Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

PRZEMIANA

rzecz.
ż
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1605
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   przemiana
D.   przemiany
B.   przemianę
N.   przemianą
Ms.   przemianie
liczba mnoga
B.   przemiany
N.   przemianami
Ms.   przemianach
Znaczenia
1. »zmiana, przeobrażenie«
  • – Gryzie się w sobie osieł, że i w święto nosi Ciężar; zaczym przemiany w konia bogów prosi. VerdBłażSet 26.
  • – Nie dziw tedy iż się táká przemiana w tym Zodyáku ziáwiłá. Insze tám czásy/ inszy Oryzont/ insze też y biegi. WojszOr 109.
  • – Wszystko się tám kołem obraca, raz tá fámilia ná górze, drugi raz zpádnie, ci co ná ziemi leżeli, áż oni drugich przewyższáią; kołem, obrotem, przemiáną, wszystko idzie, á przedcię do wiáry do Chrystusa, do Ewángelyi szczęśliwszy to kray, niżeli owi świátá cáłego kupcy hándlownicy, Tyrus i Sidon. MłodzKaz I, 432.
  • – Dla tego rozumiem: że ciężar wody rościągnioney w gorę ná łokci 18 álbo ná 12. w rurách, wyciąga z wody powietrze, y nim rurkę nápełniáiąc, rozrywa płynienie wody: Nieiáko obieráiąc raczey przemiánę w powietrze, ániżeli zádawánie sobie gwałtu w przemágániu cięszkością swoią inszą lżeyszą. SolArch 132-133.
2. »wymiana osób lub rzeczy«
  • – [...] możeć stać miásto bez pieniędzy/ ále długo trwáć niemoże: gdyż pieniądze są rátunkiem nátury/ czego náturá niechciáłá dostátecznie ludziom vczynić/ puściłá ná rozum ludzki/ áby wymyślił snádniejszą przemiánę przez pieniądze. PetrSPolit I 68a.
  • – [...] iesli mamy pieniądze ná co dáwáć, czyli towar iáki, ktory się zá pieniądze kupuie, dáć ná przemiánę. PetrSEk 27.
  • – W Andálucyey pilno werbuią: Chcą ztámtąd 2000 ludzi do Kátháloniey posłáć/ y po Prezydyách ich rozdzielić/ ná przemiánę stárych/ ktorych máią do Portugálliey obrocić. MerkPol 61.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

NA PRZEMIANY

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1606-1608
Znaczenia
»na zmianę«
  • – Nad nią [matnią] komórkę na wysokich palach zbudowano, gdzie chłopi na przemiany obecnie siedzą. NiemPam 261.
  • – W narowách swoich/ błądząc niewymownie; Raz w sobie gniew swoy dusi/ záledwie trzymány/ Drugiraz się nim wzrusza znowu ná przemiány. OvOtwWPrzem 322.
  • – Nie dostałaś faworów tych w zielniku sielskim, Kędy tylko wasilek kocha się i mięta Z przykrym lubczykiem, którym brzydzą się panięta. A w wirydarzach swoich każą tulipany Z koronami carskiemi sadzić na przemiany. ZimBSiel 101-102.
  • – To na przemiany, to w złączone głosy Roźne Muzyki przechodzą Niebiosy Trzy Chory wten czas o swey Szczęsliwości Spiewały piesni niezmierney słodkości, A głosy z wdzięcznych melodiy zmieszáne W te słowa były dobrze rozumiáne. OblJasGór 150.
  • – A w domach śmierci prawdziwe obrazy, Leżały w mieście z burkiem na przemiany Ledwie nie gęściej głowy niźli głazy. LubSTobPol 64.
  • – Na tablicy poprzedzającej przed nauką 11 w kolumnie pierwszej i w kolumnie trzeciej [...] znajduje się liczba nieparzysta na przemiany na jednymże wierszu z liczbą palców, obraną w kolumnie siódmej na wydzielenie koła już gotowego. SolArchB 154.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 28.03.2013

NA PRZEMIANĘ

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1601-1700
Znaczenia
»na zmianę«
  • – [...] Naprzemiane Maią bydz zbiałłemi Czarne [pola na herbie]. HerbOr 542.
  • – Gdy tedy para ludzi obrácać będą korby VZ, TS w koło; laski pompowe BP, bR, ná przemiánę pompowáć będą wodę bez przestánku. SolArch 151.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 28.03.2013

W PRZEMIANACH

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
Znaczenia
»na zmianę«
  • – Ptaszęta [...] W przemianách pienia nucą po gałązkach, Ze Panią swoię w miłych widzą związkach [...]. DrużZbiór 275 (?).
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 28.03.2013
Autorzy: RB
Data ostatniej modyfikacji: 28.03.2013