ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1620

Formy gramatyczne

bezokolicznik

wsiadać

czas teraźniejszy

lp	1. os.	wsiadam
	2. os.	wsiadasz
	3. os.	wsiada
lm	1. os.	wsiadamy
	3. os.	wsiadają

czas przeszły

lp	m	3. os.	wsiadał
	ż	3. os.	wsiadała
lm	mos	3. os.	wsiadali
	nmos	3. os.	wsiadały

tryb rozkazujący

lp	2. os.	wsiadaj
		wsiadaj
lm	1. os.	wsiadajmy
	2. os.	wsiadajcie

imiesłów współczesny

wsiadając

nieosobowy czas przeszły

wsiadano

Znaczenia

»umieszczać się w czym lub na czym«

~ Ale się do Marfizy wróćmy, co wsiadała Już tem czasem na swój koń i chciwie szukała Nieprzyjaciółki, która drzewem ustalonem Zrzuciwszy ją, na błocie odeszła zgęścionem. ArKochOrlCz III 117.
~ A gdy jutrzenka biała na wschód podawała Rany świt i dać miejsce bratu Febe miała, Porwawszy się, żelazne odzieże wdziewały I na konie ochoczo najrętsze wsiadały. ArKochOrlCz III 149.
~ Nie zbywam cię, Bóg widzi, bo mdłe moje siły Dziwnie wielką ludzkością twoją dziś ożyły; Ale jeśli cię pędzi gwałt, jako powiadasz, Czemuż z swem przewodnikiem w lżejszą łódź nie wsiadasz, Gdzie bezpiecznie śpiąc, drogi nie omieszkasz sobie? ArKochOrlCz III 292.
~ Kazał otrąbić zeby nazaiutrz gotowość była wszelka y wsiadac na kon. PasPam 61v.
~ W siadaią w Barki zwożą się do Okrętow. PasPam 69.
~ Oto y ia iuz nie na Swoim koniu siedzę bom go stracił y musiałęm na cudzego w Siadac. PasPam 239.
~ Wyiezdzamy z Lassa az tez oni obaczywszy biorą się do koni y wsiadaią. PasPam 239.
~ Choć szumne były Nic niespráwiły Dáremne offiáry. Wśiadayćiesz w drogę Biorąc przestrogę Ze zle ćiągnie w pługu. KochProżnLir 172.
~ Dawszy tedy mojej żółkiewskiej drodze pokój, wsiadam zaraz na koń do wojska, bez wszelkiego się przygotowania, bo nawet i namiotu z sobą nie mam, nie wybrawszy się z domu, tylko jako na wesele i taniec. SobJListy 384.
~ [...] Z rozumu czyli to miał z natury sekretu, Że prócz pana nikomu osieść swego grzbietu Nie dał koń Julijuszów — on gdy nogę w strzemię Wsiadając kładł, zniżał się zwyczajnie na ziemię; [...]. PotZabKuk I 536.
~ W ten moment daią Nã znać, że ostatnich kilkanaśćie Dźiałek małych lekkich porzućił Nieprzyiaćiel, Iuż kiedy wśiadamy na koń ku Węgierskiey stronie nie prosto zá Nieprzyiaćielem, Xiążęta Saski y Bawarski dali mi słowo y na kray świata iść zemną. JanIIIMar 4 nlb..
~ Cieszy się koza, że jej kapustę zostawią, Skoro łódkę po wilka za Wisłę wyprawią; Ale darmo, bo jako kapusta się składa Na brzegu, tak zaś koza nazad w łódkę wsiada; Próżno zęby gotuje i wilk wygłodzony, Bo go wezmą, zsadziwszy kozę z tamtej strony; Toż zostawiwszy wilka znowu u kapusty, Ostatni raz po kozę płynie on bat pusty. PotFrasz2Kuk II 393.
~ Przy Elekcyi iego roy pszczoł przylećiał, y na Szopę padł, pod ktorą Senat zostawał Polski, y tam tak długo był, poki nominacya iego nienastąpiła, znowu para Gołębi, nad tąż Szopą widziane były, y owszem po iego Nominacyi, gdy w karetę wsiadał, nad nim się lotęm swym unosiły. KołTron 201.
~ Ach moy Zefirze rzecze ADOLF nágle, Jużże mnie nie martw, y serca nie báday, Rospostrzyż swoich pięknych skrzydeł żagle, Záwołay ná mnie iuż ADOLFIE wsiaday, Niech mną Fortuna gdzie chce kołem zkręci Tam być chcę, gdzie mnie szczera miłość nęci. DrużZbiór 233.
~ [...] w człowieku każdym, przez wczasy, wygody, dobre iedzenia, y picia, wilgotne humory inkrementa nábywaią, zdrowie psuią, y śmierć zbliżaią, práce zaś y niewczasy woienne, te humory tráwią, y człeka czerstwym czynią, czego doświadczali ci, ktorzy w tey ostátniey Rewolucyi ná koń wsiadali, y niemniey wszyscy myśliwi. GarczAnat 153.
~ X. Czy założone konie do karety? S. Iest gotowa. X. Idźmy, wsiadaymy do karety. AkDziec 42.
~ W Niedzielę 11. Września, wydałem rozkazy, ażeby wsiadano na okręt. BeniowHist 296.
~ Rano i wieczór zjadasz garnek pasternaku, Abyś się by raz rozgrzał, stary nieboraku. Pij zawsze wrzący ukrop, ogień łyżką jadaj, Szczeryś trup już. Drewniany czeka cię koń. Wsiadaj! PrzetObBar I 398.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

