Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

URZĄD

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, Kn, T, L, SWil, SJP

Nienotowany w słownikach:
SXVI (?), SW (?)

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   urząd
D.   urzędu
C.   urzędowi
B. uż. nżyw.   urząd
liczba mnoga
D.   urzędów
B. uż. nosob.   urzędy
Znaczenia
1. »funkcja państwowa,kościelna, wojskowa; stanowisko, godność«
  • – Urząd Kn 1199-1200.
  • – Chciałęm bydz w zwiąsku bo mi tam iakis urząd kanclerski iuz byli naznaczyli. PasPam 120.
  • – Iezeli zas ztey racyiey że to WMMPanowie, Funkcyią kancellariatus [pisarza związkowego] chcecie namnie włozyć w tym ia gotow parere [być posłusznym] woli WMMPanow y słuzyć pro posse meo cum Conditione [według możliwości moich pod warunkiem] że bym nieprzysięgał bo mię ani tęn ani zadęn Urząd [...] do tego Nieprzywiedzie. PasPam 122.
  • – Iest w respekcie u WMMPana Urzędu mego Hetmanskiego prerogatywa. PasPam 172.
  • – Dawano mi Urzędy. A iam widział zemi było chleba potrzeba. PasPam 179.
  • – Stanął tedy Dekret Infamia Exelium [wygnanie], y Prywatio [odjęcie] Urzędow. PasPam 191v.
  • – Xiązę Io MSC z Prazmowa Funkcyiey urzędowi Swemu nalezytey nieczyni dosyć. PasPam 232.
  • – Czynił ci Arcybiskup te Ceremonie co do iego Urzędu nalezały. PasPam 233v.
  • – Urząd [...]. T III 2437.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • urząd apostolski (sz. zm.):
    • – Przez ktorego wzięliśmy łáskę y urząd Apostolski. BG Rz 1, 5.
    • – [...] był w sukcessyiey urzędu apostolskiego posádzony tu ná Káthedrze Stánisłáwá świętego/ gdzie ták wiele ludzi zacnych y świątobliwych siedziáło. StarKaz II, 625.
    • – Apostolski urząd [...] Apostelampt. DasHünDict .
  • urząd babiński:
Związki frazeologiczne

  • być na [urzędzie]:
    • – Pukarzowski Towarzysz natenczas Starosty krasn[o]stawskiego, ktory tego Urzędu co mnie częstowano nasiebie affektował iakoz y był na nim. PasPam 122v.
  • być bez urzędu:
    • – To we mnie umartwili [...] powiedaiąc że to accessus [pierwszy krok] do wyszszych Honorow [...] Alterum [po wtóre] ze dla samego Głosu na Seymiku ze by się go prędzey doczekać, nizeli ci co bez Urzędu są. PasPam 219v.
Przenośnie
  • A ta Panna co tez ma w Niebie za urzędy Czy tąm u Astrophilow zgodne zdania wszędy Ze gdzie się Instancyią swą Interponuie wszędzie grozny[ch] Planetow Srogość Mityguie.PasPam 272
3.  zbior.  »urzędnicy«
  • – Ich Oris Confessionem [ustne zeznanie] zpieczęcią Mieyscką y Attestacyiami Burmistrzow y całego urzędu Wziąłem. PasPam 158.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • urząd biskupi:
    • – Odszedł ten ktory vrząd pracowity káznodzieyski przez lat 50. y więcey odprawuiąc/ trzymał ná sobie wielki y pierwszy ciężar vrzędu Biskupiego. BirkSkar 28.
    • – Lecz Stolicá Apostolska/ wdostoięnstwie się swym y władzy sobie od sámego Bogá daney poczuwáiąc/ y o ták wielkie znieważenie władzy vrzędu Biskupiego zdeymuiąc/ rozumu Plebanow y Mistrzow onych Páryskich/ iáko sie nizey wresponsie ná drugi discurs powie/ náuczyłá/ y koniec wszystkiemu vczyniłá. SzemGrat 4.
    • – Papież [...] widząc iáki pożytek z wielości Akademiy/ y z rozmaitości szkoł/ zwiádomością stolice Apostolskiey/ y Biskupiego vrzędu stworzonych/ záwdy w Kościele Bożym bywał/ y iest. SzemGrat 70.
    • – Czego doznał on pobożny Biskup/ ktorego gdy przy stole Cesárskim siedzącego Cesarz upominał/ áby Urząd swoy Biskupi wiernie y sczerze jáko prawdziwemu Biskupowi y Pásterzowi Owieczek Krystusowych należy/ bez respektu y względu ná Osoby wykonywał: [...]. GdacPrzyd 12.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 07.05.2010