ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1607

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				szlachta
	D.				szlachty
	C.				szlachcie
	B.				szlachtę
	N.				szlachtą
	W.				ślachto

Znaczenia

»uprzywilejowany stan społeczny wywodzący się z rycerstwa; zbior. szlachcice«

– I was już, poczciwa moja ślachto, Panu Bogu oddaję. PrzestPotrzCz II 159.
– [...] wyiachał przeciwko mnie wszystek slachty concurs y Panow. OpalKListy 140.
– Sprawił im pogrzeb taki Porucznik nasz, Iako Senator niemoze miec foręmnieyszego in praesentia Okoliczney Szlachty y Zołnierzow tak ze wiela Duchowięnstwa w kosciele Sieleckim. PasPam 84v.
– Zacną Woiewodztwa Mazowieckiego porodzili się Szlachtą ktorych urodzenie choc bym wywodzic chciał niemogę bo mi niepozwala czas y licha moia Facundia. PasPam 86v.
– Sapieia zas wszystkich swoich [więźniów] wydał na zamian gdyz było w niewoli wiele Szlachty Szlachcianek Zołnierzow. PasPam 101.
– Widzę wszystkich y Inszych Paniąt roznych Sług krolewskich wszystkich. Szlachty roznych. PasPam 146v.
– Wolny głos Szlachcie odeymuiecie. PasPam 195.
– Szlachtę na Powrozach wodzić kazecie rabować ich Domy Wołoszy. PasPam 195.
– W Woysku Cudzoziemskim aby Szlachta Rodowita y insi Officyerowie byli maią sie Serio domawiac PP Posłowie. PasPam 218v.
– Napadły po tym Iesienne słoty, Sniegi, mrozy [...] Iuzesmy tedy miewali Sessyie w Namiotach dla owey Niepogody. Szlachta się poczęli roziezdzac do Domow. Deputaci tylko z Marszałkiem musielismy kawęczyc do konca. PasPam 218v.
– Sąm straznik ledwie uciekł asz zgubił Ludzi więcey niz dwa Tysiące Officyerow Młodych Szlachty tak wiela krewnych Swoich pogubił. PasPam 264.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

osiadła szlachta (sz. zm.):

– Praesidia [...] (na ktorych [miejsce] osiadłą Szlachtę osadzac [obiecuje]) z Fortec z prowadzi. PasPam 208v.
– Wielmozni Hetmani koronni [...] na Werbunki Patentow wydawać niebędą [...] Rotmistrzow zas Szlachtę osiadłą w Woiewodztwie y [z] zięm podawac będą IokMSCi za rekommendacyią Woiewodztwu [zam. województw] swoich. PasPam 209.

Związki frazeologiczne

żart. hierozolimska szlachta:

– Perswaduię iak mogę ze to y my Ludzie iako y kwarciani nie bądzmy Hierozolimską ale Polską Szlachtą. PasPam 237v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Związki frazeologiczne

w chłopy obrócić (szlachtę):

– Poniżam kogo/ vpokarzam/ poniżam stan czyy. In peregrinitatem redigo aliquem [...] In ordinem aliquem redigo, cogo [...] Redigere in sordidissimam turbam nobiles [...] W-chłopy obrocić szláchtę [...] In infimum agere, deijcere [...] Traducere ad plebem aliquem [...] Deprimo fortunam alicuius. De caelo aliquem detrahere [...]. Kn 773 [771].
– Tak iuz litwa uprawili [wyprawili] wtę ryzę Nobilitatem [szlachtę] wtamtych kraiach że ich prawie wchłopy obrocili. PasPam 81.

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– Kiy ná chłopy/ żelázo ná szláchtę. RysProv VII, 10.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

SZLACHTA