Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

BAŻANT

rzecz.
m
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: BAŻANT, BAZANT, *BAŻAN
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   bażant ||   bazant
B. uż. żyw.   bażanta
N.   bażantem
liczba mnoga
M. uż. osob.   bażanci ||   bażani
uż. nosob.   bażanty ||   bazanty
D.   bażantów
B. uż. osob.   bażantów
uż. nosob.   bażanty ||   bazanty
Ms.   bażantach
Etymologia
czes. bažant
niem. Fasan
łac. Phasianus, z gr.
Znaczenia
1.  zool.  »ptak łowny z rodziny kurowatych; Phasianus«
  • – Kwiczoły/ Iemieluchy/ Przepiorki/ Grzywacze/ Bázanty/ Wroble/ Prosá bárzo rády vżywáią/ y od niego tyią. SyrZiel 1006.
  • – Fázyan/ bázánt/ Phasiana [...] vide Głuszec. Kn 174.
  • – Phasis iest rzeka Kolchicka, ná ktorey się mnożą ptacy wodni, Phasiani, po Polsku, Báżánci. OvOtwWPrzem 267.
  • – Iakosmy w Łowach byli, y kilkunastu Zaięcy mieiscowych szczwali wiedney kwaterze godziny bazanty strzelali, sarny dwie uszczwali. OpalKListy 320.
  • – Cienkogłosną piszczałkę miał [pustelnik] z rogu białego, W którą gdy świsnął, ptastwo rodzaju różnego Do niego się zleciało: naprzód orzeł śmiały, Po nim drapieżne sępy w kupę się zleciały. [...] Bąk błotny, czapla rybna, nocne ślepowrony, Bażani smaczni, przykładne lecą pelikany [...] MorszHBanSok 159.
  • – Są psi, sieci, acz u mnie zwierzyna rzecz marna, Lepszy kapłon, niż bażant; spasny skop, niż sarna. PotFraszBrück II 325.
  • – Tá [dama na balu] iak żołw głową, álbo bażant chwieie. DrużZbiór 540.
  • – Náyczęstsze tu [w Azji] polowánie na Bażántow, ktorych tam práwie gniazdo y Krolestwo, przy rzece Phasis. ChmielAteny1755 I II, 512.
  • – Bazant. Phasan. faisand. T III 29.
Przenośnie
  • [Astrolodzy wróżą] názywaiąc [...] Kurlandyą bażantem [...] Saxonią to balkami, to kápeluszem, to czarną kurą.BystrzInfZup 27 nlb.
a) »wykwintna potrawa z mięsa tego ptaka«
  • – Prawdziwe są, ktokolwiek te słowa powiedział, Bądź to z siebie samego, bądź też z inszych wiedział, Iż ludzie, którzy w swoim sercu mole czują, Bażanty im, by nie wiem jakie, nie smakują. DialKrótOkoń 91.
  • – Záprawdę nie wielka wysługá po Pańskich báżantách/ po Krolewskich potráwach prosić o partykę chlebá/ á to náwiętsza/ że v nieprzyiaciela. Po drogich y wytwornych winách o gębkę do łez otarcia supplikować. WojszOr 269.
  • – Pieczone ptastwa, bażanty krajała Radość - a gwałtem jeść nam rozkazała. BorzNaw 152.
  • – Już niechcę w ten czás Gryffow áni Potázi co mię nie karmi leć [!] kázi Niechay Ambrą Bázánty dzieią do szczątká Nie mego pokarm zołądká. KochProżnLir 12.
  • – Fanfanik ze mną najczęściej jada; co zaś do kuropatw, do bażantów i innych zwierzyn, mógłby ich zjadać i po kilkoro na dzień, bo tego mamy dostatek. SobJListy 510.
  • – Báżántow nikt nie ie, tylko delikaci, Cukry, Pászty, to dla Pań, zwierzyná dla Ichmościow, ále sol iest ná Papiezkim stole, iest ná wieśniáczym, záżywáią iey i Krolowie i Kśiążętá, ále staraią się o nie i Kmieciowie i Cháłupnicy i żebracy. MłodzKaz IV, 508.
  • – Weźmiy Báżántá/ albo Jarząbká/ Kuropátwę/ álbo Golęmbi álbo kapłona/ albo Kurczęta/ albo Celęcinę/ lubo Ptaki iakie chcesz ochędoz/ á niepłocz/ y niemocz [...] CzerComp 39.
  • – [Mnisi pustelnicy] leśnemi ziołkami, Twárdem z chlebá suchárem y z drzewá iábłkámi, Wiodąc byt, mieli to miast, żyrownych báżántow, A wodę piiąc, z krynic, miasto Alękántow. DamKuligKról 87.
  • – Obraz na desce dębowey, kucharka z bażantem. InwWilan 80.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Odsyłacze
Patrz: BAZANTKA, BAZANICA, BAZANTEK, FAZJAN.
Autorzy: DA
Data ostatniej modyfikacji: 14.03.2023