ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki notują

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				dzieża
	D.				dzieży
					dzieże
	B.				dzieżę
	N.				dzieżą
	Ms.				dzieży

liczba mnoga

	M.				dzieże
	B.				dzieże
	Ms.				dzieżach

Znaczenia

»duże, drewniane naczynie do wyrabiania ciasta na chleb«

Weźmi Ammoniaku/ Bdelium/ Fig suchych mięśistych po dwu łoty/ Kwásu z dźieże/ álbo náciásty łot/ Liścia Ruty świeżey/ Iágod Támáryszkowych/ Sáletry kopáney po czwierći łotá/ Armoniak y Naćiaskę w occie rozczynić. Po tym ine rzeczy z tym vmięszawszy/ ná lewy bok plastrować. SyrZiel 220.
A ten kwas złośliwy we trzech sie dzieżach náyduie. ZawieszPrzysmaki 91.
Iesli oni święći Pustelnicy nie kłádli nic w tę dźieżę swoię/ iedno sczere plewy/ iedno źiołká/ iedno korzonki/ iedno chwasty/ á przedśię ten złośliwy Kwás ták był potężny/ że sie y to czásem zákwáśiło y ruszyło y burzyło. ZawieszPrzysmaki 95.
Y wyda rzeká żáby/ ktore wylezą/ y wnidą do domu twego/ y do komory łożá twego/ y ná pośćiel twoję/ y do domu sług twojich/ y miedzy lud twoj/ y do piecow twojich/ y w dzieże twoje. BG Wj 8, 3.
Dźieżá/ niécka/ koryto do ćiástá/ Mactra [...]. Kn 167.
Kłód do kapusty 6 złych, jedna u bednarza, której nie narządził, dzieża do chleba 1, węborków jest 4, szkopków do dojenia 4 [...]. InwChełm 29.
Fletów do mleczna dobrych n-ro 82, kłodów do kapusty 2, dzieża do chleba wielka 1, węborków par 2, szkopów do dojenia 4, balia do twarogu 1, kierzniów: mała i wielka 2, baron do masła robienia 1, kopanek: wielka i mała 2, koryto do słodzin w sieni 1, kocioł o 2 węborkach z drybinkiem o nogach 3 — jeden, stołów w folwarku 2, ławów przy ścianach około stoła 2. InwChełm 30.
Wszelkie żywności Stworzeniom potrzebne, Jnáczey tákby, iák kwas w dzieży kisły, Wiekiem przykryte dwie cnoty chwálebne, Jedna oziębłość promieńmi rozgrzeie, Druga wilgoci, osuszy, owieie. DrużZbiór 362.
Od różnych rzeczy pierza kłoda nabita, garków 2 wielkich kwapu, wieszadło nowe od chleba, stolnica kuchenna tasarską robotą, kłód 7, ósma mniejsza od kapusty, dzieże 2, jedna wielka, druga mniejsza od roboty chleba, ćwierci 2, trzecia od gorzałki o 2 uchach dębowa, wybierka, rurnice. InwKal II 80.
Dźieża, niecka, koryto do ćiasta. Teig-Trog; Mulde zum Teig. mai, paitrin, huche, où l'on paîtrit la pâte. T III 318.
Dla zrobienia tego wybornego kwaszonego chleba wsypuie się rzeczona mieszanina troiakiey mąki do dzieży, wszystko iak naylepiey miesza się rękami, w środku tey suchey ieszcze massy mąk robi się dołek, bryła kwasu rozrabia się gęsto z ciepłą wodą w iakim naczyniu, i to wlewa się ciepło do tego dołku i zasypuie się mąką [...] ThaerGosp 23.

Przenośnie

Czegóż nad świata tego bawimy się dzieżą? Mając duszom przaśny chleb, na ciała odzieżą, Kwapmy się, nie czekając, rychło ciasto skwaśnie: Nuż nam słońce tymczasem na niebie zagaśnie, Że nie liznąwszy, które źródłem w niebie pluszczy, Miodu i mleka, z Żydy pomrzemy na puszczy.PotFrasz2Kuk II 445

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: DZIEŻKA, KOPANKA.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

DZIEŻA