Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

*TYŁ

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: *TYŁ, *TEŁ
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
D.   tyłu ||   tełu
B. uż. nżyw.   tył ||   teł
N.   tyłem ||   tełem
Ms.   tele ||   tyle
Znaczenia
»strona przeciwna frontowi, część tylna czego; o kierunku, położeniu: za kim, za czym«
  • – Stanelismy tedy tyłęm do owych a Frontem do Nieprzyiaciela. PasPam 94v.
  • – Stanęli frontem w Tył Nieprzyiacielowi. PasPam 107v.
  • – Dopowiedziano Woiewodzie że iuz proporce iego widać w tyle szykow Nieprzyiacielskich. Bał się że by ich tam niepognieciono. PasPam 107v.
  • – Kmiczyc Pułkownik wypadł gdzies z chałupy [...] biega między naszemi ręce w tył związane woła dla Boga Ratuycie takci go tam ktos rozerznął. PasPam 112v.
  • – Dosiągł iakos ławy głową uderzył się wtył. PasPam 229.
  • – Anibal gdy po Bitwie Rannych Censorował Nigdy godnoscią datkiem tych Niekontentował ktorzy mu w tyle szwanki swe prezentowali. PasPam 270v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • z tyłu:
    • »od tylnej strony, zza pleców, znieniacka«
    • – Dałęm mu z pięndziesiąt razy płazą nizeli przybiegli za owę zdradę comię z tyłu rąbnął w głowę. PasPam 89.
    • – Husarskie chorągwie skoczyły my tez tu z tyłu uderzęmy na nich. PasPam 95.
    • – Kiedy się niostroznie zabawił koło iednego to zas owi fugientes stełu siekli naszych po miiaiąc. PasPam 96v.
    • – Wydra znowu wstała co mi się układła była pod nogami y idzie cicho popodławiu zaszła iey [charcicy] znowu z tyłu kiedy ją wytnie przez łytkę charcica skoczy do drzwi. PasPam 253.
  • w tyle:
    • »za frontem, na tyłach (czego)«
    • – Mielismy ieszcze na przeszkodzie Insulę ALTEN [Alsen] ktora że nąm wtele zostawala dlatego tez nąm nawielkiey była przeszkodzie. PasPam 61v.
    • – Owe szance wtyle zostawiwszy z armat biią. PasPam 106.
    • – Liczemy piniądze zawarszy się zemną w Sklepiku iednym bardzo cięmnym, o iednym tylko okięnku na Zamku wtyle S. Kazimirza. PasPam 180.
  • tyłem:
    • »tylną częścią ciała«
    • – Przywiązał go na iegosz własnym koniu zdiąwszy kulbakę gębą do ogona a do głowy tyłęm. PasPam 177.
Związki frazeologiczne

  • pilnować tyłu:
    • »osłaniać za plecami, strzec odwrotu«
    • – Moy wyrostek pilnował mi tyłu dwoch zas Czeladzi tuz polemnie. PasPam 181.
  • tył wziąć (sz. zm.):
    • »zaskoczyć tylne straże, zajść od tyłu«
    • – Chcieli Szwedzi koniecznie teł wziąc Olędrom ale zadnym sposobem niemogli. PasPam 69.
    • – Poczęli nas miesiącem zaiezdzac dla tego że by nąm tył wziąc. PasPam 157.
    • – Iak wzięli teł Chorągwi Woiewody Ruskiego Hetmana koronnego zaraz Chorągiew husarska poczęła uciekać. PasPam 264v.
  • tył podać:
    • »rozpocząć odwrót, zacząć uciekać«
    • – Wszystkim impetem poslismy na nich, bos my widzieli że trzeba było ledwie niewszystkim ginąc gdy bysmy mieli byli teł podać. PasPam 94.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 09.10.2008