Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

URYWCZA

rzecz.
ż
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
Kn, T, L (w urywczą; XVIII), SWil, SW

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, SJP


Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1643
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   urywcza
Ms.   urywczy
Znaczenia
1. »fragment, cząstka«
  • Vrywcza/ vrywká. Actus ipse carpendi: carptus potest voce Plinij, quanquam ferè in Ablatiuo vsurpamus hanc vocem, et per Aduerbium carptim rectè reddimus Latinè. Kn 1199.
  • Urywcza/ urywka. Carptus Nutraukimas/ nareszkimas. SzyrDict 462.
  • Urywcza. Urywek. Urywka. außer dem Instrumentali findet man diese Wörter selten in einem andern Casu. 1) Abberchung, Abreißung.[...] hors de l'instrumental on trouve rarement ce mot dans un autre cas. 1) arrachement, l'action d'arracher, de cueillir. [...]. T III 2437.
2. »niejawny albo przypadkowy dochód«
  • Urywcza. Urywek. Urywka. [...] 3) Schwenzelpfennige. [...] 3) grivelée, anse de panier, un profit petit et illégitime. T III 2437.
3. »zniżka, rabat«
  • Urywcza. Urywek. Urywka. [...] 2) Abberchung, Abzug, Rabat. [...] 2) rabais, écomte. m [...]. T III 2437.
4. »utarczka, nagłe starcie«
  • Tatarskie i wołoskie chorągwie co żywo Na ostęp prawie idą, o urywczy tuszą, Choćby ją też przypłacić mieli własną duszą. ŻałRokLub 141.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

URYWCZĄ

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
  urywczą [forma N. lp]
Najwcześniejsze poświadczenie:
1611
Znaczenia
»dorywczo, przypadkowo, incydentalnie«
  • Przydáie ná ostatek/ że od onego czásu iuż nie vrywczą támte mieysca nisczyli/ lecz iako w swych własnych domiech źimowali/ nic się nieprzyiacielskiego nie obawiáiąc. KromBłażSpraw 6.
  • [...] aż tak urywczą idac świtać poczęło, y iuzesmy to woisko nieprzyiacielskie pomiiać poczęli, tak tylko o Kłuszynie mysląc, trafiło sie tak ze u Niemcow zatrąbiono pobudkę [...]. MarchŚcibHist 24-24v.
  • Posłał [król] do Lubomirskiego że by mu dał Pole kawalersko ustępnym [wstępnym] boięm nietak urywczą iako wilk. PasPam 203v.
  • COURIR un livre, Le lire en courant. Raptim librum perlegere. PRZEBIEZEC iáką księgę czytaiąc ią ná prętce, urywczą naprędce. DanKolaDyk I, 387.
  • Urywczą, à la hate. KulUszDyk 210.
  • Teraz muśiałem, przy boku mego Steleia, ktory iakoby ieszcze był we śnie, i tylko kilka urywczą słow do mnie wymowił, do mego się pośpieszać gmachu. GelPrzyp 116.
  • urywką, urywkiem, urywczą. Urywcze. adv. Ruckweise, zu sich rafend; rips raps; wie verstohlen; denn und wenn. en arrachant, en prenant cà et là; comme à la dérobée; par échapées; à la ripaille, à la griboüillette § urywkiem co dostać; urywczą pisać, czytać T III 2437.
  • Urywczą/ Urywką/ Raptim, adver. behend/ In eyl/ flugs/ schnelliglich/ eylends. DasHünDict Ddddv.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 02.07.2025

W URYWCZĄ

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
  w urywczą [forma B. pl]
Najwcześniejsze poświadczenie:
1606
Znaczenia
»dorywczo, przypadkowo, incydentalnie«
  • Wpraw Kozaki w vrywcżą iáko Fárbá łucży/ Arkábuźniki trwáłe w moc iák Mąką vcży. JurkPos B4.
  • Do tąd w urywczą (że ták rzeknę) y podiázdámi gromił dźielny IEZVS námienione swe y zbáwieniá nászego nieprzyiáćielskie dostátkow/ czći y wygod prágnieniá pułki. Ale pod czás męki swey/ wstępnym boiem y wálną potrzebą w nie uderzył. BujnDroga 313.
  • Pytáią się Oycowie SS. czemu Pan IEZUS gruntuiąc w Wierze zmartwychwstánia Apostołow, nie ustáwicznośćią obcował, ále iák w urywcżą, pokazał się i zniknął? LegucSpraw D2.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 27.06.2025

NA URYWCZĄ

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
  na urywczą [forma B. lp]
Najwcześniejsze poświadczenie:
1607
Znaczenia
»dorywczo, przypadkowo, incydentalnie«
  • Ná vrywczą źiemię pustoszy. Streissen der Feinde. ManTobPhr 75.
  • Pustoszysz nas. Vide. Walczysz ná nas. Pustoszy nieprzyiaćiel krainę wtargywániem. Vide. Ná vywcżą krainę pustoszy. ManTobPhr 139.
  • Zdobycż wielką z źiemie wyniosł. Vide: Ná urywczą źiemię pustoszy. ManTobPhr 245.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 27.06.2025
Odsyłacze
Patrz: URYWKA, OBRYWKA, OBRYWCZA.
Autorzy: DA
Data ostatniej modyfikacji: 27.06.2025