ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI (korpus), Kn, T, L (XVII-XVIII), SWil, SW, SJP

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				sytość
	D.				sytości
	B.				sytość
	N.				sytością
	Ms.				sytości

Znaczenia

1. »uczucie zaspokojenia głodu«

– W boyáźni Páńskiey gdy Lachowie trwáią/ Polá dostátkiem choynie opływáią/ Głod wnet wypędzi obfitą żyznością/ A smutek vspi wesołą sytością. JurkPieś D3.
– Ztąd Mary/ Woyny/ ztąd y pożar srogi; z tąd zárázá zboz/ y rok idzie drogi/ nie spory nám Chleb/ ni on nam Sytości: Ni da Dużości [...]. KancPol 317.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

do sytości I:

– [...] żywił nas przez cáły Rok/ nász miłosierny Pan Bóg/ aże do Sytości [...]. KancPol 87.
– Chrystus [...] pięciorgo chlebá ták rozmultyplikował, iż piąciom tysięcy ludzi [...] do sytości wystarczyło. BystrzInfCosm C1.

najeść się do sytości (sz. zm.):

– A mowili do nich Synowie Izráelscy: Obysmy byli pomárli od ręki Páńskiey w ziemi Egipskiey gdysmy siadáli nád gárncy mięsá: gdysmy się nájadáli chlebá do sytości: bo teraz wywiedliście nas ná tę puszczą/ ábyście pomorzyli to wszystko mnostwo głodem. BG Wj 16, 3.
– Kto czego ma názbyt nád potrzebę swoię/ nigdy mu się to w dobre nie obroci: iáko mánná Zydom. Ktorey iák skoro do sytości się náiedli/ alić záraz poczęli mowić: Nauseat anima nostra, super cibo isto leuissimo. StarKaz II, 113.

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– Głód tani/ sytość droga. KnAd 244.

– Głodu nié kupić/ sytość wiéle kosztuié. KnAd 244.

2. przen. »uczucie zaspokojenia jakichś potrzeb lub pragnień«

– Dostátek wdzięczniemiány z swoim státkiem biega/ Ná koniu wiátronogim/ áż w sytości zlega. JurkMuz A3.
– Tak kto więc w dobrym mieniu nie chować mierności, A w szczęściu wielkim żadnej nie chce znać sytości, Niechaj wie, iż niepokój zbytnie szczęście rodzi, A wielki stan z sumnieniem wolnym się nie zgodzi. VerdBłażSet 63.
– Szczęśliwa tedy będzie ta godzina, Kiedy z tej tamta przejmie mię kraina, Gdzie bez sytości przerwy i odmiany Będziem żyć, da Bóg, żywot pożądany. MorszZEmbWyb 332.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

do sytości II:

– Inszy bogactwa sobie zdrugich wiec zbieraią Jako przydą tak przydą gdyie iacy maią Zaden ich niezopyta skat te maiętnosci. Tylko ze ich moze miec do swoiey sytosci. TrepNekLib 13.
– Zaczęli woynę że by nas zniszczyć [...] A Bogu się to Nieupodobało Lubo nas karał puko mu się zdało, Ulitował się naszey niewinnosci Dał się ich [Moskali] nabic pewnie do Sytosci. PasPam 110v.
– Iuzes my tedy rozumieli ze po owych tak cięszkich pracach przyidzięmy na wytchńienie oblawszy się do Sytosci y swoią y Nieprzyiacielską krwią. PasPam 111.

3. »o ludziach: bycie otyłym, o zwierzętach: bycie tłustym«

– Drugie odchowywanie jest, wolno stadnika [konia] puszczając w stado, abo do kupy w ogrodzisku, ale mi się takie namniej nie podoba. Albowiem jako mierna Wenus, zwłaszcza próżnującemu, jest rzecz bardzo potrzebna do zdrowia, żeby się nasienie w krew zasię i w sytość nie obracało; tak też zbytnie onej zażywanie, mocy i ciepłości przyrodzonej umniejsza, i wszystkie żyły zwątla, ztąd siła potrzebnej wilgotności ciału ujmuje. DorHipTur 43.
– [Zwierzęta] ktore żyią nie mięsem, lecz korzeniem, fruktem, zbożem, leguminą, do wielkiey przychodzą sytości, y gust przynoszą iedzącemu [...]. ChmielAteny1755 I 496.
– Sytość. [...] 2) Fettigkeit, Dicke des Leibes [...] repletion; trop d'embon-point; la grosseur, la graisse du corps [...] ta choroba z sytości ciała pochodzi. T III 2228.

Znaczenia niepewne

1 lub 2:

– Násycenie/ syt/ sytość/ dosyt. Satietas cibi, vitae [...] Satias [...] Ad satiatem: cum satiate: fessius satiate videndi [...] Saturitas [...] In expletione naturae summi boni finem consistere [...] Saties [...]. Kn 479.
– Sytość. 1) Ueberfüllung [...] repletion, plénitude de viandes [...]. T III 2228.

Związki niejednoznaczne względem znaczeń

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– Sytość zdrowiu i cnocié szkodliwa. KnAd 1124.

– Wydárte rzeczy, w sytość nie idą. FredPrzysł C3.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: NIESYTOŚĆ, SYT I, DOSYT, SYTNOŚĆ, NASYCENIE.