ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
Kn, T, L (XVI-XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI

Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1643

Formy gramatyczne

lp	M.	m		zacny
		ż		zacna
		n		zacne
	D.	m		zacnego
		ż		zacnej
	C.	m		zacnemu
	B.	m	nżyw	zacny
			żyw	zacnego
		ż		zacną
	N.	ż		zacną
	Ms.	m		zacnym
	W.	m		zacny
		n		zacne
lm	M.	mos		zacni
	D.			zacnych
	C.			zacnym
	B.	mos		zacnych
	Ms.			zacnych

Znaczenia

1. »godny szacunku, szlachetny, cieszący się sławą, znakomity«

Zacny/ Clarus gloria: clarissimus vir, philosophus. Excellens: excellenti animo ac virtute vir: excellens omni genere laudis: excellens in omni genere virtutis. Illustris vir, civitas, prouincia. Praestans vir: praestantissimus. Praestabilis homo, virtus. [...] Praeclarus Senator. [...] Ornatissimus et splendidissimus suae ciuitatis vir. Amplissimus ordo, locus: amplissima familia. Nobile genus: nobilis locus: nobilis vir inter suos. [...] Nobilis ciuitas. [...] Diuinus vir: diuinus homo in dicendo: diuina et inaudita virtus. Generosus ortus: generosa stirps, virtus. [...] Magnas animas. [...] Animae quales neque candidiores terra tulit [...]. Kn 1361-1362.
Miała muzykę swoię y Panięn kilka nascie frucymernych Domow zacnych zPosagami dobremi. PasPam 82v.
Tęn zacny kawaler do pułbokow prawie wSwoiey pławił się krwi. PasPam 86v.
Nie wiedziałęm do tąd że by w tak zacnym Narodzie Xięstwa Litewskiego mieli się znaydować hultaie. PasPam 135v.
Mianuycie kto się z tak wielu zacnych podoba konkurrentow. PasPam 232.
Zacny. vortreslich, edel. noble, excélent, illustre. § zacny w cnotę młodzieniec; miasto zacne; dom, ród, człowiek, umysł zacny. T III 2816.

2. »wyborny gatunkowo, pierwszorzędny; świetny, znaczny«

Całe Niebo mierziała [modlitwa] kiedy taką zacną Wiktoryią krolowi Kazimirzowi wyiednała. PasPam 192v.
Ładownica została [...] pełna gorzałki zacney. PasPam 238v.
WMMPan gdzie dostał ryb zacnych. PasPam 253v.
Węsele było bardzo zacne y ziazd wielki. PasPam 257v.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

Najwcześniejsze poświadczenie:

1609

Znaczenia

»jest dobrze«

[...] tym więcey kożdy masz się cyeszycz yżeś yesth Synem tey Matki, tho yesth Kościoła Powszechnego, który nietylko tak wiele Kroliow, Xyążąth ale y co daleko zacnieysza yesth, wszystkich Świętych Matką spólną yesth, y na ktorey łonie umrzecz, szczęśliwsza rzecz yesth aniżeli się od początku urodzić, gdyż nigdy się nieurodzić lepsza yesth, aniżeli w tym kościele nieumrzecz. KoniecATest 221-222.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

ZACNY

*ZACNA