ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
L (XVII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T

Najwcześniejsze poświadczenie: 1627

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				bydełko
	D.				bydełka
	B.				bydełko
	Ms.				bydełku
	W.				bydełko

liczba mnoga

	D.				bydełek
	B.				bydełka

Znaczenia

»ssaki rogate, przeżuwające z gromady parzystokopytnych, głównie krowy, woły i cielęta; inne zwierzęta domowe hodowane dla wełny, skóry i mięsa, wykorzystywane do prac w gospodarstwie, dobytek, inwentarz; wizerunek takich zwierząt«

– Skowronek wynidzie y spiewa Helay bydełko na przyłog na przyłog. KodKon 117.
– Známienita Krynico vćieszne zrzodełko/ Tu się ia pierwey myię/ záś po mnie bydełko Pić przyidzie/ pięknasz to reecz [!] zaraz się nápiie/ Tenże ktory swe członki tu zemdlone zmyie. ChełHGwar C3v.
– Gdy iednego wieczorá bydełko swe [Osanna] do domu záganiáłá/ obaczy w polu zielonym ná brzegu Dzieciątko bárzo śliczne. OkolNiebo 91.
– Helaj, bydełko, na pole, Nie masz siana w stodole! DialChrysOkoń 149.
– Pozytki z Owiec pięćiorákie. Komu się ná tym Bydełku poszczęśći, znáczny w gospodárstwie przez nich może mieć pozytek y wygodę poniewasz stádo Owiec pięćiorákie z śiebie wydáie pozytki, to iest: z Nabiáłu, z Wełny, z Mięsá, z Skory y nawozu. HaurEk 30.
– Wyganiasz w pole bydełko skotaku, A Bog je żywi, tenże i nas pasie, Że jeszcze żyjem, choć w takim hałasie. MorszZWierszeWir I 369.
– Obraz tylkiż, w ramkach złocistych, reprezentują(cy) ludzi czterech przy domostwie, konia i bydełek. InwObrazŻółkGęb 175.
– Lanszawcików na blasze, ćwieciowych [!] 4, w ramkach czarnych, z liliami francuskiemi, po rogach filigranowemi, z ekspressją, 1 białogłowy na osiołku z człekiem stojącym etc.; drugi pasterza grającego na fujarce, z pastyrką przy kozach; trzeci portu; czwarty jadącego na koniu, owieczek, bydełek i konia naładowanego. InwObrazŻółkGęb 176.
– Kazano mi bydełka z pola do domu zagnać. OgińMKKon 52.
– PIOSNECZKA MARYNY.Dziatwe od ręki do wrzostu chować, Na krosnach wełne i talki snować. Bydełka mnozyć, rzezać na zniwie, Wsystko się miło, robi scęśliwie. OgińMKKon 64.

Przenośnie

Bo iáko nas mocą swoią wszechmocną stworzył [Bóg]/ ták też mądrością swoią/ y opátrznośćią páśie/ iáko bydełko swoie.StarKaz 91
[...] sąśmy my bydełko Boże, lud i owce paszy uego!MłodzKaz IV, 366

Użycia metajęzykowe

- Nomina substantiva [...] Quae ante finalem vocalem duas aut plures habent consonantes, (exclusis quae in da, pa, ta et do, to exeunt) assumunt ante proximam consonantem literam e; e. g. [...] bydło bydełko, dno denko, iądro iąderko etc. WojnaInst 60-61

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: *BYDEŁECKO, BYDŁO.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

BYDEŁKO