Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

KROK

rzecz.
m
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   krok
D.   kroka
C.   krokowi
B. uż. nżyw.   krok
N.   krokiem
Ms.   kroku
liczba mnoga
M. uż. nosob.   kroki
D.   kroków
C.   krokom
B. uż. nosob.   kroki
N.   krokami
  kroki
Ms.   krokach
Znaczenia
1. »ruch nogi wykonywany w czasie chodzenia polegający na podniesieniu jej, przesunięciu w poziomie i ponownym postawieniu na podłożu; odległość pokonywana w czasie takiego ruchu«
  • Na przyjazd Prymasa Król Officyalistów posyła na dół do przyjęćia go, á Marszałek W. K. nad schodami czeka, i Król w Pokoju kilka kroków czyni do niego. O czym tenże sam Ceremoniarz Włoski świadczy. ŁubHist 167.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • jednym krokiem nie ustąpić:
    • »ani odrobinę nie ustapić«
    • Dla Grozby zas Bog widzi że iednym krokiem nie ustąpię. PasPam 145.
  • iść wolnym krokiem:
    • [...] wnet z gory bydło pospądzáne/ Wolnym krokiem ná brzegi idzie roskazáne. OvOtwWPrzem 99.
    • Owiec y bierek trzody nie zmierzone okiem Razem pasły, razem szły, ale wolnem krokiem [...]. PotWoj 73.
    • Wolny, wolen [...] wolnym, nieprętkim szli krokiem [...]. T III 2601-2602.
Przenośnie
  • To gdy myślę, święte się kończyły obrzędy; Wrzeszczą kury, zebrane w kupę z różnej grzędy. Ludzie wierzą, że ich już nie uszkodzi kania, Kiedy święty Mikołaj kurczęta ogania; Ja się tobie nie wedle prostego zwyczaju Oddaję: broń od diabła, święty Mikołaju, Niechaj do nieba twymi usiłuję kroki. Są od owiec pasterze, a od kurcząt kwoki. PotFrasz1Kuk II 167
a) »miara długości zróżnicowana regionalnie i czasowo równa pięciu stopom«
  • Ponieważ stáie Geometryczne ma krokow 125: á káżdy krok stop 5. záczym stop 625. Stáie ráchuie. SolGeom II 145.
  • Krok, liczy w sobie stop 5. [...] Staie, liczy krokow 125. á stop 625. á łokci 416. BystrzInfRóżn Z.
  • Mila, pospoliciey iáka iest Włoska liczy stai 8. á krokow 1000. BystrzInfRóżn Zv.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • krok geometryczny:
    • Mila Z Łacińskiego Milliare według pierwszey swoiey sygnifikácyi iest wymiar długości drogi ná krokow Geometrycznych mille to iest 1000. A stai Geometrycznych 8. Jákiey miary zwyczaine są mile Włoskie y Angielskie. BystrzInfRóżn Z2.
    • Záczym podrożnemu ná iednę godzinę przypada uiść krokow Geometrycznych 3000: to iest krokow zwyczainych 6000. Gdyż krok Geometryczny zábiera zwyczaine dwa kroki. BystrzInfRóżn Z2v.
  • kwadratowy krok:
    • IAko długośći Geometrowie mierzą miárámi długimi: stopámi, laskámi, sznurámi, etc: Ták Polá Figur, ábo pláce, mierzáć powinni kwádratámi wiádomey iákiey miáry, iáko kwáratową stopą, kwádratowym krokiem, kwádratową laską, kwádratowym sznurem: to iest kwádratem, ktorego śćianá, iest stopá, krok, laska ábo sznur. SolGeom II 75.
2. »działanie; czyn«
  • O Boże! o iakże niedościgłe są mądrości twoiey kroki i ułożenia, nie nam tylko prywatnie żyiącym ginąć trzeba nie nam; gineli ludzie przed nami, i po nas ginąć będą, zginie i świat na ostatek, ale twoie nigdy nie przeminą słowa: [...]. KryszStat 71.
3. »część ciała między udami, krocze«
  • Tákże Rány y dźiury w kroku z zápsowánia z fránce/ przerzeczony Sok z Zánklu źiela goi: ták płći męskiey/ iáko białogłowskiey/ nim wymywáiąc: ábo fláytuszku w nim maczáiąc/ á kłádąc. SyrZiel 249.
  • Szczęśliwe ciało i członek szczęśliwy, Który tej nimfy ręką będziesz żywy. Bogdaj cię długo, fortunnie wskrzeszała, A to, co w ręku, to i w kroku miała. MorszHSumBar I 271.
  • A ziele też na wdzięczność wszelką się zdobywa I krasy im przydaje, i piersi nadziewa Wesołymi kwiatkami, i która z nim zadrze, Wnet jej nową ozdobą wypełni zanadrze. Przy tym wszytkie białej płci przypadki, jakoby Bela albo dobruchna, leczy i choroby: Bo która ma świerzbiączkę i w kroku morzenie, Prędko ją ziela tego uleczy nasienie; [...]. MorszAUtwKuk 48.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Więcey się chłop tego boi/ co bespiecznie w kroku stoi. RysProv I4v.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: WG
Data ostatniej modyfikacji: 10.08.2023