ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, L (XVI), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn, T

Formy gramatyczne

bezokolicznik

przystroić się

czas przeszły

lp	m	1. os.	przystroiłem się
		2. os.	przystroiłeś się
		3. os.	przystroił się
	ż	2. os.	przystroiłaś się
		3. os.	przystroiła się

czas przyszły prosty

3. os.

przystroi się

tryb rozkazujący

2. os.

przystrój się

imiesłów uprzedni

przystroiwszy się

Znaczenia

1. »ozdobić się czymś, ubrać się pięknie «

Rekcja: w co ‖ czym

~ Pamiętaj sie kożdy dzień dla panien przystroić, Szablę przypasz, noś półhak, co po mieście broić. SynMinKontr 223.
– Nizacz i materya egipcka nie stoi, Kiedy się białogłowa szpetna w nie przystroi; I lepiéj jest mężowi ślepym być na wieki, Niźli się szpetnéj żenie dostać do opieki. SaadiOtwSGul 123.
– Ale vrwi go [kwiat Sosi]/ y przystroy się nim: zapách iego/ czyni tyśiąc przykrośći: bo się wszystek twoy humor/ oraz y miesza/ y smęći/ będąc zárażony/ mocą iego pięknego zapáchu. SerreGosiewZwier 13.
~ A dźieje że śię to uczćiwie/ przystoynie y porządnie/ kiedy do Kośćiołá/ ják do táńcá/ co śię już wyżey wspomniáło/ chodźićie: Y nie może śię druga stroyniey y szumniey wygáláńćić do táńcá/ jáko śię przystroi y upiękrzy/ [!] májąc iść do Kośćiołá. GdacPrzyd 37.
– [...] widzę że wielce ochotne Cory twoie názbierawszy dla ćiebie, przez sześćiodniową pracą, przez sześći dńi przygotowánia się opere sex dierum, rożnych specyałow, podárunkow, prezentow; iuż to mortyfikácyi wewnętrzney, iuż y powierzchowney, iuż nabożeństwá gorącego, uczęszczánia do Sákrámentow Swiętych żárliwego, ćwiczęnia się we wszytkich Cnotách Zakonnych nieprzestánnego, multae filiae congregauerunt diuitias; przystroiwszy się wszytkie w ognistą bárwę, w szátę wesela, w szátę godową miłośći zobopolney, ktorąś im Mátko Swięta obmyślić raczyłá, amicti stolis albis: zápaliwszy lámpy swoie, sercá swoie miłośćią Boską nádewszytko, accipientes lampades suas; záchodzą y tobie y Oblubieńcowi twemu drogę. PiskorKaz 852.
– Nawet ziemia, na ktorej ozdobne stawiła Stopy, zaraz się w kwiaty rożne przystroiła, Ktorych kolor i zapach przechodził dziardyny Włoskie i wszytkie wonie sabejskiej krainy. TrembWierszeWir II 252.
~ Niektore zaś mowiły/ á znáćći źeć się do Pánień przystroił/ iákoby Kominnik/ á ták go rozmaićie szacowały/ niż się knim przybliżył. HistOt E2.
~ Wywody spraw w potężne zamieniły się księgi, a rozwlekaiąc processa, naymniey zawikłane iak bydź można naybardziey, wzbudziłem uwagę trybunału, wyrok sędziow rządzących się interessem na moią przeciągnąłem stronę, złotem kieszenie obciążyłem, prowadziłem życie wygodne i rozkoszne, i przystroiłem się wspaniale. KnigPrzyp 79.
– Y przystroiłáś sie Królowi máśćią, y rozmnożyłáś oléyki twoie. BW Iz 953.
~ Gotuy się, y przystroy się y wszytkę wielość twoie, ktora się zgromadziła do ćiebie, et esto eis in praeceptum, y roskazuy im, ábo iáko w Arábskim y Cháldeyskim textách rzetelniey mamy/ et esto eis in Gubernatorem, y rządz nimi. DembWyw 95.

Związki frazeologiczne

w cudze przystroić się piórka:

– [...] czy to z nienawiści, czy to z zazdrości, ktora to, quoque alius gaudet, tangitur ipsa bonô, czyli to z chluby prożney, chcąc iako kawka Ezopowa w cudze przystroić się piorka, nie przywłaszczał, tylko Manifestanti, iako genuino et legitimo Authori, Offerendo se respectu praemissorum in casu alicuius exoriundae sibi iniuriae Iure acturum velle. ChmielAteny III 11 nlb.

Przenośnie

Ják záś szeroko się ten wasz rozwlokł błąd, ktorzy mniemaćie, iź może się co cudzą przystroić ozdobą.BoecBardzPociecha 46

a) ironicznie »oszpecić się«

~ A toż masz! przystroiłaś się pięknie, choć bez rogów; aże strach na cię pojrzeć, kiedy się nie zasłonisz, trądem w oczach Boskich i ludzkich obrzydliwym osypana. PiskorKaz 836.

2. »ubrać się w coś«

Rekcja: w co

– Osieł nalazł lwią skórę, wnet się w nię przystroił, Strasząc inne źwierzęta, siła złego broił; Bo gdy tam i sam biegał, źwierzęta się bały I przed osłem, mniemając, iż lew, uciekały. VerdBłażSet 71.
– Z nim száránczey Wołochow dwá przednieysze Połki/ W Dery się przystroiwszy/ y podłe iámołki: W spráwie stoią. TwarSLeg 38.
– W Wielki Piątek w kapę się przystroiwszy, żeby się tym lepiey ukryć mogł od oká ludzkiego, bosemi nogámi Kościoły obchodźił. NiesKor II 17.

Przenośnie

Znać dobrze, żeś się schował między ludźmi, Obce narody ciekawie zwiedziwszy, Cudzoziemskich się napiłeś humorów I staropolską zmieniwszy naturę, Przystroiłeś się cale w cudzą skórę, Przeto do ładu nic ci nie przypadło, Cokolwiek w naszej Polsce się znajduje, A satyryckie byś napełnił karty, Wszystkoś upatrzył, wszystkoś ponotował.NiebMSatBar I 637

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

PRZYSTROIĆ SIĘ