Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

*JABŁKO

rzecz.
n
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1603
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
D.   jabłka
Znaczenia
1. »owoc«
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • jabłko adamowe:
  • jabłko afryckie:
    • »trufla«
    • – Jabłká Afryckie/ Tuberes [...]. Kn 227.
2. »przedmiot w kształcie owocu«
  • – Niech Hippomenes przez wyrznienie [!] złotego iabłka gładką [gładkiej] pozyskuie przyiazn Att[a]lanty. PasPam 80v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • granatowe jabłko (sz. zm.):
    • – Ięczmień w mięśney polewce wárzony/ á sokiem kwáśnych iábłek gránatowych zálany/ iest osobliwą lekárską potráwą. SyrZiel 966.
    • – Uczynisz też ná podołku jego jábłká gránátowe z Hyácyntu/ y z szárłatu/ y z kármázynu dwá kroć fárbowánego: ná podołku jego w około/ á dzwonki złote miedzy nimi w około. Dzwonek złoty/ á jábłko gránátowe/ y záś dzwonek złoty/ y jábłko gránátowe/ u podołká płaszczá w około. BG Wj XXVIII, 33-35.
    • – Gránatowe iábłko/ Punicum [...] Malum Punicum [...] Malum granatum [...] Granatum [...] Apyrenon [...] Leucococcon [...] Erythrococcon [...]. Kn 207.
    • – Gránatowych iábłék kwiát/ Balaustium [...] Cytinus [...] ampullagium, & ambulacium, & Caducum mali punici appellat. Kn 207.
    • – Gránatowych iábłék skórká/ Malicorum [...] Przegródká/ błonká tychżé. Ciccus, ciccum [...] Membrana, discrimen cellularum mali granati Punici [...] Hitta, hicta [...]. Kn 207.
    • – GDy Ceres nie mogłá Proserpiny z piekłá wyprosić, dla tego, że tám ziádłá siedm ziarn, z iábłká gránátowego vrwánego z drzewá; co ná nie powiedział Askáláphus świádek, ktory to widział: Proserpiná záfrásowána, świádká onego w puhaczá obrociłá. OvOtwWPrzem 206.
    • – GRENADE [...] Malum granatum [...] GRANATOWE iabłko [...]. DanKolaDyk II, 100.
    • – Granatowy [...] granatowe iabłko. Granat-Apfel. grenade; fruit de grenadier [...] granatowych iabłek kwiat. Granaten-Baum-Blüthe. la fleur de grenade, ou de balaustier. T III 415-416.
  • granatowe iabłko leśne:
    • – Granatowy [...] 2) granatowe iabłko leśne. wilder Granat-Apfel. un balauste [...]. T III 415.
  • jabłko granatskie:
    • – Chce mowić błogosłáwiona spráwiedliwa duszá: gdy ty mnie náuczáć będziesz świętey náuki twoiey/ w domu mátki moiey Kościołá Kátholickiego/ ia ostre wino vtrapienia/ nie ono Bábilońskie roskoszne: ia moszcz z iábłek gránátskich czerwonych; to iest/ krew twoię świętą pić będę: niechcę tu żadnych roskoszy ná ziemi/ ná lepsze się chowáiąc do niebá. BirkNiedz 101.
    • – Stánął między cichym Moyzeszem/ á gniewliwym Heliaszem/ áby náuczył krolow y pánow tego świátá/ iákie máią mieć przy sobie senatory/ y iákich máią być obyczáiow; nie słodkich názbyt/ nie kwásnych też zgołá: ále iako mowił Henricus 4. Imper. Coby to byli iáko iábłká gránátskie/ nie słodkie/ nie kwáśne/ ále iákoby winniczki cierpkie: subacre quid; bo to heroglyphicum iego było: Malum granatum cum inscriptione subacre. BirkNiedz 225-226.
  • graniste jabłko:
    • – Dzieciom máłym dáiąc go [nasienia koriandru] po ćwierci łotá/ mniey ábo więcey według lat y wieku/ z sokiem gránistego iábłká/ morzy w nich glisty y wywodzi. SyrZiel 452.
    • – Sercá drżeniu z melánkoliey: wziąć wodki Fiołkowey/ Borakowey/ z Wołowego ięzyká ziela po sześci łyżkách/ wodki z polney Ruty trzy łyżki/ syropu z Gránistych iabłek/ ábo z Cytryn kwaskowátego ośm łyżek/ zmieszáć/ á pić. SyrZiel 1450.
Związki frazeologiczne

  • jabłko Adama:
    • »wypukłość na przedniej stronie szyi«
    • – [...] powierzchownie pokáziue się máluczki págorek álbo goreczká alias ugryzek [...] á to zowie się pospolicie iábłko Adamá. KirchFac 44.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

od przysł.: Nie daleko pada jabłko od jabłoni
  • (wariant I):
    – Nie daremna ona przypowieść: Synaczek takuczki, jako i pan ociec, nie daleko jabłko od jabłoni padając. DorHipTur 32.
  • (wariant II):
    – Nie dáleko drzewá iábłko páda. RysProv X, 1.
  • – I kwáśne iábłko robak gryzié. KnAd 283.
  • – Non omnibus omnia apia, nie wszytkim gruszki/ drugim jabłká. RysProv G1.
  • – Dwá rázy Zoná mężá biłá/ raz że ogorki łupił/ a drugi raz/ że iábłek nie łupił. RysProv III, 5.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 28.01.2016