Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

WOREK

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   worek
D.   worka
  worku
C.   workowi
B. uż. nżyw.   worek
N.   workiem
Ms.   worku
liczba mnoga
M. uż. nosob.   worki
D.   worków
C.   workom
N.   workami
Ms.   workach
Znaczenia
1. »torebka na pieniądze, sakiewka«
  • – Monárchá/ Krol potężny/ często żyie w nędzy/ Ten co worki nábiiał/ postradáł pieniędzy W niewoli: bo nietylko złotem swym nie władni/ Lecz y sam nie swoim iest/ ták mu żyć iák pádnie Wola nieprzyiaćielska/ ktory plon ma iego/ Práwá dáie y sfuka iák nie ná wolnego. WitkWol A4v.
  • – Wszytek ich zamysł (dobre i cnotliwe jednak ominąwszy) aby worki swe natkali; rozmaite tedy fortele wymyślają, aby ubogie mieszczany, kmiecie, goście trapili; na co koronnych drugdy praw przyciągają, do których swego mammone niesprawiedliwości jako do sieci napędzają. BirkBaszaKoniec 267.
  • – Pani jedna z senatorek, Nasypawszy dobrze worek, Ministra promowowała I prezydentem mieć chciała. DolNowKontr 317.
  • – Rzekę prowiant nasz piniądze wasze schowaycie do worka znimi. PasPam 154.
  • – Zerosławski siedzi u mnie Talerow worek lezy przed nim. PasPam 163.
  • – Nawet worki Talerow wielkiemi na Ziemi lezały stosami. PasPam 260v.
  • – Nawet piniądze Albo stosami w workach naziemi lezące albo tak Goło naziemi w Namiocie. PasPam 261.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • dobry worek:
    • »pełna kiesa, dużo pieniędzy w sakiewce«
    • – Iezeli macie dobry worek biegayciesz ten będzie między wami medyatorem. PasPam 170v.
Związki frazeologiczne

  • wytłoczyć worek:
    • – WYTŁOCZYĆ komu worek wyszlamować mu szkatułę do ostatniego grosza. DanKolaDyk II, 384.
  • karać workiem kogo:
    • – mperatorowa teráznieysza Elżbieta, iako rzadkich przymiotow Monarchini temperowała grube y tyrańskie Prawa Moskiewskie, do karania służące, polityczne y łaskawsze stanowiąc: toporow, knotow w szkaradnych tylko excessach zażywaiąc, więzieniem, workiem, karząc występnych. ChmielAteny IV 418.
2. »torba zawiązywana u góry, zazwyczaj służąca do przenoszenia, przechowywania czego«
  • – Iedni biorą ośm łotow korzeniá Dźięgielowego suchego/ drobno pokraiánego/ á z grubá przetłukszy/ w worku płoćiennym zászywáią y z trzasczkámi z Lesczyny/ do ośmi gárncowey báryły kłádą/ Mosztu dobrego ná to nálawszy... SyrZiel 95.
  • – Worek cielęcy alias wezgłowek. InwEwyBęt 96.
  • – Kiedy iey [ryby] łeb z worku dziorą wytchnie przysuągł by drugi że bociana ma w worku. PasPam 65.
  • – Weś Bursztynu tártego, násyp w worek, przeszyi, weś Pieprzu długiego, przetłucz, náley gorzałką dobrą, niech moknie przez noc, ta gorzałką skrapiay często worek, y przykładay w tył głowy. CompMed 43.
  • – Pieczęć w iedwabnym worku na Ratuszu Elblągskim zapieczętowana od Prezydenta Ziem Pruskich w depozycie złożona bywa: Archivum zaś Prowincyi y Kancellarya w Toruniu. SzybAtlas 157.
Związki frazeologiczne

3. »fałd skórny u zwierząt i ludzi«
  • – ...Zeby iednak tak Godnym y Wielkim Powagi y Mądrości Autorom nie zdaliśmy się detrahere: satiùs trzymać że Pellicani nômine ma się rozumieć Sęp iakiś Egypski in Sensu Gesnera: albo że to nie ten iest co Onocrotalut, alias bąk z łyszkowatym pyskiem, z workiem pod szyią wielkim, ktory się przy Pòlskich znáyduie stawach y rzekach, siebie rybkami, nie Dzieci krwią własną karmiący. ChmielAteny1755 I 126.
  • – Zwierz dziwny w Pervacum y w Brasilii [...] znayduie się do Lisa podobny, przednie Małpy maiąc nogi y zadnie, uszy maiąc gołe, iak Niedoperze. Pod brzuchem maią ze skory worek, albo torbę, w ktorą, zostaiąc w iakim niebespieczeństwie, Dzieci swoie chowa, z niemi na inne przenosi się mieysce. ChmielAteny1755 I 591.
4. »woreczek żółciowy«
  • – Ná práwey stronie iest wątrobá, w tey się pokarm w krew obraca, y co w nim się náydowáły zgodnego do żołći, do worká żołći odchodźi: á co melancholicznego do śledźiony TylkRoz 144.
  • – W gniewie także się duchy zápáláią ktorym gorącá przydáie żołć w swoim worku w zwieráiąc. Niepoprawne zródło 273.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: PK
Data ostatniej modyfikacji: 29.08.2023