ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L, SWil, SW

Najwcześniejsze poświadczenie: 1612

Formy gramatyczne

bezokolicznik

wrzucać*

czas teraźniejszy

lp	1. os.	wrzucam*
		wrzucamy*
	2. os.	wrzucasz*
	3. os.	wrzuca*
lm	3. os.	wrzucają*

czas przeszły

lp		m	3. os.		wrzucał*
lm		mos	3. os.		wrzucali*

tryb rozkazujący

2. os.

wrzucaj*

imiesłów współczesny

wrzucając*

nieosobowy czas przeszły

wrzucano*

Znaczenia

1. »umieszczać coś w czymś energicznie (z użyciem siły)«

~ ...Siodmego y osmego dniá w sámych Contráskárpách podkopawszy się Nieprzyiaćiel/ chćiał w okop Rewelinu wody pełny wstąpić/ y dla tego wrzucano w Fossy źiemie/ y wory cżęśćią kámienmi/ cżęśćia wełną nátkáne/ á z boku dano przekop/ áby wodá z Fossy śćiekłá/ Turkom przechod vcżyniłá... DiarWied A4.
~ Tam oficerskie żony, markietanki, klejnoty, pieniądze, srebra w wodę wrzucali, żeby się nieprzyjacielowi nie dostawało, a to wszystko w oczach ich Kozacy dziwną odwagą nurzając się w Dniepr na wierzch wynosili. OtwFDziejeCzech 146.
~ Wzrucáć, jetter dedans. KulUszDyk 240.
~ Nie cieszą Márynarze, owszem w stráchu sámi Zostáiący, nie wiedzą co robić z żaglámi. My wrzucamy bogáctwá, káżdy swoie złoto W Brylástych Kruszczách, cośmy ták dáleko po to Jeżdzieli, y z chciwością szukáli: iuż teraz Plutonie gdy topiemy iák własne odbierasz. JaklWiad 111 (112).
~ Czemu cnotliwych wrzucasz ná przepaści, Co pracowicie pożytku szukaią? Czemu nie uydą zboieckich nápaści? Czemu ich bystre fale zálewaią? DrużZbiór 169.
~ Groch w tedy wrzucay w ziemię, gdy miesiącowi nowemu iest iuż trzy dni lub więcey, albo podczas pełni, albo na schodzie Xiężyca, udaie się piękny na rzepnisku. ChmielAteny III 442.
~ Patrzcie na przykład Jozefa Patryarchy, bracia zawzieli się na iego upokorzenie, á Bóg czego nie czyni dla iego wywyższenia! wpuszczaią go w studnią na śmierć, przedaią iak niewolnika, powtarzaią iak rospustnika, obciążonego żelazem wrzucaią do ciemnicy iak winowaycę... BufKociełSpos 156.
~ Po zwykłym prezentowaniu, wkradłszy się w Jey łaskę, ktorą ziednał sobie przez pochwałę pięknosci, przełożył, iak wielka była by to szkoda, tyle razem wdziękow wrzucać w ogień, pochwalił ią przytym z Statku, y z odwagi. VoltSzymanZadyg 51.

2. przen. »podpowiadać, sugerować; powodować«

~ Przymuśił go żeby mu powiedźiał czym bráćią w chorze kuśił. Odpowiedźiał: [...] Stáram sie żeby mniey spáli/ á nie rychło wstáli. y ták żeby Officium Pańskiego zámieszkali; czásem też im nie czyste myśli wrzucam. ZwierPrzykład 353.
~ To tłumáczenie, wrzucá w niezgodę Oycow SS. Bázylego z Bazylim, y z innemi náuczáiącemi, że Duchá S. iest Syn Boży według Bostwá Zrzodłem, ktoremu że się sprzećiwiá, dlá tego też má być y samo odrzucone. RutkaGoliat 13.
~ Iákosz tegosz dniá wyszło ná iaw, bo gdy kośći Vmykáłá dla ćiałká, znáć z nieostrożnośći Kilká gołych Kálwáryi ná źiemię wypádnie A w tym też ku wieczoru Swiątnik gdy nápádnie Kośći się taráiące; swego przestrzegáiąc Porządku; czyli litość nad zmárłymi máiąc, Każe podnieść drugiemu: wrzucáiąc ten zoczy, Ze ná wierzchu coś leży, od stráchu odskoczy; Potym się ośmieliwszy z niezwyczáyney trwogi, Dźiećię wzgrzebney koszulce wyćiągnie zá nogi. ŻuchOgłos Cv.
~ MEMORYAŁ Tá uwága wrzuca mi myśl, że będzie podobno bárzo trudno do tey upráwy grunta przywieść, nie nawożąc ich márglem. KniażFol 80.

3. »wyruszać, udawać się gdzie; wskakiwać«

~ Wrzuca się Piotr S. w morze. MłodzKaz IV, 103.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Związki frazeologiczne

coś się w błoto wrzuca:

– Piszę śię ná to z W. M. Pánem Mośćianie N. iż śię w błoto práwie wrzuca Fortuná Polska, gdy ją Pánowie młodźi ná Lutecye álbo insze kráje łożą. BystrzPol P1-P1v.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

wrzucane

Najwcześniejsze poświadczenie:

1785

Znaczenia

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

– Potaszu kiedy się da wiele powszechnie szkło takie będzie zielone, Brausztyn mu nic nie pomoże, będzie ślepe, to iest, że tak wyglądać będzie iak obłok biały, takowe szkło gdy razy kilka w wodę wrzucane będzie, może się poprawić, bo się wielość soli w nim znayduie, to iedne wodę drugie ogniem będą wyciągnione. TorzRoz 248.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

WRZUCAĆ, WZRUCAĆ

WRZUCANY