ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (wynalazca, wynalażca), L (XVIII), SWil (wynalazca), SW (wynalazca, wynalaźca), SJP (wynalazca)

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn, T

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

M.		wynalazca \|\| wynalażca
D.		wynalazcy \|\| wynalaźcy
C.		wynalazcy
B.	uż. żyw.	wynalazcę
N.		wynalazcą

liczba mnoga

M.	uż. osob.	wynalazcy
D.		wynalazców
C.		wynalazcom
B.	uż. (n)osob.	wynalazce
N.		wynalazcami
Ms.		wynalazcach

Znaczenia

1. »odkrywca, twórca, ten, kto jako pierwszy coś tworzy«

- Znowu rozważam/ że gdyby ći Swięći Słowieńscy Apostołowie z niebá ná źiemię zstąpili/ wy PP. Dizunići zá złebyśćie im mieli że do Pápieżá á nie do Pátryárchy po poświęcenie swoich vczennikow/ y pozwolenie szli: y pochlebcami byśćie ich Laćinnikow/ á nie szczeremi náśládowcámi práwosłáwnego nábożeństwá SS. stárych Oycow/ y zmiennikámi/ á nowych rzeczy/ o ktorych przez ośm set lat nie było słycháć/ wynálazcámi názywali. BoymWiara 11.
- Seruch wynálazcá Obrázow rytych. DamKuligKról 246.
- A tak nie bez mocnego fundamentu zważaiąc podobne Herby ná Chorągwiach, Numizmatach, y Monetach, niektorzy Authorzy Przemysława Wtorego zá restawratora, owszem za pierwszego prawie wynalazcę Polskiego Orderu Białego Orła uznawaią: [...]. SapJChodAAnnot 70.
- Gweryk Wiatrociągu wynalazca, z dwoch połsferzow mosięźnych, których dyameter był trzy ćwierci łokcia, powietrze wyciągnąwszy, ledwo ie szesnantu końmi mógł rozerwać. ChróśSFizyka 159.
- U nich nauki, rzemiosła, y sztuki Rycerskie kwitną, przeto nie zbywa u nich na ludziach uczonych, doskonałych rzemieślnikach, dowcipnych wynalazcach, odważnych żołnierzach, mimo iednak tego wszystkiego pospolicie im przypisują lekkość y niestatek. SzybAtlas 38.
- Jedna przełożona deszczułka albo przydane żelazko ileż to pracy umnieyszyć á użytku przysporzyć może ná Wynalazcow trudno składać aby wydoskonalali, bo doskonalenie Machin w doświadczeniach być musi koniecznie, á Wynalazca nie ma czasem sposobności tyle doświadczać, bo za jednym lub drugim doświadczeniem trudno mu dostrzedz, á powiedzmy prawdę że mu czasem taka w tem myśl użyteczna nie przyidzie jaka innemu bo ręka rękę podpierać musi. PawlikPod 47.
- Aręda ktorey skutki okropne wymieniać tu nie widzę potrzeby, bo u Nas (z radośnym uczuciem wyznaię) ani znany, ani cierpiany nie iest, i radbym, aby ten podstempny łakomstwa wynalazek, z Wynalazcą wiecznie przepadł. DembowJPodat 82.
- Postrzeżono, że własność czarodzieyska magnatyzmu ma swe żrzódło w imaginacyi, w łatwey drażliwości żył suchych i w zmyślności; nakoniec, że tynktury złote i owe essency zawołane były raczey zrobione dla zbogacenia swych wynalazców, niż dla przedłużenia życia osób one zażywaiących. HufBaudSztuka 24.
- Kasper to iest Schütz (iako mniemam) wyborny Pisarz; a choćby kto był inny, iemu iako pierwszemu wynalazcy dziękuie w liście łaskawie pisanym r. 1589 Jan Fryderyk Xiąże Pomorski. ŁoyWyw 11.

2. »znalazca, ten, kto pierwszy pokazuje istniejące fakty lub rzeczy«

- Kazał też pilnie szukáć Heretykow kryiących się/ i zapłatę wynalazcom náznáczył. KwiatDzieje 53.
- MILET Miásto przedtym obszerne y wsłáwione wełnámi, ále osobliwie Oyczyzną Talesá iednego z 7. Sapientow Greckich naypierwszego Astronomá w Grecyi y postánowicielá odmiány Czásow, y dni w Roku 365. umárłego w lát 95. przed Národzen. P. Roku 500. y Anaxymanderá Dyscypułá iego wynáláźcy Sfery, iáko y Anaxymenesá Inwentorá Kompássow. ŁubŚwiat 561.
- Oprocz tego znayduie się w płodzie w żyle vena Cava inferiore, i to zaraz z początku dosyć znaczna zastawka, która od swego wynalazcy zowie się Valvula Eustachii, i do tego służy, żeby krew z tey żyły płynąca ku otworowi podługowatemu nakłaniała, i dyrygowała. WeichAnat 113.

3. »sprawca, ten, kto coś powoduje«

- Zárowno wyklinamy y wynálazce nowego zgorszenia, to iest Theodorá Tharrańskiego Biskupá, Cyrá Alexandryiskiego, Sergiuszá, Pyrrá, Páwłá y Piotrá Konstántinopolskie Biskupy, więtsze niżli Kápłany. SmotLam 40v.
- Skąd dla zasługi złych vczynkow ich/ zdáło sie że wypadli ná nie iácyś czarni ludźie krzywdy Bożey mścićiele ktorzy kiymi sękowátymi szyie ich łamiáli y głowy tłukli/ áż mozg z nich wypadał/ á od srogośći męki/ oczy z mieysc swych wytárgnione mieli/ iż ktorzy ná ziemi pod iárzmem kárnośći niechćieli mieć Bogá nád sobą rządźce/ wedle spráwiedliwośći/ złe duchy/ ktorym służyli/ ćiężkich w mękách[!] doználi wynalazce. ZwierPrzykład 164.
- Aże Mándatu y Processu wynálażcá, kłádźie mię przekonánego świádectwy przyśięgłemi, z tąd niech káżdy vważy, iáwne kłamstwo, y niespráwiedliwość. LubJMan 132.
- Ta zaś chytrość była Buchowieckiego, pisarza ziemskiego brzeskiego, że lubo sam był pryncypalny wynalazca i sprawca tego sejmiku, jednak się do laudum tegoż sejmiku nie podpisał. MatDiar 242.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: INWENTOR, SPRAWCA, twórca, *WYNALEZICIEL, WYNALEŹCA.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

WYNALAZCA