ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L (XVI, XVIII w.), SWil, SW, SJP (w in. znaczeniu)

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				gagatek
	D.				gagatku

liczba mnoga

uż. nosob.

gagatki

Znaczenia

»czarna, miękka, palna substancja będąca odmianą węgla brunatnego, wykorzystywana w jubilerstwie, gagat«

– Iest ieszcże trzeći rodzay tego kliiu/ ktory bywa bárzo twárdy y gęsty/ ktory tákowym zstawa się ábo na wierzchu źiemie z onych dwoch rodzáiow/ ábo też ieszcże pod źiemią záraz ták owym iest. Y ten ktory się skrzepnie y ztwárdnieie ná wierzchu źiemie/ iuż nie bitumen zowią/ ále asphaltum, Aptekárze. Teyże ropy ábo kliiu rodzay iest Cámphorá: ábowiem gdy onę zápalisz ná wodźie/ tedy ieszcże lepiey gore/ iáko też y tá ropá/ y gdy się raz zaymie od ogniá/ nie łatwie onę zgáśisz. Toż rozumieią niektorzy o Gagátku/ y też o burstynie ktory się nie daleko Gdańská znáyduie/ ále o tym teraz ták szeroko mowić nie dopuszcża mi y cżás y máteria. SykstCiepl 119.
– Roku 1612. W Megapolu naleziono ciało wysoko zakopane stojąc, za którym gorzała świeca z gagatku przyprawna, której ani wodę, ani gorzałkę, ani żadnym likworem zagasić nie możono; aż jeden niejaki Curbej nożem knot pod ogień przekłoł, tak zgasła. Ale wszyscy, co na to patrzali, pomarli. SzemTorBad 310.
– Niżej przy niepoczesnem podrożnym ubierze Cisnęły w szyję wielkie z bursztynow pacierze I co więc obsnowywał ręce u niewiasty Długiemi przędzionami gagatek graniasty, W dalekim był schowaniu. KorczWiz 92.
– Gagatek, Gagates. PromMed 274.
– Gagatek kamień. schwartzer Agt-Stein; Gagat; Berg-Wachs. jaïet, jai, jais, sorte de pierre noire. T III 357.

Przenośnie

Śliczna twoja uroda, aniele przymioty, Szyja w perły toczona, warkocz szczerozłoty, Palce pełne smaragdów, twej czystości świadki, Usta przejdą korale, oczy dwa gagatki, Wypogodzone czoło — szafirowe nieba; A cóż, kiedy to wszytko oczyma kraść trzeba. PotPoczKuk III 428

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

GAGATEK