ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI (pod: samotrzeć), T (pod: samotrzeć), L (pod: samotrzeć; XVI), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
Kn

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

lp	M.	m	samotrzeci
		ż	samotrzecia
	D.	ż	samotrzeciej
	C.	m	samotrzeciemu
	B.	m	samotrzeciego
		ż	samotrzecią
	W.	ż	samotrzecia

Znaczenia

1. »będący razem z dwiema innymi osobami«

– Potym do Kuruczesme do Miástá iednego/ Kupił go tam Zyd ieden snadź sámotrzećiego. Od Konstántinopola dwie mile/ nic więcey/ Zeby tám robił w iego winnicy co prętcey. PaszkMrDzieje 34 [35].
– Tak widząc słuszną prośbę i żądania jego, Pozwolili, aby beł z niemi za trzeciego, I zaraz Orlandowi znać przez posły dają, Iż trzej samotrzeciego w pole wyzywają. ArKochOrlCz III 219.
– A jeśli się nikomu nie trzeba dać znać, tedy potrzeba samowtóremu albo samotrzeciemu w pielgrzymski się ubiór ubrawszy, a kostur w ręce wziąwszy, pielgrzymować; acz i tak potrzebaby dexteritatem wielkiéj zażyć, żeby nie poznano między ludźmi dowcipnymi, trzeźwymi, zatém zwłaszcza ogłoszeniem się już bytności królewicowéj we Włoszech, o którym skoro na jedném miejscu wiedzą, wszędzie zaraz wiedzą [...]. PacOb 112.
– P. wojewody ruskiego powrócił tłumacz wczora z Nowych Zamków jakoś o południu, którego posyłał dla szukania oficera swego i kilku żołnierzy spod wołoskiej chorągwi, wziętych na drodze do Komory; ten między inszymi nowinami powiedział, że pocztę naszą przejęli Turcy i pocztarza samotrzeciego przyprowadzili, który miał pocztarską na sobie trąbkę. SobJListy 577.
– Pobraliscie nam Oycow, Mężow, Dzieci, Bracią, pokrewnych, za tę iednę winę, Ze na nich ten wasz Urząd samotrzeci Słuszną ma mscić się y gniewać przyczynę; Iesli y dobra y stroy nasz kobieci Wezmiecie, iesżcze; ó taką ruinę Przyprawicie nas, czego w zadnym czesie Rod białogłowski wstyd y płec nie zniesie. ChrośKon 180.
– Samotrzeć, adj. et adv. selbst dritter. troisiéme § samotrzećia grała. T III 1982.

a) »o zwierzętach: będący razem z dwoma innymi przedstawicielami swojego gatunku««

– Stanąłem w Baksztach, daj Boże szczęśliwie, 19 Februarii, i zaraz miałem trzy obławy niedźwiedzie: jedną w Słobodzie, gdzie w sieciach ubito dwóch piastunów, sama przebiła się obcess przez obławę; drugą w Korowajowie, gdzie pod samym browarem żydowskim i pod gumnami chłopskiemi leżącą niedźwiedzicę psy same dotrzymały i bez strzelania zagryzły; trzecią w Wołmie, ale przed obławą wyszła i nie doleżała samotrzecia. ZawiszaPam 160.

2. przydomek św. Anny, w nawiązaniu do ikonografii przedstawiającej ją z Maryją i Dzieciątkiem

– Dwie Anny w Pismie, Anná Phanuel, y Anná Elcanae, obrázem są S. Anny Sámotrzećiey, ktora dźiś z dwiemá Annámi y Mátką y Ciotką á Domu tego Bożego Przełożoną, oddáie Bogu Ofiárę dźiśieyszą. PiskorKaz 772.
– Tákiemi ćię dźiśieysza Ewángelia potyka tytułámi mężna Białogłowo! Mátko Mátki Boskiey Anno S. Sámotrzećia. PiskorKaz 773.
– Tęnże miásto trzech miar mąki, przy Ofierze Chlebá Anielskiego, wszytkie trzy Osoby Troyce Naświętszey per circuminsessionem w Nayświętszey Hostiey znáyduiące się wystáwia, y one trzemá rożámi swoiemi, in amphora vini, we Krwi Chrystusowey, iednocząc się z nim duchownie upurpurowánemi; trzy Osoby Troyce Nayswiętszey, á oraz Annę Swiętą Sámotrzećią koronuie. PiskorKaz 777.
– Ieżeli Anná Fánuelá, w Kośćiele Páńskim Zbáwićielá upiástowáłá, y z Mátką iego Nayświętszą Bogu Oycu ofiárowáłá; toż czyni Anná S. Sámotrzećia: upiástowáłá, y dotąd z Mátką Nayświętszą w Kośćiele Páńskim, piástuie ofiáruie zá nas Zbawićielá nászego. PiskorKaz 777.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

SAMOTRZECI