odmiana złożona

lp	M.	ż		wsiadana
	D.	ż		wsiadanej
		n		wsiadanego
	B.	m	nżyw	wsiadanego
		ż		wsiadaną
		n		wsiadane
	Ms.	m		wsiadanym

Najwcześniejsze poświadczenie:

1621-1643

Znaczenia

»sygnał, rozkaz, hasło do wsiadania na koń; pora, chwila, kiedy to następuje«

– Budzona/ (sicut wsiádáná) vide Eynał. Kn 52.
– Wsiádáną gráć/ ábo gráć ná wsiádáną. Kn 1293.
– Wita trzeciego Trąba [herb] strászna ná wsiádáne wytrębuiąca. WojszOr 287.
– Toż na się zbroję bierze i świetne paiże, Rzekłbyś, że mu się nazad wróciły trzy krzyże Ani lat siedmiudziesiąt twarde blachy gniotły. Wraz każe w swe uderzyć wsiadanego kotły. Larmo zatem po wszytkich obozach się szerzy. PotWoj1924 128.
– zkoro się tedy trochę rozedniało zaraz przez Munsztuk kazano trąbić wsiadanego. PasPam 93v.
– Łowczy otrąbił ná szczwaczow wsiádane. KochProżnLir 23.
– Kuchenne státki, kotły, Száfliki, Konwie, Gárce rożne, y inne przynależyte potrzeby, záwczásu máią bydż sporządzone, ile w Zimie, ná Wiosnę, nieczekáiąc wśiadáney. Leguminá ná flis. HaurEk 62.
– Kasztanowaty łądny [źrebiec] bez odmiany Noga biała wsiadana pozad [...]. ArchRadziw 1724 180/ 2.
– Kanclerz zaś koronny aż do dnia wyjazdu królewskiego z Warszawy do Drezna swój przeciągnąwszy o dekrecie komisji wohyńskiej report, lubo sprawiedliwą uczynił relacją, jednak w tak szczupłym czasie, już na wsiadanym królewskim, żadnej pomyślnej od dworu nie mogliśmy otrzymać rezolucji i tak interes wohyński bez żadnego skutku, a z większą coraz szkodą podstolego drohickiego, dotąd nie zakonkludowany został. MatDiar 457.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

WSIADAĆ

*WSIADANY