ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, Kn, T, L, SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SXVI (?)

Formy gramatyczne

bezokolicznik

wzdychać

czas teraźniejszy

lp	1. os.	wzdycham
	2. os.	wzdychasz
lm	3. os.	wzdychają

czas przeszły

lp		m	3. os.		wzdychał
lm		mos	1. os.		wzdychali

tryb rozkazujący

2. os.

wzdychaj

imiesłów współczesny

wzdychając

Znaczenia

»oddychać ze smutkiem, żałośnie«

– Żal/ bol/ y żaden smutek/ plácu tu nie máią/ Precz/ precz/ melánkolia y ći co wzdycháią. MorszHRoz A1v.
– A ty, Synu człowieczy! wzdychaj/ jákobyś miał biodrę złámaną/ á w gorzkości wzdychaj przed oczymá ich. BG Ez 21,6.
– A gdyć rzeką: Dla czego wzdychasz? Tedy odpowiesz: Dla wieści ktora idzie náktorą się rozpłynnie wszelkie serce/ y osłábieją wszelkie ręce/ y ściśniony będzie wszelki duch/ y wszelkie koláno rozpłynie się jako wodá: Oto idzie/ y stánie się, mówi Pánujący PAN. BG Ez 21,7.
– Smęcić się będzie moszcz/ uwiędnie winna mácicá/ wzdycháć będą wszyscy wesołego sercá. BG Iz 24,7.
– Wzdycham/ Suspiro, [...] Tacito pectore suspiro. Traho suspirium [...] Gemo [...] Gemo pro aliquo: gemere occultè suum malum [...] Gemis te seruum [?] malum [...] Gemico [...] Gemitus do cieo [...] Gemitus edo, [...] Ingemo [...] Ingemiseo [...] Adgemo alicui [...] tacitè gemo [...] Gemuit Senatus [...] Quid congemis [...] Kn 1346.
– Wzdycham nád czym/ Ingemo agris [...] Ingemo laboribus [...] Ingemo malis proprijs [...]. Kn 1346.
– Wzdycham cięszko/ Altè peto suspirium, [...]. Magno motu traho suspiria. Suspiro ab imo pectore. [...] Ingentem dat ab imo pectore gemitum: De imo pectore ducere gemitus. [...] Gemitibus largis concuti. [...] Grauiter aliquid gemo [...]. Kn 1346.
– Stąd mię tak smętną widzisz, stąd twarz łzami kąpię; chcę go darować i zaś darować go skąpię. Czując cudownie w sobie rozdwojoną duszę, raz nim gardzę, drugi raz wzdychać za nim muszę. CorMorszACyd 10.
~ Powiedali zaraz co y iako się działo my tez wzdychali. PasPam 77v.
~ Pacierza nic nie mowił [...] tylko klęczał na wezgłowku Axamitnym a wzdychał. Zal mu było owych ludzi zginionych. PasPam 204.
– Wzdychaiąc a desperuiąc mowił [Tavan] wolałbym był zginąc w bronieniu się nizeli tak w hanbę wpaść w ręce nieprzyiacioł. HistŚwież 228.
– Westchnąć, vid. Wzdycham. T III 2511.
– Wzdycham, v, m. F. westchnę. seufzen. soupirer, gémir. § ciężko westchnął; westchniy do Boga; westchnęła na te ugryzki; wzdycha nad tą stratą. T III 2778.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– Pánowié nic nié robią/ á dobrzé się máią: A chłopkowié zaś/ robiąc ná onych/ wzdychaią. KnAd 819.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

nmos

wzdychające

Najwcześniejsze poświadczenie:

1651-1700

Znaczenia

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

– Bestyie nierozumne, po ziemi złozone Wzdychaiące ryczenia wydaią, wzniesione Maiąc pyski do gory. DrobOpow 11.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

WZDYCHAĆ

*WZDYCHAJĄCY