Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

ORDYNOWAĆ

czas. dk/ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1634
Formy gramatyczne
bezokolicznik
  ordynować
czas przyszły prosty/czas teraźniejszy
lp 3. os.   ordynuje
lm 3. os.   ordynują
czas przeszły
lp m 1. os.   ordynowałem
3. os.   ordynował
lm mos 3. os.   ordynowali
imiesłów współczesny
  ordynując
imiesłów uprzedni
  ordynowawszy
nieosobowy czas przeszły
  ordynowano
Etymologia
łac. ordinare
Znaczenia
1. »polecić, rozkazać, rozkazywać co komu«
Rekcja: kogo

  • ~ Piechotę záś Xiążęćiá Iuliusá Sáskiego/ w Mieśćie Pilznie ná obronę zostáwił [Wallenstein]/ y przymuśił támecznego Leytenandtá do przyśięgi/ że niemiał nikogo bez iego roskazánia do Miástá puśćić: nád to roskazał/ áby 70 Dział wielkich ná wozách pogotowiu do wywieźienia było/ ze wszytkiemi do tego náleżącemi rzeczámi/ á ordynował temuż Leytnántowi/ iesliby Cesárscy nádbiegli/ áby prochy zápalił/ dźiáłá zágwoździł/ á potym dopiero rádził o sobie/ iákoby się per accordo poddał. RelWall A2v.
  • ~ Swoję piechotę do szańcu miejskiego, Do Cypryjana dał wójta lackiego, Ordynując ich, by tam zostawali, Gdy będą Turcy zamek odbierali. MakSRelBar II 185.
  • – Ordynowałęm zaraz owych Ludzi ze by poszli tym traktem ku Lidzie a prosto iako Sierpem cisnął. PasPam 152v.
  • ~ Ia tedy [układam się] z Panem kasztellanem Bełskim odiezdzaiącym na seym do warszawy, ze by on Ordynował aby mi dobra [oddano] iak dies expirationis przyidzie, ordynuie tedy odiezdzaiąc że by iak czas przyidzie Zona iego zaiechała y Mnie dobra oddała. PasPam 248v.
2. »kierować co do kogo, adresować, przesyłać«
Rekcja: co

  • – Slepa Fortuna [...] nie uwaza kto mocnieyszy ale temu Słuzy do Czyiey Niewinnosci Bog ią wSekąndzie Ordynuie. PasPam 192v.
  • – Niewiedziano iako mię zowią y niewiedziano do kogo owe prozby ordynowac. PasPam 251.
3. »wysyłać, wyprawiać, wyznaczyć«
Rekcja: kogo co

  • – Chorągwie Ordynuią na podiazd. PasPam 91v.
  • – Nasz Krzywiecki lubo był dobry żołnierz [...] Ale niemowca a oSobliwie in facie Publica Mnie tedy ordynował do deklaracyiey. PasPam 116-116v.
  • ~ [...] Tyśiąc Szpáiow y Tyśiąc pięć set Tátárow im [Turkom] ná obronę y odśiecz ordynował [Wezyr] [...]. AwCudz 1.
  • ~ A Iáśnie Wielmożny I. M. Pan Potocki [...] gdy się Kosz do powrotu ruszył Tátárski, ordynował I. M. Páná Zachorowskiego w kilkuset koni, y z łáski Bożey posłużyło mu szczęśćie, bo nápadszy ná iednę wielką Parthią Ordy znacznie ią gromił [...]. AwWarsz_1699_14III 3.
  • ~ Primis diebus octobris książę kurfistrz brandeburski, wojsko 10,000 pod Elbląg ordynował i aby się zdali posłał. ZawiszaPam 199.
4. »sprawiać, zrządzić«
Rekcja: co

  • ~ Ták tedy rzecz ordynowáli: Robert Geráldin z liczbą Irlánczykow swoich miał do Iloego iść/ Dionysius Mágdániel z 20 do sámego Wállensteyná/ Gwálter Ebrox tákże ze 20 do Tertski y Kińskiego/ ktorzy wespoł mieszkáli/ nie vfáiąc żadney inszey Nátiey/ áni w mieśćie/ áni przed miástem. RelWall A5 [A3].
  • ~ Takto zwyczaynie Bog ordynuie że Sąm wpadę [zam. wpada] wtę Samołowkę co ią na inszych buduie. PasPam 108.
  • – Nie było tedy Malkontentow tak iako za Michała, co sąm pan Bog ordynował. PasPam 248.
  • ~ Tak zaraz ordynowano, aby się powrócił. SarPam 227.
5. »dowodzić«
Rekcja: czym

  • – Wachmistrz [...] zadniem szeregiem Ordynował A ia pierwszym. PasPam 157.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

ORDYNOWANY

im. przym. bier.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
odmiana złożona
lp M. m   ordynowany
D. m   ordynowanego
B. ż   ordynowaną
lm M. nmos   ordynowani
B. nmos   ordynowane
Najwcześniejsze poświadczenie:
1634
Znaczenia
1. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
  • – Mąm kartkę ktorey dostałęm we Lwowie na komisyiey od Ciebie do iedney Męzatki Ordynowaną. PasPam 193.
2. »wysłany, wyprawiony, wyznaczony«
  • – Miał y to w poleceniu Száffenberg/ áby sposob nálasł/ iákoby żołnierstwo do Wiedniá wprowádźił/ á nie dáleko po wśiách pogotowiu drugich miał/ áby gdy podżegácze ordynowáni iuż ná nie ktorych mieyscách miásto zápalą/ bramę iednę opánował/ y onych zbliská ná Succursum przyzwánych/ wpuśćił/ ktorzy Miásto pląndrowáć Cesárzá I. M. Krolá Węgierskiego/ y niewinną krew Krolewicá/ z Arcykśiążęćiá/ y wszytek Dom Rákuski/ wykorzenić y wygubić mieli. RelWall A2v.
  • – Trębecki [Trubecki] leci Ordynowany owym na Sukkurs. PasPam 94v.
  • – Byłem do Litwy od króla ordynowany z prywatną negocyacyą mitigando kłótnie litewskie; inter Proceres byłem pod Kamionką, przy zwijaniu wojska pro Consiliario. ZawiszaPam 25.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Odsyłacze
Patrz: ORDYNOWAĆ.
Data ostatniej modyfikacji: 05.06.2023
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 05.06.2023