ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1601-1616

Formy gramatyczne

bezokolicznik

puścić

czas przeszły

lp	m	1. os.	puściłem
		3. os.	puścił
lm	mos	1. os.	puściliśmy
		3. os.	puścili

czas zaprzeszły

lp		m	1. os.		puściłem był
		n	3. os.		było puściło

czas przyszły prosty

lp			1. os.		puszczę
lm			1. os.		puściemy

tryb rozkazujący

lm

2. os.

puśćcie

tryb przypuszczający

lp

m

3. os.

puściłby

tryb przypuszczający przeszły

lp

m

1. os.

puściłbym był

imiesłów uprzedni

puściwszy

nieosobowy czas przeszły

puszczono

Znaczenia

1. »pozwolić odejść, oddalić się; wypuścić z rąk, zwolnić«

Rekcja: kogo co

– Woła na nas dla Boga iuz mię pusccie bo mię rozerwiecie. PasPam 59v.
– Widziałęm ze nikogo zywcem niepuszczono. PasPam 90.
– Nasz pierwszy Towarzysz Drozdowski [...] począł tonąc konia pusciwszy. PasPam 112.
~ Był mi potym rad od obiadu Niepuscił dyszkurował pił za zdrowie P. Woiewody. PasPam 172.
– Tak ci ledwie Skoro iuz tez mało rzec mogły y z bity z ziębły Puscilic go. PasPam 177v.
– Choc bys się na nas porywał to cię niepuscięmy dzis [...] ale iutro poiedziesz. PasPam 220v.

Związki frazeologiczne

puścić żal mimo się:

2. »zrzec się czego na stałe a. czasowo; zapisać, wydzierżawić«

Rekcja: co

– Puscił im Rodzić moy Kamięn tamem ich osadził na pierwsze Gospodarstwo. PasPam 226v.
– Drugą Część kupiłęm u Panow konsukcessorow y pusciłem te obiedwie częsci Corce zony moiey Iadwidze [...] Pusciłęm im to złaski nie biorąc od nich z tego nic. PasPam 235v.

Związki frazeologiczne

puścić w arendę, przez arendę:

w posesyją puścić:

– Kiedy wracać albo w dalszą Posessyią maiętność puscic nie miło otym słuchać. PasPam 285.

3. »pozwolić wejść, wpuścić«

Rekcja: kogo

~ Chcieli niebozęta przed Polakami ucieć do Nieba alec ich tam niepuszczono zaraz S. Piotr przywarł fortki. PasPam 60v.
– Stanelismy tedy w ich Obozie Rozdano kwatery tak iako w iakim miescie Litwysmy tam iuz niepuscili, ktorzy zanami przyszli. PasPam 113v.
– Ey MSCi Panie kaz nas WSC. Puscic do Sieni, bo sam pomarzniemy. PasPam 143v.

4. »wysłać w jakimś kierunku, wypuścić«

Rekcja: co

~ Nocą tedy wzięli [Szwedzi] zbulwarku okręt kupiecki [...] Znapalili [zapalili] go puscili miedzy okręty olęnderskie od ktorego zaraz ieden się okręt zapalił. PasPam 69.
– Po wzięciu kamięnca puscili Tatarowie zagony głęboko alec im się nie poszczęsciło z łaski Bozey. PasPam 236.

Związki frazeologiczne

głosy puścić:

puścić tuman:

– Takieli Rebellizant ktory przy Turkach stawa dla tego że by gu [go] Luteranskie Prowincyie Supplementowały Piniądzmi puscił ten Tuman między nich że Turcy eo fine Woynę ponieśli że by Relligią Rzymską zniszczyć a Luteranską na to Mieysce postanowic. PasPam 277.

5. przen. »pęknąć, rozerwać się«

~ Tnie mie z Tyłu w łeb [...] trochę w iednym mieyscu Axamit puscił. PasPam 88v-89.

6. »o zamarzniętej powierzchni wody: roztopić się«

Rekcja: co

– Odcieni lod Siekierami co było morze ieszcze z brzega niepusciło. PasPam 61v.

Związki niejednoznaczne względem znaczeń

Związki frazeologiczne

puścić wiatr:

– NaborWierBar I 176.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

puścić kogoś wolno (sz. zm.):

– Y tak z nich piechotę uczyniono y wolno do krola puszczono. PasPam 200.
– [...] Krol dobywszy Warszawy radził z Senatorami co miał czynic z temi Szwedami ktorzy się mu poddali czy ich zostawic przy słowie y puscic wolno czy też zatrzymac do czasu pod uczciwą strażą? HistBun 41.

wolnym kogoś puścić:

– [Szpieg wysłany przez kardynała] gdy w szkocyią wiechał uchwycony y za Szpiega miany gdy się mienił Francuskim slachcicem na peregrynacyią wyprawionym gdy mu nie wierzono y wszytkie rzeczy do naymnieyszey przetrząsniono, siodło nawet splondrowano a listow zadnych nie naleziono procz Paszportow podroznych wolnym go puszczono [...]. HistŚwież 110-111.

puścić wiatr(y):

– Babo, która gdy puścisz wiatr z zadu sprośnego, Pukasz właśnie jak z działa gnojem nabitego... NaborWierBar I 176.

Związki frazeologiczne

strach komuś w oczy puścić:

– [...] pod zasłoną wprawienia w rezę rządu domowego, uczyniwszy, co się z kim zda i strach wszystkim dopiero w oczy puściwszy, extremae servitutis iugum na karki nasze snadniej było włożyć. AktaPozn I/1 338.

puścić żalowi wodze:

– A Gracyan y namniey niemysląc o drodze Pusci wsciekłe Gniewowi y zalowi wodze [...]. PotWoj 17.

mimo się puścić żal:

– Ktoz nieprzyzna Io KMSCi o koło dobra Pospolitego Pieczołowania? widząc iak niewymowny mimo się pusciwszy zal [...] Seym piąty po rozerwanych czterech Stanom Rzpty składa. PasPam 216.

strach komuś w serce puścić:

– Idziesz ná smierć? toć Sáncty ták strászny y mężny? Zeć strách w serce y w oczy puścił niedołężny? CorMorszACyd 179.

puścić przed sobą strach:

– [Dowódcy szwedzkich wojsk] chcąc przed Sobą puscic strach niiaki List Sadowskiego slą do Oycow taki: Ze Duklas z nięmi idzie w tę tu Stronę Maiąc z Armatą Woysko zgromadzone [...]. OblJasGór 172.

puścić na azard życie:

– Puscił na azard dla Oyczyzny zycie swoię nieiaki Skrzetuski y przebrawszy się po chłopsku pobrał listy od Wodzow do Krola. HistBun 12v.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

lp

M.

m

puszczony

Najwcześniejsze poświadczenie:

1641-1653

Znaczenia

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

– Potym bendąc u X.Biskupa we Pszczewie, puszczony od niego nietylko piiany ale ozarty, iusz godzin pułtory wnoc wsiadl na konia, y oddaliwszy się od Karety zniknął... OpalKListy rkp 469.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

PUŚCIĆ

PUSZCZONY