Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

UMYSŁ

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1610
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   umysł
D.   umysłu
B. uż. nżyw.   umysł
Ms.   umyśle
Znaczenia
1. »postanowienie, zamiar«
  • – Przydaway y to/ kiedy sie dowiedzą iż sam Krol iedzie/ mogą swoy vmysł odmienić. BielDiar Aij.
  • – Gdyż to był vmysł ludzki żeby był z nieśiony Pan. HofmańPor Aiij.
  • – Odmień swój umysł, umyślny złodzieju Czystości mojej! odmień, dobrodzieju — Proszę — swe żądze! dotrzymaj mi słowa! Niech się nie trapię nędzna białagłowa. BorzNaw 185.
  • – Kiedy tęn umysł przypadnie że by zostać toiakas węsołość ogarnie człowieka. Skoro zas nastąpi że by niezostawac to [...] znowu alteracyia. PasPam 73v.
  • – Ten że Swoy Oycowski umysł przez prawa na blisko przeszłym Seymie wykonac chce [król]. PasPam 208.
  • – I iezeli w tym iest dobrego Sługi Stateczna wola y umysł z naydzie tu Pana y Mieysce PasPam 224.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • z umysłu:
    • »zgodnie z zamiarem«
    • – Szwedzi naszym Polakom tak wyrządzili w Sandomierzu zasadziwszy miny że zdradziecko w zamku. A tu Sami nasię to zbudowali samołowkę. Bo im to nasi nie zumysłu uczynili poniewaz y samych ten że przypadek pozarł zedwunastu. PasPam 60v-61.
    • – Tak tedy rzeczy akkommodował że by to znaczyło się że ich przyimował n[i]e zumysłu ale z Trafunku Potkawszy się z Niemi w drodze. PasPam 161.
  • na umyśle baczny:
2. »męstwo, odwaga«
  • – Vfay Bogu/ á miey lwi vmysł/ twoie scżęśćie iescże będźie dobre. RozprawaWojsk B3.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • bezbożny umysł:
    • – / bezbożnego Umysłu. ErnHand 362.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 30.08.2023