ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI (hasło kanoniczne), Kn, T, L (XVII), SWil, SW

Nienotowany w słownikach:
SJP

Formy gramatyczne

stopień równy

lp	M.	m	rozprawny
	N.	m	rozprawnym
		n	rozprawnym
lm	M.	nmos	rozprawne

stopień wyższy

mos

rozprawniejsi

Znaczenia

1. »gadatliwy, lubiący dużo mówić«

– Wolberedt wymowny/ roźprawny [!] disertus. KusWeg N6.
– Słuszna tu rozważyć te słowá: Mowi: práwi ná łonie Oycowskim, milczy ná łonie Mácierzyńskim. iákoż to, mowi ná łonie Oycowskim? tym samym, że Słowem przedwiecznym iest, mowiącym iest, mową iest, ázá tymże Słowem nie iest ná łonie Mácierzyńskim? toć mową, toć mowiącym iest! pospolitáć to że Synowie przy Mátkách weselsi, mownieysi, rozprawnieysi bywáią, á tu opák, Syn ná łonie Oycowskim mowi, ná łonie Mácierzyńskim milczy. MłodzKaz IV, 359.
– Myśl zbyt ciekáwa marny sen przywodzi, Rosprawny ięzyk głupie sprawy rodzi. LubSEkl 17.
– DISOCUREUR, subst. masc. (Qui parle beaucoup et ne dit rien qui vaille.) Locutuleius. Plaut. ROSPRAWNIS gaduła gadatliwy rosprawny co gada wiele á nic do rzeczy. DanKolaDyk I, 470.
– Rosprawny, geschieckt in Ausspru[ch]. BierSłowa 196.

Przenośnie

To dziwna, że więc tylko z śniegiem przylatują Śnieguły, tu się w lato z tym ptastwem znajdują. Gołębie gruchające i huczne grzywacze, I szpak, co nieskrowito po gałązkach skacze, Smętne synogarlice, kominne jaskółki, Pracowite w tej też są gromadzie gżegżółki I kosy żółtonose, powietrzne jerzyki I papugi rozprawne, na melankoliki Lekarstwo doświadczone [...].MorszHBanSok 159-160

2. »podejmujący szybko decyzję, niewahający się«

– Rézolut aliter, i. Nié długo się námyśláiący/ vide. Rospráwny. Kn 917.
– Rospráwny/ rézolut/ nié długo się námyśláiący. Vir consilij celeris: in consilijs expeditus: promptus consilio [...]. Kn 932.
– Rosprawny, rezolut, nie długo się namyślaiący. hurtig im Verrichten, ausrichtsam. expéditif; qui expédie, qui fait vite, qui dépêche vite. T III 1909.

3. »rozcieńczony, zmieszany z czymś«

– Tám gdzie pluskwy przebywáią pozácieray wapnem niegászonym, rospráwnym żołcią wołową. CompMed 690.
– Wydrożone litery lub figury inne, cienko rozciągnioną bawełną ponakłádai. Siarką utartą ponátrząsai, y prochem tartym spiritu vini rozprawnym powiedź. BystrzInfArtyl Q2.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

ROZPRAWNY