ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU

A

B

C

Ć

D

E

F

G

H

I

J

K

L

Ł

M

N

O

Ó

P

R

S

Ś

T

U

V

W

X

Y

Z

Ź

Ż

Notowanie w słownikach

Słowniki nie notują

Formy gramatyczne

bezokolicznik

wydać

czas przeszły

lp		m	1. os.		wydałem
			3. os.		wydał
		ż	3. os.		wydała
lm		mos	3. os.		wydali

czas przyszły prosty

lp			1. os.		wydam
			2. os.		wydasz
			3. os.		wyda

imiesłów uprzedni

wydawszy

Znaczenia

1. »przekazać kogoś komuś«

– Sapieia zas wszystkich swoich [sc. więżniów] wydał na zamian gdyz było w niewoli wiele Szlachty Szlachcianek Zołnierzow. PasPam 101.
– Proszę WCI żeby napisać assygnacyią [...] że by ad 1 mam requisitionem [na pierwsze żądanie] wydano z Zołkwi tamtego Tatara. PasPam 285v.

Związki frazeologiczne

wydać kogoś na sztych (sz. zm.):

2. »wypłacić, zapłacić«

– Szelągi Wołoskie wprowadzono do Polski a Srebrney y Złotey monety wydano zanie tak wiele za Granice. PasPam 187.
– Bog widzi zem więcey wydał na prawo nizeli mi Olszowka przez te Sześć Lat Dzierzawy moiey uczyniła. PasPam 285.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

koszt na coś wydać:

3. »podać do wiadomości«

– Wkroczono w Materyją że by Sądzic tych ktorzy niewinnie Consurgunt [powstają] przeciwko Panu. I wydać im Mandat. PasPam 242v.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

wydać ordynans (sz. zm.):

– Turcżyn wydał Forman/alias po naszemu ordynans/ Sylistryskiemu Baszy y Rumelcżykom, aby szli Chmielnickiemu na posiłek. HistBun 28v.
– Owemu wojsku w Ukrainie stojącemu wydał ordynanse hetman, żeby pod Lwów do niego przychodzili dla odbierania asygnacyi hybernowych. OtwFDziejeCzech 240.
– Krol Jmć Portugalski [...] Ordynanse wydać kazał do woysk swoich [...] ażeby po nieprzyiacielsku z Hiszpanami postąpić attakuiąc onych z kazdey miary. MerkHist .

wydać świadectwo:

– Jako świat wszystek nie tylko teraz, ale i na potym wyda powinne świadectwo nieustawających od wzięcia na głowę cnej tej korony prac, trudów, odwag i bezprzestannego obmyślawania około dobra państw sobie od Pana Boga powierzonych J.K.M. AktaKrak III 79.

4. »zdradzić«

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

wydać kogos z sekretu:

sekret wydać:

5. »wytworzyć«

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

wydać ogień:

6. »urodzić, dać życie«

– To Luminare minus [światło mniejsze] swą kolligacyią Nie mnieyszą Szczęsliwosci przyniesie porcyią kiedy dla większey Domu twego wspaniałosci Niebu y Ziemi wyda wdzięczne Latorosci. PasPam 271v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

wydać ferman || wydać fermany (sz. zm.):

– Turcżyn wydał Forman/ alias po naszemu ordynans/ Sylistryskiemu Baszy y Rumelcżykom, aby szli Chmielnickiemu na posiłek. HistBun 28v.
– Jako sie Paszy podobały te moie reflexye, tak toż samo deklarował uczynić, iakom mu proponował, y zaraz na to Fermany wydał [...]. GazPol 1735 50 8 nlb.

batalią wydać komuś:

– Pudicus [...] zebrał Woysko i batalią wydał Jadzwingom, których wcale zniósł. ŁubHist 33.

Związki frazeologiczne

kogo na bigos wydać:

– CAPILOTADE [...] MOWIĄ niewłaśnie: kogo ná bigos wydać, szarpać Imię iego y sławę ná sztuki. DanKolaDyk I, 254.

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

(wariant I):
– Vderz w gárnéc dźwięk go wyda. KnAd 1161.
(wariant II):
– Uderz w garniec dźwięk go wyda. an der Rede erkennet man einen Narren. on connoit les foux aux paroles & les ânes aux oreilles; au parler le bon cerveau. T III 364.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

odmiana złożona

lp	M.	ż			wydana
		n			wydano
lm	M.	mos			wydani
		nmos			wydane
	D.				wydanych

Najwcześniejsze poświadczenie:

1656-1688

Znaczenia

1. »o kobiecie: poślubiona komuś«

– Byłęm na Węselu Iey MSCi Panny Tomicki Kasztellanki Wielunskiey w Pinczowie ktora za Pana Walowskiego wydana. PasPam 257v.

2. »podany do wiadomości«

– Przy Ordynansach doruszenia się wydanych taka była Ordynacyia aby wszystkie pułki iednego dnia stanęły wyobozie. PasPam 71.
– Scripta, Lauda [uchwały sejmikowe] Protestacyie Manifestacyie [...] wydane [...] kassuięmy. PasPam 211v.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym