ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI (?), Kn, T, SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
L

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				roztargnienie
	B.				roztargnienie
	Ms.				roztargnieniu

liczba mnoga

roztargnienia

Znaczenia

1. »rozerwanie na kawałki«

– roztargnienie przymierza z Węgrami AktaKrak I 413.
– Roztárgáć końmi/ Diripere equis aliquem, [...] In diuersum concitatis equis lacerare, [...] Differe in diuersa quadrigis. [...] Quadrigae distulerant in diuersa Metium. Distrahere, [...] Ita meum corpus distrahendum dabis. Discerpere. [...] Duabus admotis quadrigis alligatum corpus, equis in diuersum iter concitatis discerpere. Roztárgnięnie/ rozszárpanie drzéwy. Kn 953.
– Niech się ná tych wlewa imprecatio gniewu Boskiego, ktorzy niegodnemu i wspomnienia Herostratowi radą i pomocą i konsensem byli do rostárgnienia Seymu [...]. Simile supplicij genus apud Euripidem. [...] sectilibus ramis discerpi. Et apud Metaphrastem Thecla à tauris discerpta. Adde nauticum supplicium, quo reus diuersis scaphis alligatus discerpitur. Diasphendone, es [...]. supplicij genus est, cùm duarum arborm inflexis cacuminibus, diuaricatus homo pedibus alligatur, et ab ijsdem impetu ad suum statum redeuntibus discerpitur [...]. inflexis arboribus instar fundae hominem discerpo. (non rectè pro diasphendone aliqui scribunt diasphendonema.) PisMów II 28.
– 1) osądzony na roztargnienie końmi, cęgami, drzewami [...] T III 1924.
– Roztarganie, roztargnienie. das Zerreisen. déchirement, l'action de déchirer en piéces. T III 1924.

2. »rozproszenie«

– Jeśli jedność, zgoda nawięcej zachowa w cle miasta, tedyć roztargnienie, bunty, rozruchy przednie muszą kazić. PetrSPolit I 319.
– Słaby pożytek ze złego nasienia pochodzi; daleko lepszy pożytek będzie z zgody, z jedności niżli z roztargnienia, z buntów, z niezgody. PetrSPolit I 337.
– Inni naostatek wiedząc że z skarbu nie przywieziono spełna pieniędzy. odstraszywali drugich od zapłaty, udawając że to na roztargnienie i oszukanie wojska uczyniono. RadziwKSprawy 449.
– A modląc się strzec się będziemy roztárgnieniá/ oziębłości/ teskności w modłach naszych. BanHist 192.
– Tak affekt Wm Rozmaitych pełen Zycliwoscy do Rostargnienia iednak Zacety przyiazni aby nie był skłonny, uprzeymie sobie tego pragnie HerbOr 261.
– Wielmożny Moy Dobrodzieiu. Że się vprzykrzam częstym pisániem rostropnego Wm.M.M. Pána może to nie obrázić, gdyż to czynię áby támtá zacna Osoba mogłá bez roztárgnienia zostawać, y Wm. M. Pan iey łásce. LubJMan 69.
– A ták, byłoby iák nieśmiertelne Woysko, y niewyczerpniony skarb, mogszy co raz odwiezáć posiłki, przez wypráwę, gdy źrzodło dostátkow y wypráwy, cáłe, y gdy siedzi domá, co o chlebie, pieniądzách, y o Rynsztunku, bá y o wszytkim (bez roztárgnienia) myśli. FredKon 53.
– Częstom się do afektów pierwszych wracać chciała, bym zdrętwiała do lutni palce prostowała, albo żebym żałośnie grała na grzebieniu lub w cytarę brzękała w moim roztargnieniu albo też wdzięcznym wierszem myśl smutną cieszyła i swym głosem zgodliwym skrzypice zdobiła [...]. HugLacPrag 122.
– słuszna upomináć ná długi Psálm, ná długą modlitwę, o átencyią, słuszna mówić: Attendite; boć my, i w-krotkich modlitwach, prędko się zgubiemy, roztárgnienia cierpiemy, átencyi nie mamy. MłodzKaz III, 35.
– W krotkich modlitwach prędko się zgubiemy, roztargnienia cierpiemy, atencyi nie mamy. MłodzKaz III, 35.
– WIelkie lubo domowe trudności/ więc y słábe po te czásy zdrowie moje/ nie máłe wemnie czyniło roztárgnienie (rozerwánie) DobrPol II, 50.
– Zeby Oyczyznie nie przyszło szwankować Przez ich zawziętosc, y przez rostargnienie ChrośKon 16.
– Raz sobie zasmakowawszy w rekolekcyach [...] tak się w rzeczach Boskich zanurzała, że ie pospolicie bez żadnego rozstargnienia odprawowała. NiesKor II 280-281.
– Julius Facius Rektor Nowicyuszow to nim upatrował, y świadczył, iż roztargnenia pod czas modlitwy na myśli nie miewał. NiesKor II 666.
– DISSIPER (Empescher l'application de l'esprit á une chose.) [...] ROZERWAC rostargnienie uczynić w zabawie iákiey. Le grand monde me dissipe [...] Wielkie kompanie mi rostargnienie czyni. Il se dissipe pour la moindre bagatelle ou La moindre chose le dissipe [...] Ládá rzecz go rozerwie, rostargnie. DanKolaDyk I 427.
– 2) roztargnienie frasunku, sił nieprzyiacielskich; domowe trudności niemałe we mnie czynią roztargnienie. T III 1924.

3. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

– Proszę cię racz mię vwiadomic otem, Z ktoregos miasta: y ktorego rodu, Czys tu trefunkiem, czy vmyslnem wotem, Wniesiona, do tak dzikiego narodu, Bo mi to wielkie roztargnienie czyni, Zebys krwią ludzką służyła Bogini. PotSyl 79.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: ROZTARGANIE.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

ROZTARGNIENIE