ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L (XVII w.), SWil, SW, SJP

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				profes
	B.			uż. żyw.	profesa

liczba mnoga

M.	uż. osob.	profesowie
D.		profesów
C.		profesom
N.		profesami

Etymologia

łac. professus

Znaczenia

1. relig. »zakonnik po ślubach«

– Czego nie wiedząc ábo nie rozumieiąc P. Pleban powiáda/ że tym co czwartego slubu nie máią/ wolno wyniść z zakonu/ poniewasz profesámi nie są/ gdy sie im podoba. SzemGrat 36.
– Jezuitom bráć/ áni chowáć/ áni dawáć/ náwet áni biedniey wody bez dozwolenia stárszego y wiádomości nápić nie godzi sie. Stársi zásie intratámi szafuięcy/ ktorzy pospolićie profesowie bywáią/ dáleko bárdziey wtym ręce związáne máią. SzemGrat 39.
– Profés/ zakonnik co ślub iáwny uczynił. [...] Hieromonachus [...]. Kn 823.
– Hieromonachus, Gr. Profés. KnŁacPol 349.
– Professus. Jáwny. [et] sub. Profés. KnŁacPol 623.
– W tym [kosciele] nácya Niemiecka niegdy nabożeństwo swe odpráwowáłá: ále zá Krolá Stepháná Oycom Iezuitom Professom/ náuką y przykłády dobrymi pożytek w duszách ludzkich czyniącymi dány [...]. PruszczKlejn 40.
– PROFES, PROFESSE [...] PROFES Profeska co Professyą śluby w iákim zákonie czyni. DanKolaDyk II, 391.
– Jest Oliwski Profess X. Białobłocki, zacny y barzo rodowity w Prusiech Szláchcic y dawny Indigena. DanOstSwada 26.
– [...] jeżeliby śię z Klasztorze nie znalazł Szlachccic, tedy nakazano, żeby z inszego Klasztoru wźiąć teyże reguły Professa lub świeckiego Xiędza z kondycyą żeby uczynił Professyą. ŁubHist 191.
– Profes, zakonnik co ślub iawny uczynił. angetretener Ordens-Bruder. Profés Religieux qui a fait profession. T III 1621.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

dom profesów:

– [...] nabożeństwu ktore teraz do tákiey doskonáłości przyszło (z czego niechay będzie Pánu Bogu cześć y chwałá) wielkie pobudki podał [Ks. Skarga] y mieszkáiąc tu cztery láta/ á w kazániach vtáwnie prácuiąc/ dom Professow/ álbo mieszkánie przy ś. Bárbárze [kosciół w Krakowie] Oycom sposobił. BirkSkar 12.
– [...] czwartego slubu Professowie (oni co (...) domámi profesow rządzą y rządzić mogą) przysięgáią Bogu i zakonowi. SzemGrat 41.
– gdy do Nowicyatu, z Domu Professow powracał. nieznaiomy młodzian, drogę mu zaszedszy, nie małą w złocie summę ofiarował. NiesKor II 92.
– Pierwey w Domu Professow y w Collegium posługi kuchenne odprawował, á potym do S. Jędrzeia posłany był. NiesKor II 665.

czwartego ślubu profes:

– [...] ná to wszyscy czwartego Slubu Professowie [...] przysięgaią Bogu y zakonowi, tegosz dnia záraz po uczynieniu Slubu czwartego, tymi własnymi słowy. SzemGrat 41.

profes jakiegoś zakonu (sz. zm.):

– Tegoz Roku Die 11 Juny Sławetna Katarzyna Foxowiczowna a Adama Pawluskowicza Miesczanina [?] y Kupcza Zywieczkiego, Małzonka, przyszedszy w Nawiedziny do Xiedza Pawła Stefana Brzuchanskiego, Prof[e]sa Zakonu Bernardynskiego [...] spadła na doł. KomonDziej 218.
– z tey [Ludwiki Leszczyńskiej] był syn Michał Koronowski Profess zakonu Cystercyeńskiego, y corka Angela Zakonnica. NiesKor II 180.
– Co się tycze tego, czy był ten Paweł Zakonu S. Dominika Profess, zda mi się bydź nie pewna Długosza relacya. NiesKor II 335.
– Długosz [...] powiada, że Henryk Kietlicz zakonu Minorytow, klasztoru S. Jakuba w Wrocławiu profess [...] wstąpił na Arcybikupstwo Gnieźnieńskie. NiesKor II 514.

2. przen. »mistrz, nauczyciel«

– Tak mu to smakuie to Marsowe Pole Nie Tyro [uczeń] ale Profess iuz iest w iego szkole. PasPam 273v.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: ZAKONNIK, PROFESKA, PROFESYJA I.