ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1625-1626

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

M.		wolentarz
		woluntariusz
		woluntarz
D.		wolontera
B.	uż. żyw.	wolontarza
		woluntariusza
		woluntara
N.		woluntariuszem
		woluntarzem

liczba mnoga

M.	uż. osob.	wolontarze \|\| woluntarze
		woluntariusze \|\| woluntariuszowie
D.		woluntarzów \|\| wolentarzów
		woluntariuszów
B.	uż. osob.	wolentarzów
		woluntariuszów
N.		wolontarzami \|\| wolentarzami
		woluntariuszami
		wolonterami
		woluntarami

Etymologia

łac. voluntarius

Znaczenia

»wojak służący bez żołdu; ochotnik«

– ...na ten czas Polsky Hetman Stanisław Żółkiewsky z quarcianem zołnierzem y Volontariuszow niemałą gromadą na Sarnowcu oboze[m] lezał czekaiąc na przyscie szkinderbaszy y Tatarów. OssJŻyw rkp. 19v.
– ...ich to własna Reguła iáko się powiedźiáło/ wiárę między pogány szczepić/ miedzy Heretyki y Schismátyki oney bronić/ á między Kátholiki przez náuczánie młodźi wszkołách y cwiczęnie ich/ wykorzeniáć grzechy/ y złosć wszeláką/ á nabożeństwo iáko na bárdźiey rozkrzewiać; ále tesz y dla tego że woluntáryuszow pomagáiących dobru pospolitemu/ pismo święte/ y káżda Rzeczpospolita wielcę á słusznie pochwala. SzemGrat 132.
– Żołnierz dobrowolny/ Woluntáryusz. Voluntarii milites [...] Euocati milites. Kn 1446.
– Woluntariusze dobrze staneli, alie ich tez legło zaraz więcei siedemdziesiąt. VorLetSkarb 270.
– Woluntáryuszow/ y Ochotniká wprędkiey potrzebie może być w Woysku więcey/ ábowiem káżdy szláchćić/ nie tylko Pan ná Vkráinie iest ták porządny/ że konie/ Czeladź y insze Rynsztunki ma pogotowiu... FredKon 92.
– Ochotne Woysko Stroy kratki Wolęntarz to iest w Ciele Ludzkim Affekt Moia wielce MScia Panno, ktory od inszych zmysłow zadnych nieprzyimuiąc Ordynansow swoią własną rządzi się Imprezą I na ktorą kolwiek stronę zechce y sąm siebie y Serdeczną moze nakierować inklinacyią. PasPam 80.
– Przyłączono tedy Loznych do Wolęntarzow. PasPam 103.
– Luzni z Wolęntarzami tak odwaznie wpadaią na szyki ze ledwie Tatar tak natrze z goła wewszystkich sroga była ochota. PasPam 106v.
– Pytam co to za ludzie powieda ze woląntarze Pana Muraszki. PasPam 154v.
– Miech więm co za interes albo raczy praetensyią macie do Rzpty bywszy woląntarzami. PasPam 155v.
– Bywaią u nas w Polszcze żołnierze, co ich Woluntaryuszami zowią, czegoż się po nich spodziewać? MłodzKaz IV, 316.
– Tych voluntáriuszámi zwano, ktorzy się dobrowolnie zá Panow swych biiáli. AndPiekBoh 17.
– Przybiegli do Częstochowy hostilissimo animo; natrafiwszy szlachcica Zdziesiulskiego jadącego do miasta po chléb, tego zabił niejaki Nawa woluntier, szlachcic szląski hultaj... OtwFDziejeCzech 268.
– Woluntarzow tu wiele, lecz nie swáwolnych, bo swą wolę poddaiących Marsowi: Co Szlachcic, to szukacz sławy przez słuzbę woienną: w ktorey innych animowáć, sami z iedney sławy, nie z żołdu profitowáć maią in animo. ChmielAteny II 690.
– ...szedłem na Łebedynec, gdziem wziął z sobą P.Dunina za Woluntera... RadziwUDiar A2.
– Die 29 Czerwca, rowno ze dniem nadciągnął w Łebedyncach z Powołoczy P. Budkowski Rotmistrz Pawołockiego Pułku we dwudziestu Kozakow, przybył też do nas za woluntara JMć P. Prószynski... RadziwUDiar A3v.
– ...wchodziłem do Miasta y stanąłem przed Jezuitami, kazawszy ludziom stanąc w polu ze wszystkiemi Officerami y woluntarami... RadziwUDiar A4v.
– Lecz jako przeczuwało serce me niesprawiedliwość w tym panie, służąc z nim wespół protun królewiczem za wolontera w cesarskim wojsku... RadziwHDiar 85.

Przenośnie

Wolęntarz to iest w Ciele Ludzkim Affekt.PasPam 80

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

WOLENTARZ, WOLONTARIUSZ, WOLONTER, WOLUNTAR, WOLUNTARZ, WOLUNTER

WOLUNTARZ