ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1606

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				wola
	D.				woli
	C.				woli
					wolej
	B.				wolę
	N.				wolą
	Ms.				wolej
	W.				wolo

liczba mnoga

	M.				wole
	D.				wol
	B.				wole

Znaczenia

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

– ...co mi z tej konsyderacyej przyszło, że iż to małżeństwo przeciwne jest pobożności, która KJMci do tego królewstwa drogę usłała, jako też i te praktyki i fakcye przeciwne woli Bożej, której KJM. do zatrzymania praw i wolności naszych a zbawienia nas panowania rakuskiego instrumentem swym mieć chciał... SkryptWojCz II 271.
– A iáko Rządzcá mądry y potężny/ rozumem cżłowieká nád insze stworzenia obdárzywszy/ náturę iego ták vkstałtował/ że nád iey wolą nicżego cżłowiek vcżynić nie śmie/ tylko żeby byłz iey posłuszeństwá wychełznány/ y czołá przetártego. SpiżAkt A3.
– Náywyzszy Stworcá ktory KuSwey woli Kieruie rzeczy prędko y powoli; Ktory Swym prawęm iedne Panstwa znosi a drugim w Panach odmiany przynosi Ten iusz oddał w moc Szwedom natarczywym Krolestwo Polskie sądem Sprawiedliwym [...]. OblJasGór 9.
– 1696, die 17 August w Rohotnéj, dał był Pan Bóg z łaski swojéj świętéj syna, który trzy tylko godziny żyjąc, ochrzczony umarł, którego woli i samych siebie grzeszni oddajemy rodzice. Imię mu było dane Jędrzej. ZawiszaPam 15.
– Ten generał, człowiek to ludzki et civilissimus był; podziwieniem wszystkim na tę akcyę sromotną i w najgrubszych narodach ledwie praktykowaną odważył się; i dlatego judicio omnium musiał być z góry ordynansem takim, a nie wolą swoją przymuszony. ZawiszaPam 314.
– Po śmierći Władysława Stany Rzeczypospolitey zgromadzone obrały KAZIMIERZA III. Wielkiego, Syna Łokietkowego na Tron jednostayną wolą, który wraz i z Anną w Dźień S. Marka koronowany przez Janisława Arcybiskupa Gnieznieńskiego, przy assystencyi Jana Krakowskiego, Jana Poznańskiego... ŁubHist 41.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

święta wola:

wolność woli:

– Bog też wolności ludzkiey woli nie powie, mogł by dáć większe pomocy do powstánia, ále się ich niegodnym człowiek uczynił ták wiele rázy niemi wzgárdziwszy. Iest Bog miłosierny, ále też y spráwiedliwy. TylkStrom 37.
– Bo przeznáczenie do Niebá, nikogo nie przymusza, nikogo nie zniewala, y przeznáczony ták może dobrze y źle czynić, iáko y nieprzeznáczony y pátrząc ná wolność woli może utrácić chwałę sobie nágotowáną przeznáczony, iáko iey nábyć nieprzeznáczony. TylkStrom 114-115.

wola boska:

wola boża:

wolna wola (sz. zm.):

– Czemu wolá nászá wolna, appetyt bydlęcy nie wolny? Wolność tám iest, gdzie iest rzeczy obieránie, y iedney nád drugą przekładánie y porownánie, co iest własna rozumowi ktorego bydlęta nie maią. TylkRoz 316.
– Zadney kreaturze nie przystoi bydź koniecznie, ále z wolney Bogá wszechmocnego woli, od ktorego nie z powinności są stworzone nátury, ále według wolności Iego y upodobania stworzone są. DuńKal M2.
– Ale czemu [Bóg] dopuszcza w grzechy wpadáć? bo człowiek ták chce, á Bog przeciw iego wolney woli nie chce czynić [...]. TylkStrom 50.

niech się dzieje czyjaś wola:

– Przenieść się Wci mojej duszy bardziej życzyłbym do miasta niżeli do zamku [...]. Ale i w tym niech się dzieje wola Wci serca mego [...]. SobJListy 568.
– Ták y Chrystus mowi Matthaei 26, Oycze moy, ieżeli ten kielich przeiść nie może, áżbym go wypił, niech się dzieie wola twoiá. TylkStrom 63.

Związki frazeologiczne

uczynić czyjąś wolą (sz. zm.):

– PasPam 220v.
– PasPam 224v.

po czyjej woli chodzić (sz. zm.):

– Boby nierówno lepiéj gadzinę urodzić, Niż dziecię, coby miało po swéj woli chodzić. SaadiOtwSGul 207.
– Ták v Xiędzá iák v Wdowy/ káżdy chodzi po swey woli. RysProv XV, 10.
– Po cudzey ábo po czyiey woli chodzić/ skakáć. Ex alterius arbitrio pendere [...] Pendere ex aliena leuitate [...] Ex alterius more viuere [...] Ad alienum ambulant gradum, ad alienum dormiunt somnum, ad alienum comedunt appetitum [...] Namque coquus domini, debet habere gulam. Kn 717.

w woli czyjej chodzić:

– Iákoż tedy szátan mogł Iobowi szkodzić/ [...] A wiemy to/ iż Iob był mąż święty/y w woli Bożey iáko pismo świádczy záwsze chodzący. SpInZąbMłot 398.

wolą czyjąś pełnić:

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– Kto chcé drugich mieć powoli/ ma iem też sam czynić g-woli. KnAd 371.

– Nié záwsze człéku wszystko g-myśli/ powoli. KnAd 731.

– Mow choć do woli/ od słow nié boli. KnAd 1054.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

WOLA