Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

CHŁOPAĆ

czas. ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
T, L (XVII), SWil, SW

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, SJP


Najwcześniejsze poświadczenie: 1622
Formy gramatyczne
bezokolicznik
  chłopać
czas teraźniejszy
lp 1. os.   chłopam
czas przeszły
lp m 3. os.   chłopał
Znaczenia
1. »wymyślać od chłopów, zarzucać wiejskie pochodzenie w sposób obelżywy, wulgarny«
Składnia: kogo; komu

  • Im kto stanu podlejszego, tym pyszniejszy będzie, Pyszniejszy drugi urzędnik, niż pan na urzędzie [...] A poddanych, by najlepszych, zowie zkurwysyny. Choć sam ze wsi miejski synek, a chłopia twarz k temu, Przecie chłopać, skurwysynać, by nacnotliwszemu. SejmPiek 31.
  • Chłopam kogo. einen Bauer heissen apeller qu. païsan; matiner qu [...]. T III 113.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • (wariant I):
    GDy Ewá kądźiel przędła/ Adam źiemię kopał/ Kto tam był szláchćic wten czás/ y kto komu chłopał [...]. KochProżnEp 139.
  • (wariant II):
    „Słuchaj — mówi zdun — kiedy glinę kopał Nasz pierwszy ociec, nikt mu tam nie chłopał.” DembowAPunktBar II 482.
  • (wariant III):
    Chłopam kogo [...] gdy pierwszy Adam z Ewą glinę kopał, proszę kto komu na on czas chłopał. als Adam grub und Eva spann/ sag mir/ wer war der Edelmann. quand Adam labouroit et Eve filoit, dites où noble homme étoit. T III 113.
2. »odrabiać pańszczyznę«
Składnia: komu

  • Chłopam [...] chłopać komu. fig. frohnen. fig. travailler à la corvée [...]. T III 113.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: WM
Data ostatniej modyfikacji: 26.06.2025