Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

POSPOLITY

przym.
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1613
Formy gramatyczne
lp D. m   pospolitego
n   pospolitego
B. ż   pospolitą
Znaczenia
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • [Architektura] pospolita:
    • – Architektura [...] dzieli się na Architekturę Kościelną [...] pospolitą [...] woienną. BystrzInfElem C4v.
  • pospolity aforyzm:
    • – Według pospolitego afforyzmu; non iacet in molli veneranda scientia lecta. MikSil 284v.
  • aksjoma pospolite:
    • – Axioma pospolite: In dubiis benignius interpretandum. SolGeom II 144.
    • – [...] áby [...] umieli poznawáć choroby, náczym wszystká rzecz należy, według áxiomá pospolitego. Medicus in tantum bene curat, in quantum bene cognoscit. CompMed 3.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • gospoda pospolita:
    • – Gospodá pospolita/ gościnny dom/ gościniec. Hospitium [...]. Inuitare hospitio, discedere ex hospitio [...] Taberna diuersoria [...] Kárczmá aliud est. Szynkowny dom. In pagis Poloniae utrumq[ue] simul est, et in oppidis. Kn 204.
    • – w gospodzie pospolitey ma gospodę. T III 408.
  • pospolite ruszenie:
    • »powszechna wyprawa na wojnę szlachty posiadającej ziemię«
    • – WMMPanu nic nie mowiono choc 40 000 Talerow od Posła Francuskiego wziąłes, I ta to iest racyia czemu się WMM Pan boisz ruszyc Pospolitego Ruszenia. PasPam 194v.
    • – Wici na Pospolite Ruszenie wyszły. PasPam 235.
  • pospolite ruszenie:
    • »szlachta (oraz sołtysi) zobowiązani do udziału w wojnie wraz ze swymi pocztami z tytułu posiadania ziemi«
    • – Wolałbym paść Swynie nizeli z Pospolitego Ruszenia kommoderowanych prowadzić na Podiazd. PasPam 238.
  • pospolitym ruszeniem:
    • »o psach myśliwskich: gromadą«
    • – Charty były [...] tak rącze ze nie trzeba było nigdy zmykać do zaiąca y do liszki tylko iedno Ktore kolwiek alternatą [...] Do wilka zas to iuz Pospolitym Ruszeniem. PasPam 256.
  • bez pospolity:
    • – BEz w drzewo wyrasta: Ieden pospolity/ który przy płotách/ przy párkánách roście. Drugi czarny/ ábo leśny/ ábo czérwony. Iest trzeci wodny/ Káliná. SyrZiel 1504.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

POSPOLITA

w funkcji predykatywnej
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1606
Znaczenia
»jest właściwe«
  • ~ U nas to w Polszcze pospolita po siódmym roku dawać dziecię do szkoły, a skoro dochodzi lat czternastu, choćby się uczył dobrze i miał ingenium dobre, to go do dworu dają, albo na żołnierską; anoby trzeba dziecięcia dotrzymać do lat 24 w szkole. RewerListCz II 252.
  • ~ Trawią cáły dźień koło piły/ ná piiáństwie/ y ná gorśzych rzeczách: bárzo rozne máią serce od vst. niemász narodu ktoryby lepiey mogł pokryć zły towar przez zmyślenie/ y coby sztuczniey oszukiwał: nie krádną/ ále rozbiiáią: po źiemi y po morzu pełno iest rozboynikow: zábić zdrádą/ poduśić dźieći skoro się iedno vrodzą/ áby się nie kłopotáć/ y nieprácowáć około wychowánia ich/ iest to v niech pospolita/ iáko też y sámych śiebie zábiiáć. BotŁęczRel II 28.
  • ~ Pospolita to byłá w Mechiocán y w Peru y w kráiách pobliskich po śmierći Inghi/ y inszych pánow/ zábiiáć żony ich/ y vrzędniki/ y sługi w ktorych się bárźiey kocháli/ ábo ie też żywo grzebli z nimi/ żeby im ná drugim żywoćie nie schodźiło ná posłudze ich. BotŁęczRel V 5.
  • ~ Pospolita to v ludźi/ że káżdy niemal vtyskuie ná swą nedzę y doległość: ále gdyby przyszło ná frymárk/ álbo do rownego dźiału: śiłáby ich cofnęło ná zad. BudnyBPow 8.
  • ~ Pospolita jest, że każdy pan ma swe rozmaite sługi, jedne dalsze, a drugie bliższe. SaadiOtwSGul 11.
  • ~ To trzebá ná przestrogę myśliwcżą wiedźieć/ iż między gońcámi pospolita to/ że przebiegáią/ iedni drugim przodek odeymuiąc/ co nie iest wádá: y lubby kto rozumiał/ żeby bez tego lepiey/ ále to znośić przydźie/ bo to przyrodźona gońcom/ y nie może być inácżey. OstrorMyśl1618 38.
  • – Ten Appetit zły troiákim rodzáiem lekow bywa znieśiony: naprzod ditą przećiwną według wilgotnośći zbyteczney ktoreykolwiek będącey/ wszytkim wobec/ iednák to pospolita ma być/ áby vżywáły pokármow mierno/ á dobrych/ nie tłustych/ nie słodkich/ áni też tákich/ ktoreby się bárdziey wsmrod niż w pokarm obracáły [...]. CiachPrzyp Bv.
  • ~ Dla tegoż/ pospolita iest świętym Bożym/ ná tym świećie tym się bárziey w boiáźni Bożey trzymáć/ im większe w-sobie dáry Boskie máią/ i im więcey w służbie Bożey trwáć/[...] postępowáć sobie się zdádzą. DrużbDroga 83.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 19.11.2024
Autorzy:
Data ostatniej modyfikacji: 19.11.2024