Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

PACHNĄĆ, *PACHNIEĆ

czas. ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (pachnąć), Kn (pachnę), T (pachnę), L (pachnąć), SWil (pachnąć), SW (pachnąć, pachnieć), SJP (pachnąć, pachnieć)

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne
bezokolicznik
  pachnąć
czas teraźniejszy
lp 1. os.   pachnę
3. os.   pachnie
lm 3. os.   pachną
czas przeszły
lp m 3. os.   pachnął
ż 3. os.   pachnęła
n 3. os.   pachnęło
  pachło
lm nmos 3. os.   pachnęły
czas przyszły złożony
lp ż 3. os.   pachnąć będzie
tryb przypuszczający
lp ż 3. os.   pachnęłoby
lm nmos 3. os.   pachnęłyby
Znaczenia
1. »mieć, wydzielać przyjemny zazwyczaj zapach, aromat, woń«
Składnia: komu; czym

  • Nieochędoztwo zaś z pach jego jako studnia plugawa pachło. SaadiOtwSGul 73.
  • Izali one wody [...] nie trąciełyby y nie pachnęłyby wapnem [gdyby po nim płynęły]. SykstCiepl 86.
  • Pachnę/ oleo, exspiro, reddo, exhalo odorem [...] Pachnę czym. SzyrDict 281.
  • Pomnicie co mowi stary Poeta ze więc skorupa Ktora się Swieza bedąc napiie smrodliwey tłustosci Iusz nigdy nie wycuchnie ani pachnąc będzie. OpalKSat 3.
  • SATYRA V. Na Oycow ktorzy złym przykładem Synow psuią. Sieła sie Mikołaiu moy drogi takowych Rzeczy Vnasznaydzie ktore nieforemnie Pachnąć muszą złey sławy smrodem. OpalKSat 38.
  • Sieła sie Mikołaiu moy drogi takowych Rzeczy Vnasznaydzie ktore nieforemnie Pachnąć muszą złey sławy smrodem napusczone Ktorychsie własne dzieci od swych własnych Oycow Vczą. OpalKSat K 38.
  • Kiedym chorował na katar we Lwowie, po całym dniu nie widywałaś mię Wć, a jakem zszedł na dół do łóżka, toś Wć zaraz wołała, że "dla Boga, śmierdzi to łóżko!" A niedawno poduszka pachnęła, na której sypiano. SobJListy 308.
Związki frazeologiczne

  • wódka pachniąca:
    • Do tey polewki przyley [...] wodki Rożánney przedniey pachniącey Cynámonowey, oboygá po pułtory kwáterki, konfektu Rożowego, łotow sześć. VadeMed 311-312.
  • coś pachnie komuś:
    • »coś nęci kogoś«
    • Wszeci to bardziey pachnie kancellaryia nizeli Woyna. PasPam 114.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Własne Záięcze łáyno/ ni śmierdzi ni pachnie. RysProv XVI, 8.
  • (wariant I):
    Nalepiey pachnié/ kto záwszé pięknié pachnié. KnAd 633.
  • (wariant II):
    Nié pięknié pachnié/ kto záwszé pięknié pachnié. KnAd 633.
  • Piękny kwiaték á nié pachnié/ smáku nié pytay. KnAd 832.
  • Páńska proźbá zá roskazánie stoi/ ábo roskazániem pachnié. KnAd 820.
2.  przen.  »przypominać, kojarzyć się, przywodzić na myśl; być zapowiedzią czego«
Składnia: czym

  • Słowa ie[go] niezachodzieły w nicze[m] honoru me[go] tylko raczy contempte[m] iakiemsi pachneły, ktory poszanowanie[m] publiczne[m] zawsze bywa nagradzany. OssZPam 31.
  • Poważ się o co tákowego/ coby to szubienicą pachnęło/ y czci straceniem/ będą cię mieć ludzie zá delionaká. BirkEgz 30.
  • Gárdłem to pachnié. Kn 185.
  • Polszczyzná/ Sermo Polonicus [...] Polszczyzną pachnié twa Łáciná/ Włoszczyzná/ [...] Idioma Polonicum [...] Idiotismus Polonicus [...] Sermo vulgaris. Kn 767.
  • Prochu y wszystkiego takze zywnosci miec nad zamiar [...] niz gdyby tego wszystkiego a mianowicie ludzi nie dostawało, co by samo upadkiem y zgubą oblęzonym pachnęło. NarArch 134.
  • A zasz to takie procedery niegarłem pachną. PasPam 136v.
  • Ta Funkcyia Tysiącami pachnie y z wielką sławą. PasPam 160.
  • Co że pachło Bałwochwalstwem [igrzyska pod posągiem cesarzowej], albo, że BOGU bardziey służyło, S. JAN CHRYZOSTOM, chciał znieść. ChmielAteny II 462-463.
Użycia metajęzykowe
  • - Verba [...] opiekam się, pachnę, rządzę, száfuię, świádczę, władam, ablativo juguntur. WojnaInst 131
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

