• łgać aż się z gęby kurzy:
»bardzo kłamać«
• – Łże aż mu się z gęby kurzy DanKolaDyk II, 397.

• gębę zaszyć:
»powierzyć komuś sekret«
• – BOUCHE cousuë (pour recommander le secret d'une chose à quelqu'un: [...]) GĘBĘ zaszyć zalecić komu sekret w czym. DanKolaDyk I, 214.

• dać knebel w gębę komuś:
»skłonić kogoś do nieujawniania niewygodnych informacji za pomocą przekupstwa lub obietnic«
• – MOWIĄ o osobie przekupioney pieniędzmi lub obietnicami: dać knebel w gębę komu, niedopuszczaiąc mu mowić co wie. DanKolaDyk I, 159.

• niewyparzona gęba (sz. zm.):
»dosadny, wulgarny sposób mówienia«
• – Chciał bowiem Bog ná tym Mężu pokázáć, czego się w onym drugim żywocie wszyscy Blázgoniowie y niewstydliwi Gębalowie spodziewáć máją, zwłasczá, że owi wszyscy ludzie wszeteczni y plugáwomowni, ktorzy tak gębę niewypárzoną máją, że im z niey nic dobrego nie wychodzi [...] tego doznáją. GdacPan 77.
• – niewyparzona gęba. Schand-Maul. langue de vipére. T III 369.

• w gębę komuś, coś wrzucić I:
• – w gębę wrzucić. 1) in die Fresse wersen. [...] jetter au nez, à la tête de qu. [...] § 1) z gniewu list mi w gębę wrzucił. T III 369.

• w gębę komuś, coś wrzucić II:
• – w gębę wrzucić. [...] 2) ins Maul werfen, zuwenden. [...] jetter qu. ch. à la tête de qu. [...] 2) w gębę mu ten urząd wrzucił. T III 369.

• urzędnik gęby:
»królewski kucharz«
• – LES OFFICIERS de la Bouche chez le Roy (sont ceux qui luy apprestent à manger.) Coqui regii, [...]. URZĘDNICY gęby, stołu, kuchni u Krola, ci co Krolowi ieść gotuią. DanKolaDyk I, 213.

• człowiek rozpuszczonej gęby:
»człowiek kłótliwy, pyskaty«
• – Lubo háłásy y roskrwáwienie, z dawná zákazáne, iednák y gołe słowá przymawiáiące, ktoremi rospuszczoney gęby człowiek, pod kształtem nie poskromionych żártow, nátrętliwie drugiemu dorzuca, okazyą (by też nayskromnieyszemu) dáiąc do odpowiedzi y porwánia się broni. FredKon 7-8.

• gęba jak rzeszoto:
»o gadatliwym człowieku«
• – MOWIĄ też o niepomiarkowanym człeku wszystko wymowi co tylko wie gęba iák rzeszoto nic w sobie nie zatrzyma. DanKolaDyk I, 214.

• gębę rozedrzeć na coś:
»chcieć coś pożreć, połknąć«
• – Turcy [...] kontentowali się samym Podolem, Co byli na Całe krolestwo Gębę rozdarli. PasPam 246v.

• zamknąć gębę komuś:
»zmusić kogoś do milczenia«
• – A z Boratyncem [Boratynim] Co się stało na Seymie? przestał że bić szelągow? dotąd ich biie Aby Dwor miał czym zyć [...] Swiadkow zwodzić, zamknąć gębę Biskupom. PasPam 194v.
• – [...] tę wolność kontradykowania zowiemy liberum veto, ktore nigdy nie powinno extendi, ad sistendam activitatem; bo co by to za despotica potestas była partykularnego obywatela, zamknąć gębę całemu wolnemu narodowi, y odiąć authoritatem radzenia o sobie całey Rzeczypospolitey [...]. LeszczStGłos 74.

• gębę swoją do czegoś nająć:
»być płatnym mówcą, występować w czyimś imieniu za zapłatą«
• – Gębę swoią do promowania fakcyi naięli. PasPam 202.

• mieć z sobą gębę:
»umieć odpowiedzieć każdemu«
• – Miałęm tez z sobą gębę y konceptu podstatkiem ktoremi ich Ukontentowałem. PasPam 211.

• gębę rozdziewić:
»odezwać się, zabrać głos«
• – Co przedtym iakom namienił na Woysko przechodzące hukali wołali grozili kniaziem Dunkoronskiem [Dołgorukim] grozili kaydanami y Stolicą wten czas ani gęby nikt Rozdziwił. PasPam 109.
• – Gęby nie smiał nikt rozdziewić o krzywdy uczynione. PasPam 214v.
• – Gęby między ludzmi nierozdziewił tylko siedział iako lelek. PasPam 283v.

• gadać co ślina do gęby przyniesie:
»mówić dużo, bez zastanowienia, mówić głupstwa«
• – Począł o mnie gadac co slina do gęby przyniosła przy czem isz beł ieden s chłopiąt moich ozwał się, on do niego chcąc go bic asz go ie[go] towarzysze uchwycieli. Po wieczerzy Pan ow młody poszedł zawczasu spac. OssJŻyw 29.

• mówić co ślina do gęby przyniesie:
»mówić dużo, bez zastanowienia, mówić głupstwa«
• – [...] w laudach swoich nie to, co mens et ratio dictat mówią, czynią, piszą, ale co ślina do gęby przyniesie. DiarSejm 15.

• gębie swojej żałować:
»żyć bardzo oszczędnie, odmawiać, skąpić sobie wszystkiego, zwłaszcza jedzenia«
• – gębie swoiey żałować [...]. an seinem Maule darben. prendre, épargner sur sa bouche; se plaindre sa vie. T III 369.

• od gęby sobie odjąć:
»żyć bardzo oszczędnie, odmawiać, skąpić sobie wszystkiego, zwłaszcza jedzenia«
• – od gęby sobie odiąć [...]. an seinem Maule darben. prendre, épargner sur sa bouche; se plaindre sa vie. T III 369.

• ujmować gębie swojej:
»żyć bardzo oszczędnie, odmawiać, skąpić sobie wszystkiego, zwłaszcza jedzenia«
• – uyymować gębie swoiey. an seinem Maule darben. prendre, épargner sur sa bouche; se plaindre sa vie. T III 369.

• gębę odąć:
»wywyższać się«
• – gębę odąć [...]. sich aufblasen, die Nase hoch tragen. lever la crête; lever, sécoüer le menton; morguer. T III 369.

• wyżej nosa gębę nosić:
»wywyższać się«
• – wyżey nosa gębę nosić. sich aufblasen, die Nase hoch tragen. lever la crête; lever, sécoüer le menton; morguer. T III 369.

• grać komuś na gębie:
»okazywać lekceważenie komuś«
• – grać komu na gębie, na nosie. einem auf der Nase spielen. injurer qu à son nez. T III 414.

• gęba jak chomąto:
• – Układam się do spania. Ażci jakaś gadzina ku mnie - była jak wół czabański, na niskich barzo nogach, miała gębę jako chomąto, zębów nie znać. NowSakBad .