Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

BERYL

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: BERYL, BERYŁ
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp (beryl), SXVI (beryl, berył), Kn (berył), T (berył), L (beryl; XVII (bez cyt.), XVIII), SWil (beryl), SW (beryl), SJP (beryl)

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   berył ||   beryl
N.   berylem
Etymologia
łac. bēryllus, z gr.
Znaczenia
»kamień szlachetny występujący w różnych barwach, któremu przypisywano właściwości magiczne«
  • – Chcesz widźieć Chryzolit złoty kámień/ z ktorego promyszczki ogniste wyskákuią? Ono goreie żarliwośćią/ y mowi: Zarliwość domu twego żrze mię. Iesli Beryl; ono łáski ktore się pokázuią w Chrystuśie [...]. BirkNiedz 82.
  • – Byłeś w Eden ogrodźie Bożym/ wszeláki kámień drogi był nákryciem twojim/ Sárdius/ Topázius/ y Iáspis/ Chrysolit/ Onyx y Beril/ Száfir/ Kárbunkuł/ y Szmárágd/ y złoto [...]. BG Ez 28, 13.
  • – Y násádźisz weń [napierśnik] pełno kámienia/ cżtery rzędy kámienia tym porządkiem: Sárdius/ Topázius y Smárágd/ w pierwszym rzędźie. W drugim záśię rzędźie/ Kárbunkuł/ Sáfir/ y Iáspis. A w trzećim rzędźie Linkurius/ Achátes/ y Ametyst. A w cżwartym rędźie [!] Chrysolit, Onychin y Berił: e [!] będą wsádzone w złoto w rzędźiech swojich. BG Wj 28, 17-21.
  • – Y násádźili weń [napierśnik] czterzy [!] rzędy kámienia tym porządkiem: Sárdius/ Topázius y Smárágd/ w rzędźie pierwszym. A w drugim rzędźie/ kárbunkuł/ Sáfir/ y Iáspis. A w trzećim rzędźie Linkurius/ Achátes/ y Ametist. A w cżwartym rzędźie Chrysolit, Onychyn y Beril/ wszystkie osadzone we złoto w rzędźiech swych. BG Wj 39, 10-14.
  • – Bérył kámiéń drogi/ Beryllus [...] Diadochus, gemma beryllo similis [...] Chrysoprasus, Chrysoprasius [...] Aéroides gemma ex genere beryllorum [...]. Kn 20.
  • – IAspisz/ Rubin/ Złotokámień/ I Beryl z Topázynem; Nuż kárbunkuł (co chcesz námień) Száfir/ Szmárák z Sárdynem: Cośiękolwiek w głębokośći/ Rzek Indyyskich szácuie; Tu się wszystkiey treść ślicznośći/ Pełnym źrzodłem náyduie. RaderBrudOst F7.
  • – [...] w tey Kśiędze trzebá powiedźieć o kámieniách niektorych, y ich skutkách, y iák mogą się stáć wielce dżiwne uczynki. [...] Ametyst. Beryl. Celonites. Koral. Kryształ. Chrysolit. [...]. AlbSekr 239-240.
  • – Ieżeli chcesz zwyciężyć nieprzyiacioł, y uchronić się zwády, weś kámień, ktory się zowie Berył, iest bládego koloru, świátłá przebiiáiącego się nákształt kryniczney wody. AlbSekr 249.
  • – [...] Wspániále wystáwione Páłáce z ozdobą Páńską, Krolowie pragną mieszkáć swą Osobą, Drzwi z kruszczow wyśmienitych podwoy szmárágdowy, Po Pokoiách káżdy prog sklni się onychowy, W złocie dáchy z gemsami, ściány szczerozłote Wágá struktury, drożey táxuie robote Berylem tynkowáne sale w setne mody [...]. JaklWiad 30.
  • – Beryl, Praziusz, szmáragd figury dodekaedra, zielony. ŻdżanElem 48.
  • – BERYL po łacinie Berillus, koloru zieleniawo błękitnego, według Bòéciusza, álbo Modrobladey, albo oliwkowey maści. ChmielAteny1755 I 651.
  • – Berył kamień drogi. Berill, ein durchsichtiger Edelstein. éque-marine; beril pierre prétieuse transparente. T III 33.
  • – SARDYK iest kamień drogi, niezupełnie przezroczysty, podobny do rumianego mięsa. Kiedy Sardyk iest ciemno-czerwony, nazywa się Berylem, kiedy zaś ná blado-czerwonym tle, ma kropki czerwone, zowią go kamieniem S. Stefana. ŁadSHist 152.
  • – Berył/ Beryllus [...] ein Edelgelstein. DasHünDict Ooiijj.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

*BERYL
rzecz
m

Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
D.   Berylu
Najwcześniejsze poświadczenie:
1645
Znaczenia
nazwa własna »niezidentyfikowana miejscowość«
  • – Jadąc z Berylu do Madrylu przez Japoniją, napadliśmy dwoje morza, jedno było białe a gęste jak śmiotana, przez które z pracą przechodzili; a drugie czarne jak inkaust. SzemTorBad 315.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 02.12.2024
Autorzy: DL , WM
Data ostatniej modyfikacji: 02.12.2024