PACHNIĄCY, PACHNĄCY

im. przym. czyn.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
stopień równy
lp M. m   pachnący ||   pachniący
ż   pachniąca
n   pachnące ||   pachniące
D. ż   pachniącej
n   pachniącego ||   pachnącego
C. m   pachniącemu
B. m   pachniący ||   pachnący
ż   pachniącą
N. ż   pachnącą
Ms. m   pachniącym
lm M. nmos   pachniące ||   pachnące
D.   pachnących ||   pachniących
B. nmos   pachniące ||   pachnące
N.   pachniącemi ||   pachnącemi
Ms.   pachniących
stopień wyższy
lp D. m   pachniątszego
stopień najwyższy
lp D. m   napachniątszego
lm D.   napachniątszych
Najwcześniejsze poświadczenie:
1603
Znaczenia
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
  • Maiąc w ręku co ślicznie pachnącego by nie wiem jako rozgniewanego i srogiego konia łacniuchno uspokoi i do siebie skłoni. DorHipTur 12.
  • Obmywszy wodą ciepłą z zioły jakiemi pachnącemi warzoną, wysusz go [stadnika], i prześcieradłem i guniami przykryj [...] nie ruszając go do prace. DorHipTur 41.
  • Wziąwszy Gałbanu co naprzednieyszego y nachędoższego styraku co napachniątszego [...] po łocie. SyrZiel 211.
  • Tákże ryby do pieczenia bywáią nim nátkáne, iáko Pietruszką ábo Máieranem ábo y innymi pachniącemi ziołámi. SyrZiel 379.
  • Przy wierzchu prącia kwiát chochołáty, ábo kłosowáty. Listu ostrzeyszego y pachniątszégo/ niźli Miętki pospolitey prostey [opis mięty kędzierzawej]. SyrZiel 1135.
  • Wziąć kwiatkow żołtych [bukwicy]/ y co napachniątszych/ rurki spodnie precz odstrzyznąwszy/ vtłuc ie. SyrZiel 1425.
  • Szum z drzew pachnących Sny czynił łágodne. TasKochGoff 269.
  • Vyrzeli pyszny ogrod/ w niem [...] Kwiecie bárwiste/ y zioła pachnące. TasKochGoff 399.
  • Jáko tę pachniącą Anyołom SS. y Bogu Rożą do siebie Bog pościągnął y do Zakonu Dominiká S. wprowádził y między oblubienice swe poczytác raczył. OkolNiebo 80.
  • Pachniączÿ Olidus. SłowPolŁac 49.
  • Tej [Liliodorze] fiołki barwiste i pachniące zioła Koronę dla świetnego zgotowały czoła. ZimSRoks 18.
  • Ślimaki [...] które w sadách przy ziołách pachniących wieszáią się z przypráwámi/ to iest z pieprzem/ solą/ másłem/ rozenkámi zgotowáne/ zdrowe są. HercBan 40.
  • Jeszcze ma insze rożności [ser] dziurkowáty wielki/ nie ták prędko zwietrzeie/ y rzadki lepszy ániżeli gęsty y zgnieciony/ wdzięcznie pachniący/ ániżeli ktory stárą słoniną trąci/ miernie słony/ ániżeli nie solony. HercBan 44.
  • "Idźcież szczęśliwi przez wszelkiego boju! Idźcie, a stańcie na porcie w pokoju!' Tak nas pożegnał, a potym wielkiego Wywieść rozkazał wołu rogatego W plecionym wieńcu, który był dokoła Głowy urobion z pachniącego zioła. BorzNaw 93.
  • Tam mię wspomaga dąb chaoński cieniem [...] I lipa, matka pachniącej patoki. MorszAUtwKuk 158-159.
  • Z niemym y martwym spráwá/ á spráwá przegráną páchniącá. WojszDiar 238.
  • Wdzięczny zápách, y wyborne Sprzęty odkryte wszytkich przytomnych w pokoiu Vweselą, po onym zle pachniącym gnoiu. DamKuligKról 40.
  • Przyczyná tey choroby iest [...] materya osobliwym sposobem w macicy zkorumpowána lubo samá przez się lubo z przyczyn powierzchownych, iáko z zápachu rzeczy pachniących, Pizmá, Zibetu, Ambry. CompMed 612.
  • Pierwey bowiem człowiek [...] woni zapáchu lilii [...] A potym sądzi, y zdánie formuie: [...] że pachniąca lilia. BystrzInfCosm F3.
  • Żadne podobno prezerwatywy, żadne pachnące oleyki, żadne posilaiące medycyny do przedłużenia życia nie pomogły. DanOstSwada VI, 7.
  • W Chinach tákże znayduią się bez rogow JELENIE, máiące przeciw pępká iákiś guz, ták pachnący, iáko Moschus, lub Zbytek aliás Pizmo. ChmielAteny1755 I 474.
  • CEDR Drzewo wysoko, prościusieńko, gładko, bez sęków rośnie, záwsze zielone, gory lubiące, twárde, páchnące bardzo, do iáłowcowego podobne Drzewá. ChmielAteny1755 I 538.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • rumień pachniący:
    • Rumien psi ábo śmierdzący. Rozdział 97. Cotula foetida: Amarisca. Comomilla syl. Foetida. Kröttendil. RUmien psi z káżdey miáry [rumnu] pachniącemu ták iest podobny/ że też częstokroć ich wielu sámym pozorem oszukawa/ rozumieiąc go zá [rumien] pachniący. SyrZiel 803.
  • bot. zwiesinosek wielki pachnący || zwiesinosek wielki pachniący:
    • »rodzaj szałwii«
    • Zwiśinosek wielki pachnący [...]. SyrZiel 766.
    • WIelki zwiéśinosek/ ktory [wielkim zwiesinoskiem] pachniącym/ y Szałwią płonną/ Szałwią ś. Iáná/ Szałwią leśną wonną zowiemy [...] iest wonnośći bárdzo przyjemney y miłey. SyrZiel 766.
    • Zwiéśinosék wiélki pachnący. Szałwia ś. Ianá. [Sclarea, Matrisylua, [...] [Herba S. Ioannis, Officin. [...]. Kn 1456.
    • Zwiéśinosek wielki pachnący; szałwia świętego Iana. (sclarea, matris sylva) [...] Scharlach. toutebonne, ormin qu'on cultive aux jardis. T III 3058.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 11.07.2019
Autorzy: Red.
Data ostatniej modyfikacji: 11.07.2019