ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (bez cyt.), SWil, SW

Nienotowany w słownikach:
SStp, SJP

Formy gramatyczne

lp	M.	m	przycięższy
		ż	przycięższa
		n	przycięższe
	D.	ż	przycięższej
	B.	ż	przycięższą
	N.	m	przycięższym
lm	M.	nmos	przycięższe \|\| przycięsze

Znaczenia

1. »dość dużo ważący«

– Prawda to jest, że [petarda] jest cokolwiek przycięższa i ma być lana z dziesięci funtów miedzi, a jeden lautercyny purgowany, a nie mając petardy mozdzerz kuchenny dobry będzie albo też urobić drewnianą, jakoć pokazuje petarda 12 z obręczami żelaznymi, i tak ile będzie większa i sciśniona w bramie gwintami, tym większy uczyni efekt. AquaPrax 329.
– Miáwszy kurrent drewniány przyćięższy okrągły. Włoż szczyptę obrzynkow złotá u Goldtszlágerá kupionego álboli w kśięgach gotowego. Trzyy kurrrentem ták długo/ aż się w tárćiu pokázowáć będą iákoby bąbelki/ álbo poki będziesz rozumiáł. SekrWyj 175.
– Mieysca bliskie gruntu mineralnego, osobliwie saletrzystego, siarczystego, koperwasowego, marglowatego, powietrze swoiemi exhalacyami przycięższe czynią. BystrzInfArch B.
– Te tedy humory że są w początkach gęstsze, i w porownaniu powietrza przycięższe, nie wyżey iako ná kilka łokci wzbiiaią się nad ziemię, i oczom naszym przeźroczystość zasłaniaią powietrza. IwanZeb 115.

2. »sprawiający dość dużo trudności«

– Przyćięższy/ Subgrauis odor […] Submolestum est mihi. Submolestè fero […] Semigrauis […]. Kn 780.
– Jako zaś przedtem, gdy przycięższą w kamieniu mieli robotę, miano wzgląd na to i przypisowano im, to i w tym pomiarkowanie będzie jako i przedtem. InsGór 85.
– Práwdać że ten obowiązek zupełnego na się zbrodńi swych wyznaniá przyćięższy iest/ wszákże nie iest ták dálece trudny/ y niepodobny/ żeby mu człowiek (iáko niektorzy rozumieią) dosyć uczynić nie mogł [...]. BujnDroga 95-96.
– Choćbyś czego z trudnośćią wielką y przyćięszszym sposobem dostąpić mogł, do tego śię przez gwałt nie bierz. MazarInstr 127.
– A choćiaż zda śię być tá sedulitas przyćięższa y czyniąca nauseam; kśiążká facit amaricari ventrem, potym super mel dulce będźie to volumen. BystrzPol D8v.
– Lecz gdyśmy zá Miasto wypłynęli, gdźie Rzeka Atar w Rhen wpádá, ktory daleko iest bystrzeyszy, y fale wielkie ná nim, ktore máłym łodźiom przyćięższe, zwłaszcza, ześmy niedoskonáłego mieli Sztyrnika. UrfeRubJanAwan 171.
– Dobytki, stada, y drobnieysze trzody, Jako przycięsze w podroży zawady Chcieycie wyprawić do Egyptu wprzody. ChrośJóz1745 Qv.
– Przyćięższy. etwas schwer. un peu pésant; un peu lourd. T III 1738.
– Między nieregularnością wychowania dzieci, i to iest niemałym błędem, zamykać ie pieczołowicie w izbach, niepozwalać im świeżym oddychać powietrzem, a przecież nad to nie iest im nicpotrzebnieyszego, ani nic się tak do ich zdrowia nieprzykłada, iako, gdy zaraz z młodu od urodzenia się świeżym powietrzem zyć i oddychać mogą, zabraniaiąc im zaś tego zaraz z pierwszych młodości czasow rosną słabowitemi, do żadney pracy ciała zwłaszcza przycięższey niezdatnemi, a na kształt zimowych szparagow na w wpułzgniłym powietrzu zrosłemi [...]. TisPerzPorz 27-28.

3. »o człowieku: surowy w stosunku do kogoś«

– Alexánder Biskup Płocki dźiesiąty, nie konkurruiąc o tę infułę, obrány, luboć go y nauká y pobożność, zdolnym do niey czyniłá, wstąpił w roku 1129, od Jákubá Arcybiskupá Gnieźnieńskiego poświęcony y konfirmowány, wszystek się udał ná to, żeby był zepsowáne niektorych obyczaie, w lepszą klubę wprawił, przycięższy ná tych, ktorzy dálecy byli y po napomnieniu, od popráwy; łáskáwy ná dobrych, siedząc ná tey Kátedrze lat dwadźiescia y siedm, y z życia, y z niey ustąpił 1156: pierwszy Kátedrę tameczną drewnianą zwaliwszy, z muru stáwiáć począł. NiesKor II 49.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: PRZYCIĘŻKI, *PRZYCIĘŻSZYM.