głowie/ ábo ná brodźie dobrze posmáruy. PedSleszTajem 9.
– Też ma moc háłun z cżarną lebiotką/ y mlekiem vtárty/ tym pomieszániem nacżynia posmárowáć/ żadna ná niem nie pádnie. HercBan 16.
~ Smáruię ich Schmiere/ posmárowałem ich habe geschmieret DobrGram 268.
– Drugi sposob, Fusem oleiowym álbo oliwnym kołki drewniáne náśiekanę posmárowáć, y miáłko w káżdą kretowiznę włożyć, ktorego gdy się kret dotknie, iedni zdycháć, drudzy precz z tego mieyscá vstępowáć muszą; [...]. HaurEk 17.
– Gdy záś oboie iuż zásycháć będźie/ znowu tu i owdźie lub inkaustem/ lub inną fárbą czarną/ tu i owdźie potrosze nakropisz albo posmáruiesz. SekrWyj 115.
– WEś Pomoráńczą, wykroy w niey szponćik, wybierz śrzodek do połowy, włoż ná to mieysce oleyku Bobkowego, soku Rućiánego Piołunowego, Dryákwie, wraz zmieszawszy, nákryi szpunćikiem, przysmasz w goracym popiele, potym rozkroy, tym co wewnątrz iest posmáruy skronie, nozdrze, pierśi, pępek pulsy, iest rzecz doświadzona. CompMed 255.
– Pisze Sesnerus, iż jakimi kolorami napuścisz po wierzchu jaje, a potem posmarujesz oliwą, żeby wsiąkła, takiego koloru urodzi się kurczę. DuńKal1731Rzecz 5.
– Weźmi nitkę iedwabiu czerwonego y posmarowawszy ią dryakwią gardło. obwiąż. BeimJelMed 74.
– Item zdychaią niedźwiadki, iezli byś ie sokiem polał rzodkwianym, albo chrzanem, owszem możesz te insectum w rękach piastować, sokiem ie z chrzanu posmarowawszy, nie lubią też orzecha Włoskiego. ChmielAteny III 460.
– Włoż że tę kartę na koniec książki iakiey; á inną iaką kartę białą na początku teyże książki położ, y posmaruy ią drugim atramentem. ChróśSFizyka 135.
– Dolegliwy [...] 2) posmaruy tym oleykiem dolegliwe mieysce. T III 244.
– [...] w takowym razie Akuszerka nic więcey czynić niemoże, iak włożywszy palce pomiędzy główkę dziecięcia i niższą część pochwy Maciczney, Międzyszew i otwór odchodowy w tył pchać: do tych operacyi powinna Akuszerka zawsze palce sobie tłustością posmarować. MichNauka 96.

Związki frazeologiczne

posmarować ręce:

– Skoro pieniędzmi ręce, głowę polityką, Wyprawną posmaruje gębę kauzydyką, Figiel na herb, aż ujdzie za szlachcica wszędy. PotPoczKuk III 395.
– I to był brzydki mankament, że za kilkadziesiąt złotych krew swoję przedawali szlachta polska, a pan hetman z niektórymi półkownikami wojskowymi posmarował sobie dobrze ręce srebrem moskiewskiem. OtwFDziejeCzech 155.

posmarować gębę kauzydyką:

– Skoro pieniędzmi ręce, głowę polityką, Wyprawną posmaruje gębę kauzydyką, Figiel na herb, aż ujdzie za szlachcica wszędy. PotPoczKuk III 395.

Przenośnie

Niechże sobie biorą ad Judicij libram, po Miasteczkách Ruralistowie, prostaczkowie, ledwie ná dźienniku czytáć umieiący, [...] drugi podobno y litery niezna, á ieżeli sobie łaćiną wąsy posmarowáł, to z Grammatyki dyszkuruie coś, z Filozofii pasz, ex Jure Canonico et Civili, z Teologii nie pytay.GamalPrzes B3

2. »skrzywdzić, spowodować coś złego, np. podpalić«

~ Znałem z nich wiele, tu osobliwie z Polskiej, lecz zapamiętałem które; po prostu bojałem się, by mię ozogami nie posmarowały, co na nich poprzyjeżdżały, bo mi nimi groziły; ale mię nie widziały. NowSakBad 335.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

lp	M.	m	posmarowany
	N.	ż	posmarowaną
	Ms.	m	posmarowanym
lm	M.	nmos	posmarowane
	B.	mos	posmarowanych

Najwcześniejsze poświadczenie:

Znaczenia

»pokryty tłuszczem, natłuszczony; pomazany«

– Tákże gdyby sokiem nogietkowym włosy były posmárowáne/ gnidy zábiia/ y włosow im gryść niedopuszcza. PedSleszTajem 21.
– [...] w tej bramie sztuka muru wypadła, dach i belki zgniły, ale na wjazd dzisiejszego JWJMci X biskupa mur w bramie w jednej ścianie nowo i znacznie murowany i druga ściana wyprawiona, belki nowe, dwoiste rynny, nowymi balami dwoistymi przykryte i smołą warzoną wypaćkowane i posmarowane. InwChełm 6.
– Pomazany, posmarowany, beschmiert BierSłowa 151.
– Takie było Theatrum w swym dzieciństwie. Tespis, ktory iest miany za wynalazcę Tragedyi biegał po Grecyi w roku świata 3408 posmarowanych lagrem wodząc z sobą Aktorow na wozie, ktory razem był y mieyscem reprezentacyi. CzartAKPannaPrzedm 15.
– Gdy pragną, aby naczynie było doskonalsze, duszę i wewnątrz skorupę, oblepiaią kilku warsztami ziemi bardzo miałkiey, tę równaią pilśnią, posmarowaną starą cebulą. CourtBuchuOsińNauka 187.
– Weź gummy laki funt, Benzoinu y kalefonii, którą smyczki smaruią, (biała lepsza) każdego po łócie, cynobru nie samorodnego (z uryny y ex spiritu vini robionego) gran 8. ztopiwszy to wszystko, będziesz robił na stole marmurowym, posmarowanym oleykiem zasłodkich migdałów laski, które iak nayprędzey robić trzeba, nim zastygną. AlletzAlb 223.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: SMAROWANY, nasmarowany, *USMAROWANY.

Odsyłacze

Patrz: SMAROWAĆ, NASMAROWAĆ, *USMAROWAĆ.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

POSMAROWAĆ

POSMAROWANY