ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
L (XVIII-XIX), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T

Formy gramatyczne

lp	M.	m	nerwowy
		ż	nerwowa
	D.	m	nerwowego
		ż	nerwowej
	C.	m	nerwowemu
	B.	ż	nerwową
	N.	m	nerwowym
lm	M.	nmos	nerwowe
	D.		nerwowych

Znaczenia

1. »związany z włóknami w ciele służącymi do przekazywania bodźców«

Smakowanie dzieie się: gdy cząstki solne, lub oleyne pokarmu, lub inney rzeczy, dotykaiąc końcow nerwowych ięzyka, i róznie ie łechcąc, rozmaite w mózgu i duszy czynią wrażenia; podług których odmiany, smak się czuć daie gorzki, słodki, kwaśny, cierpki i t. d. KlukCzenZool 53.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

płyn nerwowy:

Właściwy zaś charakter paraliża, iest zmnieyszenie lub stracenie czucia, ruchu i śił w całym ciele, lub w niektorych iego członkach. Przyczyna wielu tych osłabień podług nauki Lekarzow, iest opor płynowi nerwowemu przeciwny i większy a niżeli iest śiła, ktora go porusza. TrzcińDys G2v.
Przyczyna powiększey liczby chorob tego gatunku, podług wielu Lekarzow zdania; pochodzi od przypływu obfitszego lub częstszego płynu nerwowego do tych narzędzi, ktore są mu właściwe. A zaś płyn nerwowy, podług zdania wielu Fizykow i Fizyologow nic innego nie iest, tylko płyn elektryczny. TrzcińDys Gv.

błonka nerwowa:

Naypierwsza iest błonka contextus cellosus nazwana, która go [przełyk] na około pokrywa, i ta przechodząc pomiędzy błonki Mediastini, nieco od błonki ziobrowey do siebie zarywa. Następuiąca iest gruba mięsista muskułowa którey nitki na doł wzdłuż i nieco zukośna idą pod tą znayduią się nerwowa i wewnętrzna kosmata, które gdy są nieco obszernieysze, robią, gdy się ten kanał ściąga, różne zmarszczki. WeichAnat 104.
Żyła pulsowa ma pięć błonek, to iest błonkowatą (membranosa) pliwczaną (cellusosa) żyłowatą (tendinosa) mięsistą (musculosa) i nerwową (nervosa.) Ostatnie dwie są prawdziwe i właściwe błonki żył pulsowych, pierwsze zaś tylko przypadkowe. WeichAnat 114.
Oprocz tego znayduią się w tych żyłach małe zastawki, które ciężar krwi podpieraią, żeby naymnieyszy impet czyli popęd nie był zatrzymany. Te zastawki czyli valvulae są cienkie błonki, ktore od błonki nerwowey maią swoy początek, i czasem kilka żyłowatych albo mięsistych nitek w sobie maią. WeichAnat 115.
Skóra wewnętrzna okrywaiąca gębę ma swoy początek od powszechney powierzchowney i rozciąga się aż do uyścia gardziela pokarmowego w postaci błonki nerwowey i kosmatey. WeichAnat 155.

nitka nerwowa:

Mieysce zaś próżne między nią [komorą przednią gałki ocznej] á sokiem krzystałowym (humor crystallinus) zowie się tylna komorka oka, Camera posterior. W obydwoch komorkach znayduie się sok wodny, (humor aqueus) Ostatnia błonka nazwana retina iest naydelikatnieysza pliwka, uformowana z plecionych do kupy nitek nerwowych z mozgu wychodzących, i naysubtelnieyszych żyłek krwistych. WeichAnat 146.
Ucho powierzchowne przyimuie promienie brzmiące i prowadzi ie do kanału wewnętrznego. Te obiiaią się o błonkę w śrzodku wyciągnioną, i odebrawszy od niey niby nowego impetu przechodzą aż do Labiryntu, gdzie nitki nerwowe są rozprzestrzenione, które będąc uderzone, czyli strząśnione, przez kommunikacyą swoią z mozgiem wyobrażenie brzęku w duszy naszey sprawuią. WeichAnat 151.
Zmysł czucia robią z samych naydelikatnieyszych nitek nerwowych zrobione małe brodaweczki, które się wszędzie na całey powierzchowni ciała naszego naywięcey zaś na dłoniach, podeszwach i osobliwie na końcach palcow, gdzie czucie nasze iest nayostrzeysze; znayduią i pliwką Cuticula nazwaną są pokryte. WeichAnat 160.

żyłka nerwowa:

Początek życia napełnia wszystkie części ciała organizowanego, bądź stałego, bądź płynnego, rozwiia się różnemi sposobami podług różnicy organ, w żyłkach nerwowych przez czułość, a w muszkułach przez rozdrażliwość. HufBaudSztuka 53.

2. »związany ze zdrowiem psychicznym«

Okoliczności powinny oznaczać które z tych rozmaitych lekarstw przekładać w potrzebie nad inne. Pierwsze w powszechności przed innemi prym biorą, lecz mogą się trafić przypadki, które innych potrzebować będą: można w powszechności ie wybierać ze wszystkich gatunków lekarstw nerwowych, pamiętaiąc w tem wybieraniu na przestrogi wyżey odemnie poczynione. TisOnan 174.
Wszystko to służy co i na zalęknienie się – także ciepłe talerze na żywot przykładane – połknięcie na sucho kamfory, iak ziarno grochowe – wąchanie tęgich rzeczy, to iest pizma, rogu, lub kopyta skrobanego, pierza, lub starych podeszew na węgle włożonych. Na niespokoyność, burzenie się krwi, na Nerwowe niemocy, i na boiaźń poronienia. PerzNauka 99.
Jednakowoż tu w Jenie doskonale się na zwierzetach udała [transfuzja krwi]; przeto nie trzebaby iey zupełnie odrzucić: Bo lubo krew w nasze żyły napuszczana staie się niebawem naszą i następnie nie może się przyłożyć do odmłodnienia i przedłużenia życia; z tém wszystkim w pewnych chorobach, a mianowicie w tych, w których dusza i systema nerwowe są dotkniete, wrażenie raptowne i nadzwyczayne udziałane od tey nowey krwi na znakomitszych życia organach, mogłoby dzielną i zbawienną uczynić rewolucyą. HufBaudSztuka 22.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

NERWOWY