ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
Kn, SJP (znaczenie 2b)

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, T, L, SWil, SW

Najwcześniejsze poświadczenie: 1617

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				wróżka*
	D.				wróżki*
	B.				wróżkę*
	N.				wróżką*

liczba mnoga

	M.				wróżki*
	D.				wróżek*
	C.				wróżkom*
	B.				wróżki*
	N.				wóżkami*
	Ms.				wróżkach*

Znaczenia

1. »przepowiednia, wróżba«

– WRożkámi/ cżárámi/ trzewámi y burtámi/ nietylko Assyriycżykowie/ Cháldei y Egiptcyanie báwili się/ ále też y Tátárzy. CzyżAlf 57.
– Wrożką był y tego/ iż przećiwko Kośćiołowi wszytkie oręża w kupę zebráne/ nic nie porádzą/ by się też spiknęły y z bramy piekielnymi. Wrożką był onego pokoiu/ ktory mieszka w pierśiách káżdego człowieká... BirkOboz 56.
– Przecz ná skáłách vtykam/ náwet zágrążnąwszy Topię się w Oceanie/ me żagle bez zwrotu. Ieszczesz mię pewne wrożki wiodły do odwrotu Miłośći; przy wyprawie gdym list vpuśćiłá/ Y me prożne nadźieie tabliczká zrządźiłá. OvŻebrMet 236 (226).
– Wnet wróżka nieszczęśliwa zaigra mu w głowie, Zwłaszcza słysząc, że w jednym Władysław z nim roku, A nuż się trzeba będzie z nim potykać w kroku? PotWoj1924 146.
– Niejednaż by królewna, niejedna pieniężna, Fortunę za urodę frymarczyła, księżna; Lecz nie idą frymarki i daleko prędzej Niż bogata a szpetna, piękna bez pieniędzy Idzie za mąż, nie trzeba guseł, wróżek, czarów: Szczęścia poprawić możesz, nie natury darów. PotFrasz2Kuk II 247.
– Kto gusłom, wróżkom, gwiazdom, snom i nowym cudom, Nie Bogu, ludzkich wierzy wymysłów popudom, Przy łojowym kaganku chodzi choć w południe, Mętną wodę z jeziora pije, miawszy studnie; Pogardziwszy gołębiem, woli nietoperza... PotMorKuk III 197.
– Słuchał cierpliwie ADOLF, iáką, Páni Wielkiey dobroci, wrożkę w ucho wsadza, Czuie raz tęgi, iák mu serce ráni, Ale rozumie, że go odprowádza Od zámierzoney, w Oyczyznę przeiazdzki, Ma to zá báykę, y letkie drobiazdzki. DrużZbiór 284.
– Y Bobek, co się z nim Apollo báwił, Smaczne Daktyle poszły ná wyścigi, Czy im w słodyczy wyrownaią figi, Alboż Oliwne drzewa niepotrzebne, Y Kościołowi y cáłemu światu, Z nich gołębica przyniosła chwálebne, Wrożki Noému, od BOGA tráktatu, W czasie potopu roszczkę niosąc w dziubie, Pokoy Korabiu sprowádziłam tobie. DrużZbiór 335.
– Valerius Maximus w Księdze 1. w Rozdziale 8. rzecz następuiącą o takichże Wrożkach pisze. ChmielAteny III 44.
– Radę zwyczayną wedle prawa, co miesiąc zwyczayny był miewać w izbie Senatorskiey; á zaś radę, którą za przypadkiem sprawy nowey nakazywano, miewano ią na mieyscu z wrożki iakiey słynącym. CycNagMowy 3.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

wróżka bydlęca:

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– Wrożká lédá z czégo. KnAd 1260.

– Nié pewna to wrożká. Nié káżdy ptak wiészczy. KnAd 633.

2. »kobieta zajmująca się wróżbiarstwem, przepowiadaniem przyszłości«

– ...są iákie kupy/ á nie zgádzáią się z Kościołem Rzymskim/ wszytkie báłwochwálstwem y dyabelstwem śmierdzą/ z ktorego wrożki y wieszczkowie poszli. BirkEgz 2.
– Wiedmá/ v. Wiészczká/ Wróżká. Kn 1247.
– Z wysokiego namiotu swoie Swiaty patrzy Więszczkow, wroszkow, Kuglarzow z Czarami y z Gusły Mataczemi nakoło osnuł się Powrusły... PotWoj rkp. 75.
– Wrożka, eine Wahr Sagerin. BierSłowa 307.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

WRÓŻKA